مولوخ

مولوخ، مولِخ یا مولِک ( به عبری: מֹלֶךְ ) نامی است که چند بار در تَنَخ—مجموعهٔ متون مقدس یهودیان—به کار رفته است. عمدهٔ این اشارات در سفر لاویانِ تورات هستند. تنخ به شدت با اعمال مرتبط با مولوخ مخالفت می کند، اعمالی که به نظر می رسد شامل قربانی کردن کودکان بوده است. [ ۱]
به طور سنتی، مولوخ نام خدایی کنعانی در نظر گرفته می شده است. [ ۲] با این حال، از سال ۱۹۳۵، نزد پژوهشگران در این مورد اختلافی پدید آمده است؛ اصطلاح مشابهی با املای ملک ( تلفظ نامشخص ) و به معنای «قربانی» در زبان فنیقی کشف شده و بر اساس نظریات جدیدتر، گفته می شود منظور تنخ نیز نوعی قربانی است، نه خدایی خاص. [ ۳] این نظریه به طور فزاینده ای مقبولیت یافته است، اما همچنان اجماع نظری وجود ندارد. [ ۴] در میان موافقانِ این دیدگاه نیز دربارهٔ اینکه قربانی به یهوه تقدیم می شده یا خدایی دیگر؛ و نیز دربارهٔ اینکه این نوع قربانی سنت مذهبی بومی بنی اسرائیل بوده یا از فنیقیه وارد دینشان شده، اختلاف نظر وجود دارد. [ ۵]
یهوه شدیداً تقدیم قربانی مولوخ را در اسفار تثنیه و لاویان نهی می کند و حکم به کشتن کسانی می دهد که فرزندانشان را قربانی کنند. در تنخ، گ هینوم ( که واژه جهنم نیز از آن گرفته شده است ) توفتی در خارج اورشلیم است که کودکان در آتش قربانی مولوخ می شدند. برخی محققان ذبح اسحاق توسط ابراهیم که آن هم قربانی سوختنی است را از نوع قربانی مولوخ می دانند که نهایتاً کودک با گوسفندی جایگزین شده است و قصه ای نمادین دربارهٔ کنار گذاشتن این آیین است. [ ۶] تنخ همچنین می گوید سلیمان کسی بود که مولوخ را به اورشلیم برد. کتاب پادشاهان مولوخ را متعلق به عمونیان معرفی کرده است. [ ۷]
معنای واژهٔ مولوخ روشن نیست؛ اغلب مورد قبول است که از ریشهٔ م - ل - ک به معنای «حکمرانی» مشتق شده است. [ ۸] برخی پژوهشگران از سال ۱۸۵۷ و طرح این نظریه توسط ابراهام گایگر، پذیرفته اند که تلفظ واژهٔ مولِک نظر به واکه های بوشِت به معنای «شرم» تغییر کرده تا معنایی تحقیرآمیز بگیرد[ ۹] ( مورد مشابه تغییر نام ایشبعل به ایشبوشت است ) . دیگرانی استدلال کرده اند که این نام شکل سادهٔ همان فعل ملک است. [ ۱۰] آر. ام. کِر، محقق تمدن های سامی و اسرائیل باستان، با هر دو نظریه مخالف است؛ او می گوید نام هیچ خدای دیگری به نظر نمی رسد از فعلی ساده تشکیل شده باشد و نظریهٔ گایگر «دیدگاهی منسوخ است که هیچ گاه شاهدی واقعی برای آن وجود نداشته است. »[ ۱۱] پال موسکا، استاد دانشگاه بریتیش کلمبیا، به طور مشابه معتقد است «این نظریه که تلفظی از مولِک بلافاصله برای خواننده یا شنونده تداعی کنندهٔ واژهٔ بوشِت باشد، محصول تصورات قرن نوزدهمی است، حال آنکه همین تلفظ می تواند قُدِس یا اوهِل را هم تداعی کند. »[ ۱۲]

مولوخ (روستا). مولوخ ( به لاتین: Mulux ) یک منطقه مسکونی در جمهوری آذربایجان است که در شهرستان اسماعیل لی واقع شده است. [ ۱]

مولوخ (فیلم). مولوخ ( انگلیسی: Moloch ) فیلمی روسی در سبک درام زندگینامه ای به کارگردانی الکساندر سوکوروف محصول سال ۱۹۹۹ است. این فیلم آدولف هیتلر را به شکل شخصیتی انسانی به تصویر می کشد که زندگی را با فروتنی در سفری ناگهانی به کوه های آلپ در بایرن می گذراند. مولوخ موضوعاتی مانند دوستی، صمیمیت و دیکتاتوری را می کاود. فیلم در جشنواره فیلم کن ۱۹۹۹ برنده جایزه بهترین فیلم نامه شد.