ناقه صالح

لغت نامه دهخدا

ناقه صالح. [ ق َ / ق ِ ی ِ ل ِ ] ( اِخ ) شتری که صالح پیغمبر برانگیخت معجزنمائی خویش را، و قوم عاد را از کشتن آن شتر برحذر داشت و چون قوم نصیحت واندرز صالح را ناشنوده گرفتند و شتر را کشتند، خداوند صاعقه ای بر آنان فروفرستاد و قوم تباه کار کافر رابکشت. رجوع به سوره هود آیات 62-69 و قصص قرآن ص 24 و البیان و التبیین ج 2 ص 186 و ج 3 ص 88 و همچنین رجوع به مدخل صالح در این لغت نامه شود :
ناقه صالح از حسد مکشید
پایه وقعه جمل منهید.
خاقانی.

فرهنگ فارسی

شتری که صالح پیغمبر به عنوان معجزه خود از کوه پدید آورد و قوم عاد را از کشتن آن برحذر داشت . اما قوم نصیحت او را نشنیدند و شتر را کشتند . خداوند صاعقه ای بر آنان فرو فرستاد و قوم او را بکشت .
شتری که صالح پیغمبر بر انگیخت معجز نمائی خویش را .

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] ناقه صالح (شتر صالح) معجزه حضرت صالح است که در قرآن از آن تعبیر به ناقة الله (ناقه الهی) شده است. این شتر به درخواست مشرکان و با اعجاز الهی از دل کوه بیرون آمد.
بر اساس روایات اسلامی، خداوند با ناقه صالح، قوم ثمود را آزمود و آب نهر، یک روز به این ناقه اختصاص داشت و مردم در روز بعد می توانستند از آب استفاده کنند و حق هیچ تعرضی به این شتر را نداشتند. اما با گذشت زمان، عده ای ناقه را از بین بردند و دیگران نیز بدان رضایت دادند. در نتیجه عذاب الهی نازل گشت و همه مشرکان نابود شدند.
ناقه صالح، شتر ماده ای بود که با معجزه الهی و در تایید حضرت صالح خلق شد. قرآن در چند آیه از ناقه صالح یاد کرده و در عموم موارد از آن به «ِناقَةُ اللَّه» تعبیر می کند. اضافه ناقه به الله، اضافه تشریفیه دانسته شده که نشانه اهمیت این ناقه است. اهمیت این ناقه به دلیل نحوه خاص خلق آن بوده که با معجزه خاص الهی خلق شده و وسیله امتحان قوم ثمود گردیده است.

پیشنهاد کاربران

بسم الله الرحمن الرحیم
کذبت ثمود بطغوئها ( 11 )
إ ذ انبعث اءشقئها ( 12 )
فقال لهم رسول الله ناقة الله و سقیها ( 13 )
فکذبوه فعقروها فدمدم علیهم ربهم بذنبهم فسوئها ( 14 )
و لا یخاف عقبها ( 15 )
...
[مشاهده متن کامل]

