[ویکی نور] نهادها و تغییرات نهادی در چین نوشته فی لینگ وانگ و ترجمه محمدجواد ایروانی، کتابی است به زبان فارسی و با موضوع علوم اجتماعی و اقتصاد.
نویسنده در این اثر با توجه به نوع سیاست و حکومت در کشور چین به بررسی تحولات اجتماعی و جنبه های اجتماعی رشد اقتصادی این کشور پرداخته است. هدف او بررسی الگوی توسعه در این کشور است. به نظر مترجم، با توجه به اینکه الگوی چینی توسعه امکان تأثیرگذاری الگوی ارزشی در نوسازی را به اثبات می رساند، می توان بهره هایی از این الگو در راستای الگوی توسعه و نوسازی ایران برد.
کتاب دارای پیشگفتار، محتوای مطالب در پنج فصل و ضمیمه است.
نویسنده مقدمه، محمدجواد ایروانی، ابتدا با توضیحی درباره دسته بندی کلی توسعه و نوسازی به دو مکتب فراگیر نوسازی و وابستگی آغاز می کند. وی سپس درباره محتوای این کتاب چنین گزارش می دهد؛ «نوگرایى در کشور چین را می توان در تقابل با رویکرد اولیه مکتب نوسازى و در قرابت با رویکرد جدید مکتب نوسازى دانست که «توسعه تک خطى» و «تقابل سنت و تجدد» را مردود شمرده است. کتاب حاضر نیز بر این اساس و با تفاوت گذارى بین توسعه و نوگرایى مؤید همین نتیجه گیرى در کشور چین است. توسعه در مفهوم فوق الذکر به معناى فرایند گسترش، بهبود، بسط یا رشد رفتار انسانى تلقى شده است و نوین سازى به معناى تغییراتى نهادى که موجب بهینه سازى نهاد انسانى مى شود. توسعه، فرآیندى مستمر و پایان ناپذیر است که نوین سازى در زیرمجموعه آن داراى پایان نهادى مشخص و شناخته شده است و قالبى است که به عنوان هدف بارز توسعه قابل شناسایی است. چین با تعریف منحصر به خود از مفاهیم مذکور، بر نهاد انسانى به عنوان محور نوین سازى تأکید نمود و توانست الگوى بومى توسعه را در محدوده اى زمانى حداکثر به وسعت حدود نیم قرن تبیین نماید. چین حداقل تا دهه 1980 اصولاً کشورى ماقبل نوگرا، با یک مجموعه درهم تنیده دیرمان، بسیار پایدار و غیر متمایز اجتماعى- سیاسى- اقتصادى بود که بر پایه ساختار خانوادگى استوار شده بود. نقش قدرتمند فرهنگ چین، انزواى بین المللی خودخواسته، فقدان سازمانهاى اجتماعى مستقل یا جامعه مدنى و مشروع بودن قدرت سیاسى به شیوه دیکتاتورى- که در زمان رژیم «حزب کمونیست چین، جمهورى خلق چین» به نقطه اوج خود رسید- همگى حکایت از منحصربه فرد بودن مسیر نوین سازى چین دارد.»
نویسنده، ویژگی های ذیل را در توصیف الگوی چینی توسعه برای آن قائل می شود؛ محوریت نهاد انسانى، ترویج الگوى تخصیص کار مبتنى بر خانواده و ناپایدارى فرهنگ و ارزش.... وی درباره اولین ویژگی معتقد است: «در الگوى نوین سازى چین، دولت به عنوان موتور محرکه دو نهاد دیگر است که نهاد اقتصاد به معناى عام و بازار به مفهوم خاص و نیز نهاد حیات اجتماعى به مفهوم عام و خانواده به مفهوم خاص را کنترل و هدایت مى نماید، لکن به لحاظ ساختارى این الگو بر محور حیات اجتماعى بنا شده است... اصول بنیادین نوین سازى در چین را نهاد حیات اجتماعى و در رأس آن خانواده شکل مى دهد.» او درباره دومین ویژگی هم معتقد است که دولت چین توانست مشکل حجم انبوه جمعیت بیکارش را با بها دادن به ارزش های خانوادگی و خانواده، سامان دهد. وی در ویژگی سوم از تأثیر آئین کنفوسیوسی و اهمیت خانواده در آن و تغییر این نوع نگاه و تسلط نگاه مستبدانه دولتی با ظهور مائو و احساس نیاز به اصلاح این نوع نگاه و بازگشت به مسائل سنتی در چین، صحبت می کند.
