نسیان

[ویکی فقه] نسیان به معنای فراموشی است و در قرآن چندین بار به کار رفته است.
نسیان که از ماده­ «نسی» است در لغت به معنای از یاد بردن و فراموش کردن چیزی است که قبلا ً در ذهن بوده؛ طبق این معنا نسیان ضد ذکر و حفظ می­ باشد.
برای نسیان چند معنای مجازی نیز ذکر کرده­ اند؛ از جمله: «بی اعتنائی» و «ترک کردن» که در کلام عرب استعمال نسیان در معنای اخیر شایع است.

معنای اصطلاحی نسیان
«فراموشی» در اصطلاح قرآنی غالباً به معنای بی­ اعنتایی به خدا و اوامر او اطلاق می­ شود.

نسیان در قرآن
در قرآن کریم واژه­ «نسیان» ۴۵ بار با اشکال مختلف به کار رفته که ۳۷ مورد آن درباره انسان بوده است.

معانی نسیان در قرآن
...

[ویکی اهل البیت] فراموشی در عربی معادل "نسیان" است و نسیان که از ماده­ی "نسی" است در لغت به معنای از یاد بردن و فراموش کردن چیزی است که قبلا در ذهن بوده؛ طبق این معنا نسیان ضد ذکر و حفظ می­باشد.
برای نسیان چند معنای مجازی نیز ذکر کرده­اند؛ از جمله: "بی­اعتنائی" و "ترک کردن" که در کلام عرب استعمال نسیان در معنای اخیر شایع است. "فراموشی" در اصطلاح قرآنی غالباً به معنای بی­اعنتایی به خدا و اوامر او اطلاق می­شود.
در قرآن کریم واژه­ی "نسیان" 45 بار با اشکال مختلف بکار رفته که 37 مورد آن درباره­ی انسان بوده و در این مقاله به فراموشی انسان در قرآن می­پردازیم.
در قرآن کریم فراموشی به سه معنا آمده است:
این فراموشی در اختیار انسان نیست و طبق بیان نورانی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در حدیث رفع این نوع نسیان از انسان برداشته شده و بر آن مؤاخذه نمی­شود: «فَلَمَّا بَلَغا مَجْمَعَ بَیْنِهِما نَسِیا حُوتَهُما فَاتَّخَذَ سَبیلَهُ فِی الْبَحْرِ سَرَباً»؛ (ولی) هنگامی که به محل تلاقی آن دو دریا رسیدند، ماهی خود را (که برای تغذیه همراه داشتند) فراموش کردند و ماهی راه خود را در دریا پیش گرفت (و روان شد).
در این آیه فراموشی به حضرت موسی علیه السلام و همراه او یعنی یوشع ­بن­ نون که وصی ایشان بود، نسبت داده شده؛ در حالی ­که می­دانیم نسیانی که مربوط به ذکر خداوند و احکام الهی باشد، از ساحت مقدس پیامبران دور است؛ بنابراین نسیان مذکور در آیه از اختیار انسان خارج بوده و نسبت دادن آن به پیامبران هیچ مانعی ندارد.
2. فراموشی در اثر سوء اختیار: