میرچا الیاده ( Mircea Eliade ) زاده ۱۹۰۷ در بخارست، درگذشته ۱۹۸۶ از اسطوره شناسان و دین پژوهان نامدار است. وی در رومانی به دنیا آمد. در دبیرستان به مطالعه شیمی و زیست شناسی علاقه نشان داد. در هفده سالگی برای مطالعه کتاب شاخه زرین اثر جیمز فریزر زبان انگلیسی را فراگرفت. سپس آموختن زبان های ایتالیایی، عربی و فارسی را آغاز کرد. پس از دریافت مدرک کارشناسی از دانشگاه بخارست به هند عزیمت کرد و در دانشگاه کلکته به آموختن زبان سانسکریت و مطالعه آثار شرقی، دین شناسی و اسطوره مشغول شد. در آن جا مدرک دکترا گرفت و برای تدریس به دانشگاه سوربن دعوت شد. در سال ۱۹۵۲ میلادی مجموعه گفتگوهای خود با کارل یونگ منتشر کرد. الیاده در سال ۱۹۸۶ درگذشت.
... [مشاهده متن کامل]
محتویات [نمایش]
زندگی و تحصیل [ویرایش]
میرچا الیاده در مارس ۱۹۰۷ در بخارست رومانی به دنیا آمد. بخشی از تحصیلات دانشگاهی خود را در همان جا گذارند. چهار سال در هند به مطالعه فلسفه، ادیان و فرهنگ هند، به ویژه یوگا و زبان سانسکریت پرداخت. سپس به رومانی بازگشت و تز دکترای خود را به عنوان تاریخ تطبیقی تکنیک های یوگا در سال ۱۹۳۰ گذارند. الیاده پایان نامه اش را در ۱۹۳۶ منتشر کرد. وی به تدریس در دانشگاه بخارست پرداخت و مقالات بسیاری در زمینه تاریخ و تطبیق ادیان و فولکور و نیز چند داستان قابل توجه نوشت.
در ۱۹۴۰ وابسته فرهنگی در لندن شد و در ۱۹۴۱ به لیبسبون منتقل شد. بنا به دعوت پروفسور ژرژ دومزیل به تدریس تاریخ ادیان در کلاس آزاد مدرسه تتبعات عالیه در ۱۹۴۵ مشغول شد و در دسامبر همان سال به عضویت در انجمن آسیایی پاریس درآمد. الیاده طی همین سال ها ملاقات ها و گفت وگوهای بسیاری با شخصیت های رومانی مقیم پاریس از جمله: الناوکه رسکو، امیل چوران، اوژن یونسکو و جورجه انسکو داشت.
پس از جنگ جهانی دوم به پاریس رفت و به تدریس در سوربن و پس از آن در اغلب دانشگاه های اروپا پرداخت. در آنجا با مجلات نقد، تاریخ ادیان، کمپروندر، و پارو همکاری داشت. الیاده بنا به دعوت یواخیم واخ، استاد دانشگاه شیکاگو، برای تدریس در بخش تاریخ ادیان به امریکا رفت.
کنفرانس ها [ویرایش]
الیاده در کنفرانس های متعددی شرکت و سخنرانی کرد. برخی از آن ها عبارتند از: کنفرانس در کلژ فرانسه درباره ساختار اسطوره در دنیای مدرن ( ژانویه ۱۹۵۰ ) ، کنفرانس در رم درباره شمنیزم و در انستیتو اورینتال بنا به دعوت توچی راجع به تانتریسم و شمنیزم ( مارس ۱۹۵۰ ) کنفرانس ارانوس در آسکونا، شرکت در کنگره بین المللی تاریخ ادیان در آمستردام ( سپتامبر ۱۹۵۰ ) ، شرکت در کنگره بین المللی شرق شناسی مونیخ ( ۱۹۵۵ ) ، کنفرانس دیدارهای بین المللی در ژنو ( ۱۹۵۳ ) ، شرکت در کنگره تاریخ ادیان در شیکاگو ( آوریل ۱۹۵۵ ) ، شرکت در کنگره تاریخ ادیان در توکیو ( ۱۹۵۸ ) و ماربورگ ( ۱۹۶۰ ) .