این آیات آیه های 11 تا 15 سوره ی شمس هستند . در این آیه ها به داستان قوم صالح اشاره شده که ناقه الله را که نشانه بارزی بر تایید حقانیت و رسالت حضرت صالح ( ع ) بود با شقاوت تمام به قتل می رسانند .
"نَاقَه" در اصل، به معنای شتر ماده است و در هفت مورد از قرآن مجید به ناقه صالح اشاره شده.
مرحوم "طبرسی" در "مجمع البیان" می فرماید: ناقه، در اصل به چیزی گفته می شود که تسلیم و رام و آماده و مهیا است و اطلاق آن به شتر ماده شاید به همین جهت است که آمادگی بیشتری برای سواری دارد.
ناقه صالح، شتر ماده ای بود که با معجزه الهی و در تایید حضرت صالح خلق شد. قرآن در چند آیه از ناقه صالح یاد کرده و در عموم موارد از آن به "ناقَةُ الله" تعبیر می کند. [ سوره اعراف، آیه ۷۳؛ سوره هود، آیه ۶۴. ] اضافه ناقه به الله، اضافه تشریفیه دانسته شده که نشانه اهمیت این ناقه است. [ حسینی شیرازی، تقریب القرآن، ۱۴۲۴ق، ج ۲، ص۲۰۰. ] اهمیت این ناقه به دلیل نحوه خاص خلق آن بوده که با معجزه خاص الهی خلق شده و وسیله امتحان قوم ثمود گردیده است.
قرآن این ناقه را نشانه و دلیلی از طرف پروردگار معرفی می کند: "قَدْ جاءَتْکمْ بَینَةٌ مِنْ رَبِّکمْ هذِهِ ناقَةُ الله لَکمْ آیةً؛ دلیل روشنی از طرف پروردگارتان برای شما آمده. این ناقه الهی برای شما معجزه ای است". [سوره اعراف، آیه ۷۳. ]
ناقه صالح با معجزه الهی به وجود آمد. وجود و حیات این معجزه الهی، دلیل محکمی برای مؤمنان بود. صالح و مؤمنان از شیر آن نیز می نوشیدند. [ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج ۱۰، ص۴۵۸. ] خداوند خواهان نگهداری و حفظ این ناقه بوده و تصریح می کند که این ناقه، برای امتحان و آزمایش است:" ما ناقه را برای آزمایش آنها فرستادیم"[ سوره قمر، آیه ۲۷. ]
یکی از آیات قرآن کشتن ناقه را به یک فرد استناد می دهد: "یارشان را ندا دادند و او شمشیر برگرفت و آن ( شتر ) را پی کرد". [سوره قمر، آیه ۲۹. ] از برخی روایات نیز همین مطلب به دست می آید. [ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴۳۵. ] اما آیات دیگر، کشتن ناقه را به همگان استناد داده و به تبع آن عذاب الهی نیز شامل همه آنها شد:" فَعَقَرُواْ النَّاقَةَ وَ عَتَوْاْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ؛ پس آن ها، ماده شتر را پی کردند و از فرمان پروردگارشان سرباز زدند". [سوره اعراف، آیه ۷۷. ]
]امام علی ( ع ) ، در سخنی به این آیه استناد کرده ومی فرماید: ای مردم! رضایت و نارضایی ( بر عملی ) موجب وحدت پاداش و کیفر مردم می گردد ( یعنی؛ عاملان و کسانی که راضی به آن عملند، در کیفر یا پاداش شریکند ) ناقه "ثمود" را یک نفر بیشتر پی نکرد، امّا عذاب و کیفر آن همه قوم ثمود را فرا گرفت، زیرا همه به عمل او راضی بودند، خداوند سبحان می فرماید:"شتر ماده ثمود را یک نفر دست و پا برید، امّا عذاب آن تمام قوم ثمود را گرفت، زیرا همگی آن را پسندیدند". [سید رضی، نهج البلاغه، ۱۴۱۴ق، خطبه ۲۰۱، ص۳۱۹. : مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ج۱، ص۴۹۷. ]
( ( در بـعـضـی از روایـات آمده است که پیغمبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) به علی ( علیه السلام ) فرمود: من اشقی الاولین ؟ سنگدلترین افراد اقوام نخستین که بود؟
عـلی ( عـلیـه السـلام ) در پـاسـخ عرض کرد: عاقر الناقة آن کسی که ناقه ثمود را به هلاکت رساند.
پـیـامبر فرمود: صدقت ، فمن اشقی الاخرین ؟: راست گفتی ، شقی ترین افراد اقوام اخیر چه کسی است
عـلی ( عـلیـه السـلام ) مـی گـویـد: عـرض کـردم نـمـی دانـم ای رسول خدا.
پـیـامـبـر ( صـلی الله عـلیـه و آله و سـلم ) فـرمـود: الذی یـضربک علی هذه ، و اشار الی یافوخه : کسی که شمشیر را بر این نقطه از سر تو وارد می کند، و پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) اشاره به قسمت بالای پیشانی آن حضرت کرد . ) ) ( تفسیر نمونه جلد 1 تفسیر سوره شمس )
( اشقی الاولین ) و ( اشقی الاخرین )
( ( جمعی از بزرگان شیعه و اهل سنت از جمله ثعلبی و واحدی و ابن مردویه و خطیب بغدادی و طـبـری و مـوصـلی و احـمد حنبل و غیر آنها به اسناد خود از عمار یاسر و جابر بن سمره و عـثـمـان بـن صـهـیـب از پـیـغـمـبـر اکـرم ( صـلی الله عـلیـه و آله و سـلم ) چـنـیـن نقل کرده اند که به علی ( علیه السلام ) فرمود: یا علی ! اشقی
الاولیـن عاقر الناقة ، و اشقی الاخرین قاتلک ، و فی روایة من یخضب هذه من هذا: ای علی ! شـقـی تـریـن پـیـشـیـنیان همان کسی بود که ناقه صالح را کشت ، و شقی ترین فرد از آخـریـن قـاتل تو است ، و در روایتی آمده است کسی است که این را با آن رنگین کند ( اشاره به اینکه محاسنت را با خون فرقت خضاب می کند ) .
