مفاتیح العلوم

فرهنگ فارسی

کتابی است در لغات علمی تالیف محمد بن احمد بن یوسف خوارزمی که در نیمه دوم قرن چهارم هجری برای ابوالحسن عتبی وزیر نوح بن منصور سامانی تالیف شدهاست .

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «مفاتیح العلوم»، تألیف ابوعبدالله، محمد بن احمد بن یوسف کاتب خوارزمی، به زبان عربی و موضوع آن، بیان علوم مختلف است.
متن کتاب، شامل دو مقاله است. مقاله اول، مشتمل بر شش باب به ترتیب 11، 7، 12، 8، 5 و 9 فصلی(مجموعا 52 فصل) و مقاله دوم، دارای نه باب به ترتیب 3، 9، 8، 5، 4، 4، 3، 2 و 3 فصلی(مجموعا 41 فصل) می باشد.
برخی از ابواب و فصول کتاب، بسیار خلاصه و مختصر و در عین حال مفید و باارزش است و برخی، بسیار مفصل و با ذکر جزییات بیان شده است.
در آغاز کتاب، مقدمه ای مفصل با مطالبی متنوع، به قلم دکتر عبدالامیر اعسم، درج شده است.
کتاب، مصدر و منبع مناسبی پیرامون علوم مختلف است که با اسلوب و شیوه ای خاص و بسیار منظم و دقیق در باره علوم گوناگون بحث کرده است و در حقیقت برای خواننده کلیدی است که به وسیله آن می تواند ابواب علوم مختلف را بگشاید و به گنجینه هایی از معارف دست یابد.

[ویکی فقه] مفاتیح العلوم (کتاب). کتاب «مفاتیح العلوم»، تالیف ابو عبدالله، محمد بن احمد بن یوسف کاتب خوارزمی ، به زبان عربی و موضوع آن، بیان علوم مختلف است.
متن کتاب، شامل دو مقاله است. مقاله اول، مشتمل بر شش باب به ترتیب ۱۱، ۷، ۱۲، ۸، ۵ و ۹ فصلی (مجموعا ۴۲ فصل) و مقاله دوم، دارای نه باب به ترتیب ۳، ۹، ۸، ۵، ۴، ۴، ۳، ۲ و ۳ فصلی (مجموعا ۴۱ فصل) می باشد. برخی از ابواب و فصول کتاب، بسیار خلاصه و مختصر و در عین حال مفید و باارزش است و برخی، بسیار مفصل و با ذکر جزییات بیان شده است. در آغاز کتاب، مقدمه ای مفصل با مطالبی متنوع، به قلم دکتر عبد الامیر اعسم، درج شده است.
گزارش محتوا
کتاب، مصدر و منبع مناسبی پیرامون علوم مختلف است که با اسلوب و شیوه ای خاص و بسیار منظم و دقیق در باره علوم گوناگون بحث کرده است و در حقیقت برای خواننده کلیدی است که به وسیله آن می تواند ابواب علوم مختلف را بگشاید و به گنجینه هایی از معارف دست یابد. کسی که کتاب را با دقت نظر و تفکر در مطالب و حکمت های آن مطالعه نماید از آن لذت می برد و بدون رفتن به جلسات علمی متعدد می تواند صاحب علومی بسیار گردد. مؤلف، خطبه را با حمد و ستایش خداوند متعال آغاز می نماید و سپس در مورد ابواب کتاب، مختصری توضیح می دهد. برای آشنایی و شناخت مطالب و مباحث کتاب، مختصری از ابواب و فصول آن مورد بررسی قرار می گیرد:
← مقاله اول
فهرست محتویات مقدمه و محتویات کتاب، در آغاز و فهرست مصطلحات وارد در نص و فهرست اعلام، در پایان کتاب آورده شده است. در پاورقی ها پاره ای از کلمات و اصطلاحات دشوار متن توضیح داده شده است.

دانشنامه آزاد فارسی

مَفاتیحُ الْعُلوم
نوشتۀ ابوعبدالله محمد خوارزمی، دانشنامه ای به عربی در شرح علوم و اصطلاحات آن. این کتاب میان سال های ۳۶۷ تا ۳۷۱ق برای ابوالحسین عبدالله عتبی ( ـ۳۷۲ق)، وزیر نوح سامانی، تألیف شده است. کتاب دو مقاله، پانزده باب و ۹۳ فصل دارد. مقالۀ اول در علوم نقلی و مقالۀ دوم در علوم عقلی، ازجمله فلسفه، منطق، طب، هندسه، نجوم، موسیقی. ساختار آن مانند کتب قاموس (لغت) است. در این اثر، اصطلاحات فنی و اسامی نامتداول شرح شده است. این دانشنامه از آثار مهم ایرانیان در تألیف کتاب های چنددانشی است و برای شناخت اصطلاحات دیوانی ایرانیان در دورۀ سامانی، و حتی پیش از اسلام، اهمیت فراوان دارد. مفاتیح العلوم به همت فان فلوتن در لیدن (۱۸۹۵) و ترجمۀ آن به قلم حسین خدیوجم در تهران به چاپ رسیده است (۱۳۴۷ش).

پیشنهاد کاربران

بپرس