ناحیۀ دَرواز یکی از ناحیه های ولایت خودمختار کوهستان بدخشان است که در شرق جمهوری تاجیکستان قرار دارد و بعضی آن در بدخشان کشور افغانستان می باشد.
مرکز آن شهر قلعهٔ خمب است که در کنارهٔ رودهای خمباب و پنج در مرز با افغانستان قرار دارد که حالا در نسی درواز ولایت بدخشان افغانستان قرار دارد.
منابع فارسی و عربی سده های میانه نام درواز را «کَران» آورده اند و مرکز آن را دِه کنونی کِوران یاد کرده اند. به گفتۀ مردم درواز، نام باستانی این سرزمین مهستان یا بوده است. مطابق افسانه ها رحیم الله قدرتمند ترین فرمانروای درواز یاد شده است.
درواز از زمان سامانیان تا سال ۱۸۷۷ حکومتی مستقل داشته و فرمانروایان آن را «شاه» می خوانده اند. قلمرو پادشاهی درواز سرزمین امروزی ناحیه های طویل دره، درواز و ونج طرف تاجیکستان، و طرف افغانستان، ناحیه های خواهان, کوف آب, شکی, و نُسی، مایمی، در دو کنارۀ رود پنج را در بر می گرفته است.
سال ۱۸۷۸ امیر بخارا به درواز لشکر کشید. پس از نبردهای خونین لشکر پادشاه درواز از قلعۀ خمب به روستای کِوران عقب نشست. جنگ سرنوشت ساز برای پادشاهی درواز در روستای کوران صورت گرفت که با شکست لشکر درواز انجام پذیرفت. شاه و شاهزادگان درواز که در میان آن ها ابوالفیض خان و پسر خردسالش محمدولی خان نیز بودند به فرغانه هجرت کردند. محمدولی خان بعدها یکی از دیپلمات های برجسته افغانستان شد. امارت بخارا درواز را تبدیل به بیک نشین کرد و ادارۀ امور آن را به بیک سپرد.
در سال ۱۸۹۵ بیک نشین درواز که در هر دو کنارۀ رود پنج قرار داشت، در پی جهانگیری های روسیه و بریتانیا دوپاره گردید و کنارۀ راست به امارت بخارا و کنارۀ چپ به افغانستان داده شد.
درواز در سال های ۱۸۷۸ تا ۱۹۲۰ یکی از بیکی گری های بخارا بود و بیک در قلعۀ خمب می نشست و میر خوانده می شد.
پس از انقلاب بخارا در سال ۱۹۲۰ و تأسیس جمهوری مختار شوروی تاجیکستان درواز بخشی از ولایت غرم گردید که تا سال ۱۹۲۹ وجود داشت. ولایت غرم در آن سال به شهرستان ( اُکروگ ) تبدیل شد. سال ۱۹۳۱ شهرستان غرم منحل شده و سرزمین آن تابع جمهوری شد. طی سال های ۱۹۳۱ - ۱۹۳۶ سرزمین غرم را به ناحیه هایی بخش کردند و درواز یکی از نواحی غرم شد. سال ۱۹۳۸ شهرستان گرم دوباره بنیاد شد و در سال ۱۹۳۹ تبدیل به ولایت غرم گشت که تا سال ۱۹۵۵ برجای بود. در آن سال بخش غرمی ولایت دوباره زیر فرمان جمهوری و بخش دروازی آن با نام «ناحیۀ قلعۀ خمب» به ولایت خودمختار کوهستان بدخشان داده شدند. ناحیۀ قلعۀ خمب در تاریخ ۲۶ ژوئن ۱۹۹۱ از سوی شورای عالی جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان «ناحیۀ درواز» نامیده شد. حالا درواز به دو قسمت تقسیم شده درواز بدخشان ک درواز تاجیکستان.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفمرکز آن شهر قلعهٔ خمب است که در کنارهٔ رودهای خمباب و پنج در مرز با افغانستان قرار دارد که حالا در نسی درواز ولایت بدخشان افغانستان قرار دارد.
منابع فارسی و عربی سده های میانه نام درواز را «کَران» آورده اند و مرکز آن را دِه کنونی کِوران یاد کرده اند. به گفتۀ مردم درواز، نام باستانی این سرزمین مهستان یا بوده است. مطابق افسانه ها رحیم الله قدرتمند ترین فرمانروای درواز یاد شده است.
درواز از زمان سامانیان تا سال ۱۸۷۷ حکومتی مستقل داشته و فرمانروایان آن را «شاه» می خوانده اند. قلمرو پادشاهی درواز سرزمین امروزی ناحیه های طویل دره، درواز و ونج طرف تاجیکستان، و طرف افغانستان، ناحیه های خواهان, کوف آب, شکی, و نُسی، مایمی، در دو کنارۀ رود پنج را در بر می گرفته است.
سال ۱۸۷۸ امیر بخارا به درواز لشکر کشید. پس از نبردهای خونین لشکر پادشاه درواز از قلعۀ خمب به روستای کِوران عقب نشست. جنگ سرنوشت ساز برای پادشاهی درواز در روستای کوران صورت گرفت که با شکست لشکر درواز انجام پذیرفت. شاه و شاهزادگان درواز که در میان آن ها ابوالفیض خان و پسر خردسالش محمدولی خان نیز بودند به فرغانه هجرت کردند. محمدولی خان بعدها یکی از دیپلمات های برجسته افغانستان شد. امارت بخارا درواز را تبدیل به بیک نشین کرد و ادارۀ امور آن را به بیک سپرد.
در سال ۱۸۹۵ بیک نشین درواز که در هر دو کنارۀ رود پنج قرار داشت، در پی جهانگیری های روسیه و بریتانیا دوپاره گردید و کنارۀ راست به امارت بخارا و کنارۀ چپ به افغانستان داده شد.
درواز در سال های ۱۸۷۸ تا ۱۹۲۰ یکی از بیکی گری های بخارا بود و بیک در قلعۀ خمب می نشست و میر خوانده می شد.
پس از انقلاب بخارا در سال ۱۹۲۰ و تأسیس جمهوری مختار شوروی تاجیکستان درواز بخشی از ولایت غرم گردید که تا سال ۱۹۲۹ وجود داشت. ولایت غرم در آن سال به شهرستان ( اُکروگ ) تبدیل شد. سال ۱۹۳۱ شهرستان غرم منحل شده و سرزمین آن تابع جمهوری شد. طی سال های ۱۹۳۱ - ۱۹۳۶ سرزمین غرم را به ناحیه هایی بخش کردند و درواز یکی از نواحی غرم شد. سال ۱۹۳۸ شهرستان گرم دوباره بنیاد شد و در سال ۱۹۳۹ تبدیل به ولایت غرم گشت که تا سال ۱۹۵۵ برجای بود. در آن سال بخش غرمی ولایت دوباره زیر فرمان جمهوری و بخش دروازی آن با نام «ناحیۀ قلعۀ خمب» به ولایت خودمختار کوهستان بدخشان داده شدند. ناحیۀ قلعۀ خمب در تاریخ ۲۶ ژوئن ۱۹۹۱ از سوی شورای عالی جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان «ناحیۀ درواز» نامیده شد. حالا درواز به دو قسمت تقسیم شده درواز بدخشان ک درواز تاجیکستان.
wiki: ناحیه درواز