مسجد اقابزرگ

[ویکی فقه] مسجد آقابزرگ. آقابُزُرْگْ، (مسجد و مدرسه)، مسجد و مدرسه ای بزرگ و باشکوه در کاشان ، منسوب به ملامهدی نراقی ملقب به آقابزرگ که به هزینه مردی نیکوکار به نام حاج محمدتقی خانبان و پسرش در نیمه سده ۱۳ق/۱۹م، مقارن با پادشاهی محمّدشاه قاجار (د ۱۲۶۴ق/۱۸۴۸م) ساخته شده است.
این مسجد و مدرسه در محدوده تاریخی و بافت کهن شهر ، مجاور بقعه خواجه تاج الدین و در محله ای به همین نام بنا گردیده و در خیابان آقابزرگ، منشعب از خیابان فاضل تراقی واقع است و از نظر استواری هنو وضع مطلوبی دارد.
پیشینه تاریخی
پیشینه تاریخی، ساختمان این بنا در روزگار پادشاهی محمدشاه قاجار آغاز گردید و در سال های نخستین سلطنت ناصرالدین شاه (۱۲۶۴-۱۳۱۳ق/۱۸۴۸-۱۸۹۵م)، به پایان رسید.کتیبه هایی مورخ ۱۲۶۳، ۱۲۶۴، ۱۲۶۸ق/۱۸۴۷، ۱۸۴۸، ۱۸۵۲م، به ترتیب در صفه شبستان، داخل شبستان زیر گنبد نیز بر اِزاره محراب و سردرِ ورودی مسجد، این سخن را تأیید می کند. به نظر می رسد که این مجموعه بنا ،به رویِ آثار به جای مانده پس از زلزله ۱۱۹۲ق/۱۷۷۸م یا دوره های گذشته ساخته شده باشد، به خصوص شبستان ۴۰ ستون شمالی مسجد که احتمالاً پیش از احداث گنبدخانه بر روی بقایای خانقاه ، مسجد، مقبره و مدرسه خواجه تاج الدین (متعلق به اواسط سده ۹ق/۱۵م) ساخته شده است.
تلفیق شبستان
تلفیق این شبستان با مسجد و مدسه ای که بعداً در کنار آن ایجاد گردید، یکی از زیباترین و بهترین نمونه های ایجاد هماهنگی و اتصال دو بنا در کنار هم است؛ اما ۴۰ ستون غربی گنبدخانه یعنی مهم ترین بنایی که بعدها به قسمت اصلی و گنبد خانه الحاق شد به معماری بنای مقصوره لطمه زده است؛ زیرا معمار بزرگ مسجد بنای گنبدخانه را بدان سان طرح افکنده بود که از چهار سوی به فضای باز راه داشته باشد تا در تابستانِ طاقت فرسای منطقه با جریان یافتن هوا در پیرامون گندخانه تهویه و تبرید به صورت طبیعی انجام گیرد، لیکن در زمان حاج ملامحمدعلی مجتهدنراقی فرزند آقابزرگ (د ۱۲۸۵ق/۱۸۶۸م)، شبستان غربی گنبدخانه بنا گردید و از این سوی ارتباط با فضای خارج مسدود شد.
تغییرات بنا
...