افتخارات علمی [ویرایش]
الیاده در ۱۹۶۴ از طرف دانشگاه شیکاگو به اعطای عنوان استاد خدمات ممتاز سیول ال. آیوری مفتخر شد و در ۱۹۶۶ دکترای افتخاری دانشگاه ییل را دریافت کرد. دریافت مدال طلای جایزه فرهنگ مسیحی از طرف دانشگاه ویندسور کانادا و دریافت دکترای افتخاری از ریپون کالج در ۱۹۶۹ و به عضویت درآمدن در آکادمی بریتانیا در سال ۱۹۷۰ از دیگر افتخارات علمی اوست. الیاده از ۱۹۷۰ به بعد دکترای افتخاری از دانشگاه ها و مراکز معتبر علمی متعددی را دریافت کرد. برخی از آن ها عبارتند از: کالج بوستون ( ۱۹۷۱ ) ، کالج حقوق سیل فیلادلفیا ( ۱۹۷۲ ) ، کالج اولبرین ( ۱۹۷۳ ) ، آکادمی بلژیک ( ۱۹۷۵ ) و دانشگاه سوربن ( ۱۹۷۶ ) و دریافت کمن لوژیون دونور از سوربن ( ۱۹۸۴ ) .
الیاده در دهه آخر عمرش، به طرح ریزی و نظارت بر تألیف و تدوین دایرةالمعارف دین مشغول بود تا این که پس از تکمیل تدوین این دایرةالمعارف و درست یک ماه پس از نگارش پیشگفتار خود بر آن درگذشت. این دایرةالمعارف به زبان انگلیسی در ۱۶ مجلد و در حدود هشت هزار صفحه است که دارای ۲۷۵۰ مقاله و ۱۴۰۰ نفر از پژوهشگران پنجاه کشور جهان با آن همکاری کرده اند. میرچا الیاده سرانجام در ۱۴ آوریل ۱۹۸۶ دچار سکته مغزی شد و در ۲۲ آوریل درگذشت.
آثار [ویرایش]
برخی از آثار الیاده عبارتند از:
سیاحت معنوی
تاریخ تطبیقی تکنیک های یوگا
منشأ عرفان هندی
تاریخ ادیان
شمنیزم
یوگا
رویاها و رمزها
ولادت عارفانه
اسطوره و نماد
چشم اندازهای اسطوره
باورها و عقاید دینی
سرویراستاری دایرةالمعارف دین
اندیشه [ویرایش]
الیاده در تفسیر و تأویل پدیده های دینی روش و نگرش تازه ای داشت و بر آن بود که نمادپردازی دینی، بهترین جلوه پاسخ خلاقانه ای است که انسان به هیبت هستی و حضور در کیهان ناپیدا کران می دهد. انسان نهایتا با کیهان همسو و همساخت ( همان هماهنگی و همسانی جهان صغیر با جهان کبیر که ریشه در اندیشه های دینی و عرفانی کهن دارد ) و اساطیر کهن که حکم صور ازلی یا اعیان ثابته را دارند، هنوز و همچنان در ذهن و زندگی انسان جدید نفوذ دارند. وی بر آن بود که تاریخ و تحقیق ادیان، همدلی و انسان دوستی به بار می آورد که بسی فراتر و اصیل تر از اومانیسم غیردینی غربی است. روش و نگرش الیاده در اتمام آثارش، تلفیقی و کثرت گرایانه و همراه با وسعت مشرب است و آمیزه ای است از مردم شناسی، پدیدارشناسی به شیوه هوسرل، ساخت گرایی و تأویل و کشف معنای باطنی یا هرمنوتیک. این نکته هم به عنوان بخشی از نگرش او قابل ذکر است که او تقدس یا امر قدسی، یعنی جوهر مشترک همه جلوه های حیات و فرهنگی دینی را امری اصیل، بسیط، واحد و تحویل پذیر و غیرقابل تجزیه و تحویل به حقایق، امور، عناصر، تجارب و معارف دیگر می داند.