مترجم کتاب، در مقدمه به چند امر تذکر می دهد؛ اول: نویسنده کتاب را به دلیل انسجام مطالب، پرهیز از حواشى، انتخاب واحد تحلیل مناسب و استفاده از روش تاریخى می ستاید. دوم «ذکر ویژگىهایى همچون موثق نبودن برخى از آمارهاى مربوط به چین و عدم دسترسى به آمارهاى طبقه بندی شده توسط کانالهاى رسمى، نویسنده کتاب محلى را براى تردید خواننده در نتیجه گیرى باقى گذاشته است.» سوم اینکه: «نویسنده موفقیت چین در مرحله جدید، حضور همیشگى دولت و نقش آمرانه آن را مورد تردید قرار داده است. به خصوص آنکه احتمال می دهد که اگر دولت در مقاطع مختلف به ناچار تسلیم ساختارهاى نهادى و از جمله خانواده شده باشد، دستاوردهاى موجود پایدار نبوده و در اولین فرصت ممکن حزب مسیر نوین سازى را تغییر خواهد داد. این در حالى است که عدم کارایی بازار و واگذارى تحولات و توسعه به آن در کشورهاى مختلف به ویژه در کشورهاى درحال توسعه موجب رویکرد جدیدى در سطح بانک جهانى درباره نقش دولت در توسعه تحت عنوان دولت موافق با بازار شده و ژوزف استیگلیتز اقتصاددان برجسته جهان و برنده جایزه نوبل در اقتصاد در سال 2001 دخالت و کارآمدى دولت در کشورهاى درحال توسعه را اجتناب ناپذیر ارزیابى نموده است.» و چهارم اینکه: نویسنده معتقد است توجه به نقش کلی خانواده در نوسازی چین، نشان دهنده امکان پذیر بودن رویکرد ارزشی در برنامه های توسعه است و با توجه به وجود دین اسلام به عنوان فرانهادی که دیگر نهادها را در جهت توسعه ملی تقویت می کند، می توان بهره هایی از الگوی چینی توسعه در راستای توسعه ایران برد.
نویسنده در این اثر با توجه به نوع سیاست و حکومت در کشور چین به بررسی تحولات اجتماعی و جنبه های اجتماعی رشد اقتصادی این کشور پرداخته است. هدف او بررسی الگوی توسعه در این کشور است. به نظر مترجم، با توجه به اینکه الگوی چینی توسعه امکان تأثیرگذاری الگوی ارزشی در نوسازی را به اثبات می رساند، می توان بهره هایی از این الگو در راستای الگوی توسعه و نوسازی ایران برد.
کتاب دارای پیشگفتار، محتوای مطالب در پنج فصل و ضمیمه است.
نویسنده مقدمه، محمدجواد ایروانی، ابتدا با توضیحی درباره دسته بندی کلی توسعه و نوسازی به دو مکتب فراگیر نوسازی و وابستگی آغاز می کند. وی سپس درباره محتوای این کتاب چنین گزارش می دهد؛ «نوگرایى در کشور چین را می توان در تقابل با رویکرد اولیه مکتب نوسازى و در قرابت با رویکرد جدید مکتب نوسازى دانست که «توسعه تک خطى» و «تقابل سنت و تجدد» را مردود شمرده است. کتاب حاضر نیز بر این اساس و با تفاوت گذارى بین توسعه و نوگرایى مؤید همین نتیجه گیرى در کشور چین است. توسعه در مفهوم فوق الذکر به معناى فرایند گسترش، بهبود، بسط یا رشد رفتار انسانى تلقى شده است و نوین سازى به معناى تغییراتى نهادى که موجب بهینه سازى نهاد انسانى مى شود. توسعه، فرآیندى مستمر و پایان ناپذیر است که نوین سازى در زیرمجموعه آن داراى پایان نهادى مشخص و شناخته شده است و قالبى است که به عنوان هدف بارز توسعه قابل شناسایی است. چین با تعریف منحصر به خود از مفاهیم مذکور، بر نهاد انسانى به عنوان محور نوین سازى تأکید نمود و توانست الگوى بومى توسعه را در محدوده اى زمانى حداکثر به وسعت حدود نیم قرن تبیین نماید. چین حداقل تا دهه 1980 اصولاً کشورى ماقبل نوگرا، با یک مجموعه درهم تنیده دیرمان، بسیار پایدار و غیر متمایز اجتماعى- سیاسى- اقتصادى بود که بر پایه ساختار خانوادگى استوار شده بود. نقش قدرتمند فرهنگ چین، انزواى بین المللی خودخواسته، فقدان سازمانهاى اجتماعى مستقل یا جامعه مدنى و مشروع بودن قدرت سیاسى به شیوه دیکتاتورى- که در زمان رژیم «حزب کمونیست چین، جمهورى خلق چین» به نقطه اوج خود رسید- همگى حکایت از منحصربه فرد بودن مسیر نوین سازى چین دارد.»