در حـقـیـقـت شـبـاهـتـی مـیـان قـدار بـن سـالف کـشـنـده نـاقـه صـالح و قـاتـل امـیرمؤمنان عبد الرحمن بن ملجم مرادی وجود داشت . هیچ یک از این دو خصومت شخصی نداشتند، بلکه هر دو می خواستند نور حق را خاموش کنند، و معجزه و آیتی از آیات الهی را از مـیـان بردارند، و همانگونه که بعد از ماجرای ناقه صالح عذاب الهی آن قوم طاغی و سرکش را فرو گرفت مسلمین نیز بعد از شهادت مظلومانه امیر مؤمنان علی ( علیه السلام ) در زیر سلطه حکومت جبار و بیدادگر بنی امیه شاهد دردناکترین عذابها شدند. ) ) ( تفسیر نمونه ذیل آیات اا تا 15 )
نکته ها
نکته ی 1: ناقه ی صالح برای امتحان و آزمایش قوم صالح بود و کشتن آن نشانه ی بر دشمنی با خداوند . حضرت علی ( ع ) تصدیق کننده رسالت حضرت رسول و به شهادت رساندن آن حضرت دلیلی بر دشمنی با خداوند
نکته 2 - قوم صالح در حالی ناقه ی صالح را به قتل رساندند که از نعمت شیر آن برخوردار بودند و شقاوت و حسادت و کینه توزی عامل اصلی آن بود . قوم حضرت محمد ( ص ) در حالی حضرت علی ( ع ) را به شهادت رسانیدند که از چشمه های جوشان علم آن حضرت برخوردار بودند .
نکته ی 3 : شتر صالح را شقی ترین فرد از قوم صالح و با توافق و رضایت قومش کشتند و حضرت علی ( ع ) هم به دست شقی ترین افراد و با رضایت و توطئه ی عده ی کثیری از قوم حضرت محمد ( ص )
نکته ی 4: قوم صالح بعد از کشتن ناقه الله دچار عذاب سخت گردیدند و مسلمانان بعد از شهادت حضرت علی ( ع ) به دست شقی ترین حاکمان بنی امیه مجازات و دچار عذاب گردیدند
نکته 5 : شتر حضرت صالح در قران با عنوان " ناقه الله " مطرح گردیده که به عنوان شتر ماده می باشد و یکی از القاب حضرت علی ( ع ) حیدر می باشد که به معنی شیر ماده می باشد و حضرت به عنوان شیر خدا همواره تصدیق کننده ی حضرت پیامبر ( ص ) هستند .
نکته ی 6 : ناقه ی در میان اعراب به شتر ماده ی گفته می شود که در میان انواع شتر رامترین و تسلیم ترین شتر در برابر دستورات صاحبش می باشد و نمادی از تسلیم و رضایت و فرمانبرداری می باشد و ناقه الله هم در معنی مجازی یعنی کسی که بی چون و چرا تسلیم امر خدا و فرمانبردار بی چون و چرای خداوند می باشد.
نکته 7: آیات و روایات بسیاری در مورد نسبت " ناقه الله " به حضرت صالح و نسبت حضرت علی ( ع ) به پیامبر ( ص ) به دست ما رسیده که ما در اینجا به یک مورد آن اشاره می کنیم
الصّادق ( علیه السلام ) - عَنِ الْفَضْلِ بْنِ الْعَبَّاس عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ ( علیه السلام ) أَنَّهُ قَال . . . قَوْلُهُ تَعَالَی فَقالَ لَهُمْ رَسُولُ اللهِ هُوَ النَّبِیُّ ( صلی الله علیه و آله ) ناقَةَ اللهِ وَ سُقْیاها قَالَ النَّاقَهًُْ الْإِمَامُ الَّذِی فَهَّمَهُمْ عَنِ اللَّهِ وَ سُقْیاها أَیْ عِنْدَهُ مُسْتَقَی الْعِلْم.
امام صادق ( علیه السلام ) - فضل بن عبّاس از امام صادق ( علیه السلام ) روایت می کند که فرمود: فَقالَ لَهُمْ رَسُولُ اللهِ؛ منظور پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) است. ناقَةَ اللهِ وَ سُقْیاها؛ مراد از ناقة اللهِ امام است که فهم و علم او از خدا است. وَ سُقْیاها یعنی در نزد امام چشمه ی گوارای علم است.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۴۴ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۲/ تأویل الآیات الظاهرهْ، ص۷۷۶
نکته ی 8 : در حقیقت نکته ی معجزه وار در مورد نسبت ناقه ی صالح یعنی " ناقه الله " با حضرت علی در یکی از القاب آن حضرت یعنی " حیدر " نهفته است که بنده به عنوان یکی از معجزات لفظی قران در اینجا به آن خواهم پرداخت . یهودیان مدینه اعتقاد داشتند کسی که قلعه ی خیبر را فتح خواهد کرد شخصی به نام حیدار می باشد لذا وقتی شنیدند قلعه به دست علی ( ع ) فتح شد دچار حیرت گردیدند و گفتند این شخص باید اسمش حیدار می بودو با پیش گویی های ما درست در نمی آید و پیش گویی های کتاب های آسمانی از او با عنوان حیدار یاد شده. به آنها گفته شد حیدار یکی از لقب های این شخص بوده و مسلمانان به او حیدر هم می گویند . لذا فهمیدند پیش گویی هایی که در این مورد داشتند به حقیقت پیوسته است .
حال " ناقه الله " را با " حیدر " از طریق حروف ابجد مقایسه می کنیم تا اثبات گردد آیا ناقه الله همان حیدر هست یا نه ؟
ناقه الله : ( ن : 50 ) ، ( ا : 1 ) ، ( ق: 100 ) ، ( ه : 5 ) ، ( ا : 1 ) ، ( ل: 30 ) ، ( ل : 30 ) ، ( ه: 5 ) ،
50 و 1 و 100 و 5 و 1 و 30 و 30 و 5 در جمع می شود 222
حیدر : ( ح : 8 ) ، ( ی: 10 ) ، ( د: 4 ) ، ( ر : 200 )
8 و 10 و 4 و 200 در جمع می شود 222

بپرس