به اعتقاد الیاده، حوزه دین را باید به طور مستقل در نظر گرفت. دین را نباید به امور دیگری مانند جامعه شناسی، روان شناسی و فیزیولوژی، اقتصاد، زبان، هنر و غیره تحویل داد؛ یعنی ماهیت دین را نباید با این امور تبیین کرد. پدیده دین را باید حوزه مستقلی در نظر گرفت . . .
... [مشاهده متن کامل]
محتویات [نمایش]
زندگی و تحصیل [ویرایش]
میرچا الیاده در مارس ۱۹۰۷ در بخارست رومانی به دنیا آمد. بخشی از تحصیلات دانشگاهی خود را در همان جا گذارند. چهار سال در هند به مطالعه فلسفه، ادیان و فرهنگ هند، به ویژه یوگا و زبان سانسکریت پرداخت. سپس به رومانی بازگشت و تز دکترای خود را به عنوان تاریخ تطبیقی تکنیک های یوگا در سال ۱۹۳۰ گذارند. الیاده پایان نامه اش را در ۱۹۳۶ منتشر کرد. وی به تدریس در دانشگاه بخارست پرداخت و مقالات بسیاری در زمینه تاریخ و تطبیق ادیان و فولکور و نیز چند داستان قابل توجه نوشت.
در ۱۹۴۰ وابسته فرهنگی در لندن شد و در ۱۹۴۱ به لیبسبون منتقل شد. بنا به دعوت پروفسور ژرژ دومزیل به تدریس تاریخ ادیان در کلاس آزاد مدرسه تتبعات عالیه در ۱۹۴۵ مشغول شد و در دسامبر همان سال به عضویت در انجمن آسیایی پاریس درآمد. الیاده طی همین سال ها ملاقات ها و گفت وگوهای بسیاری با شخصیت های رومانی مقیم پاریس از جمله: الناوکه رسکو، امیل چوران، اوژن یونسکو و جورجه انسکو داشت.
پس از جنگ جهانی دوم به پاریس رفت و به تدریس در سوربن و پس از آن در اغلب دانشگاه های اروپا پرداخت. در آنجا با مجلات نقد، تاریخ ادیان، کمپروندر، و پارو همکاری داشت. الیاده بنا به دعوت یواخیم واخ، استاد دانشگاه شیکاگو، برای تدریس در بخش تاریخ ادیان به امریکا رفت.
کنفرانس ها [ویرایش]
الیاده در کنفرانس های متعددی شرکت و سخنرانی کرد. برخی از آن ها عبارتند از: کنفرانس در کلژ فرانسه درباره ساختار اسطوره در دنیای مدرن ( ژانویه ۱۹۵۰ ) ، کنفرانس در رم درباره شمنیزم و در انستیتو اورینتال بنا به دعوت توچی راجع به تانتریسم و شمنیزم ( مارس ۱۹۵۰ ) کنفرانس ارانوس در آسکونا، شرکت در کنگره بین المللی تاریخ ادیان در آمستردام ( سپتامبر ۱۹۵۰ ) ، شرکت در کنگره بین المللی شرق شناسی مونیخ ( ۱۹۵۵ ) ، کنفرانس دیدارهای بین المللی در ژنو ( ۱۹۵۳ ) ، شرکت در کنگره تاریخ ادیان در شیکاگو ( آوریل ۱۹۵۵ ) ، شرکت در کنگره تاریخ ادیان در توکیو ( ۱۹۵۸ ) و ماربورگ ( ۱۹۶۰ ) .
