ملاط

ملاط (لنگرود). روستایی گردشگری است واقع در دهستان دریاسر شهرستان لنگرود در استان گیلان. [ ۱] بر اساس اطلاعات موجود در مرکز آمار ایران، جمعیت ملاط در سال 2006 بالغ بر ۱٬۰۳۴ تن بوده است.
ملاط از روستاهای مشرف به لیلاکوه است. از جمله محصولات اصلی این روستا چای سبز و سیاه، انواع مرکبات، کیوی، نان محلی و آب چشمه است. این روستا به دلیل موقعیّت خاص خود، یکی از مقاصد گردشگری در استان گیلان به شمار می آید. مقبرۀ دوازده امامزادگان ملاط نیز یکی دیگر از اماکن مهم این روستا است که مدفنِ دوازده تن از سادات کیایی است. علاوه بر آن این روستا بازارچه سنتی دارد که مقصد هزاران گردشگر است.
نام این روستا در منابع تاریخی به کرّات ذکر شده است. در تاریخ گیلان و دیلمستان از ظهیرالدین مرعشی به اتفاقات و نبردهایی که در «کوتمک ملاط»[ ۲] واقع شده اشاره شده است. در این کتاب به «مدرسه»[ ۳] ، «خانقاه»، «مسجد جامع»، «گوراب»، «باغهای میوه» و «برکۀ عظیمِ»[ ۴] ملاط اشاره شده است. امیر کیا ملاطی، اولین امیر از امرای کیایی و بنیانگذار سلسلۀ کیاییان، و پسرش، سیّدعلی کیا ملاطی، منسوب به این روستا هستند. سیدرضی کیا، پسر سیدعلی کیا، در عمارت ملاط کوشش بسیار کرده است. عین نوشتۀ مرعشی در اینجا نقل می شود: «عمارات ملاط را به اهتمام تمام بنیاد نهادند و قصرى در غایت لطافت و مسجد جامع در غایت نزاهت تمام ساختند و خانه ‏هاى چند جهت مترّددان و ابناى سبیل[ ۵] مجموع را از سنگ و گل تمام کردند و طویله‏ هاى اسبان و استران به اتمام فرمودند رسانید و غماى [ ۶] مجموع را باز به سفالوى سرخ بپوشانیدند. و گرداگرد مشهد[ ۷] مبارک[ ۸] دیوارى از سنگ در غایت محکمى احداث فرمودند و غماى آن را به سفالو از آب باران محفوظ ساختند. و درون مشهد را درختهاى نارنج و ترنج و لیمو و آبى[ ۹] و آلو بنشاندند و آن موضع را رشکِ جنّت نعیم و خُلد برین گردانیدند. و حُفّاظ[ ۱۰] را وظایف[ ۱۱] تعیین نموده تا شب و روز به تلاوت قرآن مجید مشغول باشند و اکنون نیز هستند. و خانقاهى بساختند و امر کردند که صبح و شام را به فقرا و مساکین و أبناء السَّبیل آش بدهند و بر در مسجد حفر چاه آب فرمودند و گورابى به غایت خوب‏ بفرمودند ساختن. و مدرسه‏ اى طرف غربى آن گوراب و مسجد تمام کردند و مرتبه ‏اى دیگر شیب از آن گوراب گورابى دیگر بساختند و چاه آبى بر سر راه فرمودند کندن تا در تابستان که آب رودخانه گرم می ‏شود ابناى سبیل و متوطّنان[ ۱۲] آن مقام، از آن آب بنوشند و بر سر آن گوراب دکانهاى چند فرمودند ساخت و مردم صنعت‏کار از هر نوع آنجا بنشاندند و باغ وسیعى‏ بنیاد کردند و از هرنوع میوه‏ هاى خوب و انگورهاى لطیف بفرمودند نشاندن. و جهت آبخور و برنجار و مزارع سُکّان[ ۱۳] آن مقام برکه‏ اى عظیم[ ۱۴] بساختند چنانکه مزرعۀ آن قریه و سایر قُرا[ ۱۵] که در حوالى آن قریه ‏اند، از آن متمتّع و برخوردار گشتند. »[ ۱۶]