نویسنده، ویژگی های ذیل را در توصیف الگوی چینی توسعه برای آن قائل می شود؛ محوریت نهاد انسانى، ترویج الگوى تخصیص کار مبتنى بر خانواده و ناپایدارى فرهنگ و ارزش.... وی درباره اولین ویژگی معتقد است: «در الگوى نوین سازى چین، دولت به عنوان موتور محرکه دو نهاد دیگر است که نهاد اقتصاد به معناى عام و بازار به مفهوم خاص و نیز نهاد حیات اجتماعى به مفهوم عام و خانواده به مفهوم خاص را کنترل و هدایت مى نماید، لکن به لحاظ ساختارى این الگو بر محور حیات اجتماعى بنا شده است... اصول بنیادین نوین سازى در چین را نهاد حیات اجتماعى و در رأس آن خانواده شکل مى دهد.» او درباره دومین ویژگی هم معتقد است که دولت چین توانست مشکل حجم انبوه جمعیت بیکارش را با بها دادن به ارزش های خانوادگی و خانواده، سامان دهد. وی در ویژگی سوم از تأثیر آئین کنفوسیوسی و اهمیت خانواده در آن و تغییر این نوع نگاه و تسلط نگاه مستبدانه دولتی با ظهور مائو و احساس نیاز به اصلاح این نوع نگاه و بازگشت به مسائل سنتی در چین، صحبت می کند.
مترجم کتاب، در مقدمه به چند امر تذکر می دهد؛ اول: نویسنده کتاب را به دلیل انسجام مطالب، پرهیز از حواشى، انتخاب واحد تحلیل مناسب و استفاده از روش تاریخى می ستاید. دوم «ذکر ویژگىهایى همچون موثق نبودن برخى از آمارهاى مربوط به چین و عدم دسترسى به آمارهاى طبقه بندی شده توسط کانالهاى رسمى، نویسنده کتاب محلى را براى تردید خواننده در نتیجه گیرى باقى گذاشته است.» سوم اینکه: «نویسنده موفقیت چین در مرحله جدید، حضور همیشگى دولت و نقش آمرانه آن را مورد تردید قرار داده است. به خصوص آنکه احتمال می دهد که اگر دولت در مقاطع مختلف به ناچار تسلیم ساختارهاى نهادى و از جمله خانواده شده باشد، دستاوردهاى موجود پایدار نبوده و در اولین فرصت ممکن حزب مسیر نوین سازى را تغییر خواهد داد. این در حالى است که عدم کارایی بازار و واگذارى تحولات و توسعه به آن در کشورهاى مختلف به ویژه در کشورهاى درحال توسعه موجب رویکرد جدیدى در سطح بانک جهانى درباره نقش دولت در توسعه تحت عنوان دولت موافق با بازار شده و ژوزف استیگلیتز اقتصاددان برجسته جهان و برنده جایزه نوبل در اقتصاد در سال 2001 دخالت و کارآمدى دولت در کشورهاى درحال توسعه را اجتناب ناپذیر ارزیابى نموده است.» و چهارم اینکه: نویسنده معتقد است توجه به نقش کلی خانواده در نوسازی چین، نشان دهنده امکان پذیر بودن رویکرد ارزشی در برنامه های توسعه است و با توجه به وجود دین اسلام به عنوان فرانهادی که دیگر نهادها را در جهت توسعه ملی تقویت می کند، می توان بهره هایی از الگوی چینی توسعه در راستای توسعه ایران برد.
wikinoor: نهادها_و_تغییرات_نهادی_در_چین