افتخارات علمی [ویرایش]
الیاده در ۱۹۶۴ از طرف دانشگاه شیکاگو به اعطای عنوان استاد خدمات ممتاز سیول ال. آیوری مفتخر شد و در ۱۹۶۶ دکترای افتخاری دانشگاه ییل را دریافت کرد. دریافت مدال طلای جایزه فرهنگ مسیحی از طرف دانشگاه ویندسور کانادا و دریافت دکترای افتخاری از ریپون کالج در ۱۹۶۹ و به عضویت درآمدن در آکادمی بریتانیا در سال ۱۹۷۰ از دیگر افتخارات علمی اوست. الیاده از ۱۹۷۰ به بعد دکترای افتخاری از دانشگاه ها و مراکز معتبر علمی متعددی را دریافت کرد. برخی از آن ها عبارتند از: کالج بوستون ( ۱۹۷۱ ) ، کالج حقوق سیل فیلادلفیا ( ۱۹۷۲ ) ، کالج اولبرین ( ۱۹۷۳ ) ، آکادمی بلژیک ( ۱۹۷۵ ) و دانشگاه سوربن ( ۱۹۷۶ ) و دریافت کمن لوژیون دونور از سوربن ( ۱۹۸۴ ) .
الیاده در دهه آخر عمرش، به طرح ریزی و نظارت بر تألیف و تدوین دایرةالمعارف دین مشغول بود تا این که پس از تکمیل تدوین این دایرةالمعارف و درست یک ماه پس از نگارش پیشگفتار خود بر آن درگذشت. این دایرةالمعارف به زبان انگلیسی در ۱۶ مجلد و در حدود هشت هزار صفحه است که دارای ۲۷۵۰ مقاله و ۱۴۰۰ نفر از پژوهشگران پنجاه کشور جهان با آن همکاری کرده اند. میرچا الیاده سرانجام در ۱۴ آوریل ۱۹۸۶ دچار سکته مغزی شد و در ۲۲ آوریل درگذشت.
آثار [ویرایش]
برخی از آثار الیاده عبارتند از:
سیاحت معنوی
تاریخ تطبیقی تکنیک های یوگا
منشأ عرفان هندی
تاریخ ادیان
شمنیزم
یوگا
رویاها و رمزها
ولادت عارفانه
اسطوره و نماد
چشم اندازهای اسطوره
باورها و عقاید دینی
سرویراستاری دایرةالمعارف دین
اندیشه [ویرایش]
الیاده در تفسیر و تأویل پدیده های دینی روش و نگرش تازه ای داشت و بر آن بود که نمادپردازی دینی، بهترین جلوه پاسخ خلاقانه ای است که انسان به هیبت هستی و حضور در کیهان ناپیدا کران می دهد. انسان نهایتا با کیهان همسو و همساخت ( همان هماهنگی و همسانی جهان صغیر با جهان کبیر که ریشه در اندیشه های دینی و عرفانی کهن دارد ) و اساطیر کهن که حکم صور ازلی یا اعیان ثابته را دارند، هنوز و همچنان در ذهن و زندگی انسان جدید نفوذ دارند. وی بر آن بود که تاریخ و تحقیق ادیان، همدلی و انسان دوستی به بار می آورد که بسی فراتر و اصیل تر از اومانیسم غیردینی غربی است. روش و نگرش الیاده در اتمام آثارش، تلفیقی و کثرت گرایانه و همراه با وسعت مشرب است و آمیزه ای است از مردم شناسی، پدیدارشناسی به شیوه هوسرل، ساخت گرایی و تأویل و کشف معنای باطنی یا هرمنوتیک. این نکته هم به عنوان بخشی از نگرش او قابل ذکر است که او تقدس یا امر قدسی، یعنی جوهر مشترک همه جلوه های حیات و فرهنگی دینی را امری اصیل، بسیط، واحد و تحویل پذیر و غیرقابل تجزیه و تحویل به حقایق، امور، عناصر، تجارب و معارف دیگر می داند.
به اعتقاد الیاده، حوزه دین را باید به طور مستقل در نظر گرفت. دین را نباید به امور دیگری مانند جامعه شناسی، روان شناسی و فیزیولوژی، اقتصاد، زبان، هنر و غیره تحویل داد؛ یعنی ماهیت دین را نباید با این امور تبیین کرد. پدیده دین را باید حوزه مستقلی در نظر گرفت . . .