گُردیزه[ ۱] یا نفرون ساختاری میکروسکوپی و واحد عملکردی کلیه است. این ساختار از یک جسمک کلیوی و یک توبول کلیوی تشکیل شده. جسمک کلیوی شامل دسته ای از مویرگ ها به نام گلومرول و کپسول بومن است که گلومرول ها را در بر می گیرد. توبول کلیوی از کپسول بیرون زده و گسترش می یابد. کپسول و توبول به هم متصل اند، و از سلول های اپی تلیال، همراه با لومن تشکیل شده است. یک شخص بالغ سالم، حدود ۱ تا ۱٫۵ میلیون نفرون در هر کلیه دارد. [ ۲] : 22 خون با عبور از سه لایه تصفیه می شود: سلول های اندوتلیال دیواره مویرگی، غشای پایه ای اش، و بین زائده های پودوسیت های واقع در مرز کپسول. توبول دارای مویرگ های دور لوله ای است که بین بخش های صعودی و نزولی توبول قرار می گیرند. با جاری شدن سیال از کپسول به سمت پایین توبول، توسط سلول های اپیتلیالی واقع در مرز توبول پردازش می شود: آب بازجذب شده و مواد تبادل پیدا می کنند ( برخی اضافه شده، برخی برداشته می شوند ) ؛ این تبادل ابتدا با مایعات برون سلولی خارج از توبول ها انجام شده، سپس از طریق سلول های اندوتلیال واقع در مرز مویرگ ها، با پلاسمای مجاور مویرگ های دور توبولی تبادل صورت می پذیرد. چنین پردازشی، حجم سیالات بدن و همچنین سطح بسیاری از مواد بدن را تنظیم می کند. در پایان توبول، سیال باقیمانده، یعنی همان ادرار، خارج می گردد؛ ادرار از آب، زوائد متابولیکی، و توکسین ها تشکیل می شود.
در هر دقیقه ۵۰۰ سیسی پلاسما وارد نفرون شده و تنها ۱۰۰ سی سی از آن پالایش می گردد. با نگرش به این که در همین مدت تنها کمتر از ۱ سی سی ادرار پایه ریزی می گردد، بنابراین بیشتر از ۹۹٪ از آبی که وارد کپسول بومن شده است، در عمل باز جذب به خون بازگشت داده می شود. مهم ترین عمل کلیه ها در انسان و پستانداران دفع مواد نیتروژن دار مانند اوره است. نفرون ها می توانند اوره را تا صد برابر در ادرار افزایش دهند؛ ولی اگر میزان آن در ادرار به ۵ درصد برسد فرآوری مسمومیت می کند.
تراوش گلومرولی: بخشی از پلاسما که از گلومرول می گذرد، از غشای کپسول بومن پالایش می شود. در پالایه گلومرولی، سلول خونی، درشت مولکول ها و پروتئین وجود ندارند. همچنین در این مرحله هیچ گونه گزینشی در داخل شدن مواد به درون کپسول بومن انجام نمی شود. بلکه تراوش تابع فشار هیدروستاتیک و درشتی یا ریزی مولکول ها است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر هر دقیقه ۵۰۰ سیسی پلاسما وارد نفرون شده و تنها ۱۰۰ سی سی از آن پالایش می گردد. با نگرش به این که در همین مدت تنها کمتر از ۱ سی سی ادرار پایه ریزی می گردد، بنابراین بیشتر از ۹۹٪ از آبی که وارد کپسول بومن شده است، در عمل باز جذب به خون بازگشت داده می شود. مهم ترین عمل کلیه ها در انسان و پستانداران دفع مواد نیتروژن دار مانند اوره است. نفرون ها می توانند اوره را تا صد برابر در ادرار افزایش دهند؛ ولی اگر میزان آن در ادرار به ۵ درصد برسد فرآوری مسمومیت می کند.
تراوش گلومرولی: بخشی از پلاسما که از گلومرول می گذرد، از غشای کپسول بومن پالایش می شود. در پالایه گلومرولی، سلول خونی، درشت مولکول ها و پروتئین وجود ندارند. همچنین در این مرحله هیچ گونه گزینشی در داخل شدن مواد به درون کپسول بومن انجام نمی شود. بلکه تراوش تابع فشار هیدروستاتیک و درشتی یا ریزی مولکول ها است.
wiki: نفرون