نرم شامه

نرم شامه یا پیا ماتر ( به انگلیسی: Pia mater ) داخلی ترین لایه پوشاننده سیستم عصبی مرکزی می باشد.
شامه یا مننژ ( به انگلیسی: meninge ) سامانه ای متشکل از چند لایه ( غشاء ) بوده که دستگاه عصبی مرکزی ( CNS ) را در بر می گیرد. این غشاها کار محافظت، تغذیه، و کاهش ضربه مغزی را به عهده دارند. مننژ اطراف مغز و نخاع دارای سه لایه و پوشش است که از خارج به داخل با نام سخت شامه ( دوراماتر ) ، عنکبوتیه ( آراکنوئید ) ، نرم شامه ( پیاماتر ) شناخته می شوند. این پرده ها به طور کلی مننژ یا شامه نامیده می شوند که میان استخوان جمجمه و بافت مغز ( و در طناب نخاعی بین ستون مهره ها و بافت نخاع ) قرار دارند. این پرده ها شدت ضربه هایی که به استخوان سر و ستون مهره ها وارد می شوند را کاهش داده و همچنین به عنوان یک سد شیمیایی در برابر بسیاری از مواد آسیب رسان ایفای نقش می کنند.
نرم شامه داخلی ترین لایهٔ مننژی است. لایهٔ نرم شامه غشای بسیار ظریفی است، که کاملاً به سطح مغز و نخاع چسبیده می باشد و به گونه ای گسترش می یابد که تمام چین خوردگی های موجود در سطح مغز را می پوشاند. غشای نازک نرم شامه از بافت فیبری تشکیل یافته که توسط صفحه ای از سلول های صاف غیر نفوذپذیر در برابر سیال بر روی سطح بیرونی خود پوشانده می شود. این غشا توسط مویرگ های خونی که به سمت مغز و نخاع حرکت می کنند نفوذ می کند و مویرگ های خونی آن مسئول تغذیهٔ مغز هستند.
نرم شامه پوشش مننژی، نازک، نیمه شفاف، توری مانند بوده که به تمامی سطح مغز محکم می چسبد و به لایهٔ عنکبوتیه به صورت شل متصل می شود. این لایه ها اغلب به صورت عنکبوتیه - نرم شامه یا لپتومننژ عنوان می شوند. ساب آراکنوئید یا فضای زیر عنکبوتیه، بین لایهٔ عنکبوتیه و نرم شامه بوده، و حاوی مایع مغزی - نخاعی ( CSF ) می باشد. فضای زیر عنکبوتیه حاوی رشته های فیبری است که پایداری و استحکام دو لایه را برقرار کرده، امکان محافظت مناسب و حرکت پروتئینها، الکترولیت ها، یون ها، و گلوکز درون مایع مغزی - نخاعی را فراهم می نماید.
نرم شامه توسط ۲۱ جفت لیگامان دندانه دار به سخت شامه متصل می شود. این لیگامان های دندانه دار در ثابت نگه داشتن نخاع و جلوگیری از حرکت به این سو و آن سو و افزایش پایداری آن کمک می نمایند. در نقطه ای که نرم شامه به مخروط انتهایی یا مخروط نخاعی می رسد، به صورت یک فیلامنت یا رشتهٔ نازک موسوم به «فیلوم ترمینال» امتداد می یابد، که درون سیسترن لومبار قرار می گیرد. این فیلامنت سرانجام با سخت شامه یکی شده و تا استخوان دنبالچه امتداد می یابد، با پریوستئوم ادغام شده و تشکیل لیگامان کوکسیژیال را می دهد.