معتصم عباسی

مُعْتَصِم عبّاسی (۱۸۰/۱۷۹ـ سامِرّا ۲۲۷ق)
شهرتِ اَبواسحاق محمد، ملقب به اَلْمُعْتَصِم بالله، هشتمین خلیفۀ عباسی (۲۱۸ـ۲۲۷ق)، فرزند هارون الرشید. پیش از خلافت ، حاکم مصر بود و درپی مرگ برادرش، مأمون (۲۱۸ق)، بنابر وصیت او به خلافت رسید؛ اما سران لشکری به خلافت عباس بن مأمون مایل بودند. معتصم توانست عباس را از ادعای خلافت منصرف کند، ولی به هنگام نبرد خلیفه با روم ، عباس با بعضی سران لشکر برضد او توطئه کردند. معتصم چون خبر یافت ، همدستان او را گرفت و عباس را در شهر مَنْبِح به زندان انداخت تا آن که زیر شکنجه جان داد. از حوادث مهم دوران خلافت معتصم ، بنای شهر سامرّا در ۱۲۰کیلومتری شمال بغداد به سال ۲۲۱ق و انتقال دارالخلافه و لشکر به آن جاست . همچنین وی شورش بابک خُرَّمدین و مازیار، اِسْپَهْبُد طبرستان ، را به یاری سردار خود افشین درهم شکست ؛ بر شورش زُطْها فائق آمد و در جنگ معروف عَموریه بر امپراتور روم پیروز شد. معتصم نخستین خلیفۀ عباسی است که کلمۀ «الله » را به نام خود اضافه کرد و خویشتن را «اَلْمُعْتَصِم بالله » نامید.