نپال

نِپال ( به نپالی: नेपाल ) با نام رسمی جمهوری فدرال دموکراتیک نپال کشوری در آسیا واقع در شمال هند و پایتخت آن کاتماندو است. جمعیت نپال حدود ۲۹ میلیون نفر[ ۱] و زبان رسمی آن نپالی است. واحد پول این کشور روپیه نپال است. این کشور تنها با چین و هند همسایه است.
بیشتر محدودهٔ نپال بر روی رشته کوه های هیمالیا قرار گرفته و شمال این کشور هشت قله از چهارده قله بلند جهان را در خود جای داده که یکی از آن ها بلندترین کوه جهان یعنی کوه اورست است. جنوب کشور مرطوب و حاصلخیز است و جمعیت زیادی را در خود جای داده است.
۸۱ درصد مردم نپال پیرو آیین هندو هستند و با این احتساب، نپال در میان کشورهای جهان بالاترین درصد پیروان هندو را نسبت به جمعیت خود دارد. این کشور به خاطر موقعیت جغرافیایی خود هم از هند و هم از تبت نفوذ پذیرفته است. آیین بودا، اسلام و کیراتی ( تلفیقی از آنیمیسم، شیواپرستی و بودیسم تبتی ) سه دین مهم دیگر این کشور هستند و بخش بزرگی از جمعیت، خود را هم هندو و هم بودایی معرفی می کنند که این به دلیل تلفیق این دو مذهب در این منطقه است. نپال تنها کشور در جهان است که پرچم آن به شکل مستطیل نیست، و از دو مثلث بر روی هم تشکیل شده است.
نپال در بیشتر تاریخ خود حکومت پادشاهی داشته است. در جنگ داخلی نپال علیه حکومت پادشاهی از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶ نزدیک به ۱۶ هزار تن کشته شدند. مائوئیست ها در سال ۲۰۰۶ به ده سال جنگ داخلی پایان دادند و به روند صلح در نپال پیوستند. در سال ۲۰۰۸ حکومت پادشاهی با مصوبه مجلس مؤسسان نپال برانداخته شد و یک جمهوری دموکراتیک چندحزبی فدرال برقرار شد. هرچند پس از آن نیز درگیری هایی در این کشور وجود داشته اما این سیستم حکومتی پابرجا مانده است و در قانون اساسی سال ۲۰۱۵ نظام حکومتی کشور دموکراسی پارلمانی اعلام شد.
در ۱۷۶۸ حاکم شاهزاده نشین گورخا در غرب، دره کاتماندو را فتح کرد و دوره گسترشی را شروع نمود که با شکست خوردن از چینی ها در تبت ( ۱۷۹۲ ) و از بریتانیایی ها در هند ( ۱۸۱۶ ) پایان یافت. از ۱۸۴۶ تا ۱۹۵۰ خاندان رانا در مقام وزیران ارشد که پادشاهانی ضعیف بودند حکمرانی کردند. سیاست انزواطلبی آنان استقلال نپال را به قیمت توسعه نیافتن آن حفظ کرد.
رژیم پیش از ۱۹۵۰ از نظر ساختار سیاسی یک نظام اقتدارگرا بود که هیچ مخالفتی را از سوی گروه های قومی، فرهنگی و احزاب سیاسی نمی پذیرفت. نظم اجتماعی و هویت فرهنگی ملی از طریق تحمیل قوانین هندو برقرار می شد و حاکمان قدرت خود را از طریق قرار دادن همه گروه های نپال در یک چارچوب سلسله مراتبی از ساخت طبقاتی هندو استحکام می بخشیدند.

نِپال (Nepal)
قصر سلطنتی پاتان
قصر سلطنتی پاتان
موقعیت. کشور پادشاهی نپال در آسیای جنوبی، در کوه های هیمالیا، و در مرز شمال شرقی کشور هند بین چین در شمال، و هند در شرق و جنوب و غرب جای دارد. مساحت این کشور ۱۴۷,۱۸۰ کیلومتر مربع و شهر کاتماندو پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور نپال از سه بخش متمایز جنوبی، مرکزی، و شمالی تشکیل شده است. بخش جنوبی آن، معروف به تِرایی، جلگۀ هموار و حاصل خیزی است که کشتزارهای وسیعی در آن جا دارند. نواحی مرکزی را ارتفاعات پوشیده از جنگلِ دامنه های جنوبی کوه های هیمالیا فرا گرفته و بخش شمالی را ستیغ ها و قله های سر برافراشتۀ هیمالیا، ازجمله اورست با ۸,۸۴۸ متر ارتفاع، تشکیل داده است. کانچِنجونگا با ارتفاع ۸,۵۸۶ متر، دائولاگیری، با ارتفاع ۸,۱۷۲ متر، و قله های دیگر که ارتفاعشان بالاتر از ۶هزار متر است، از دیگر قلل مرتفع این کشورند. رودخانه های بسیاری مانند گاگرا، گَندَک، کوسی و بسیاری دیگر، دره های متعدد این کشور را، ازجملۀ درّۀ بزرگ کاتماندو، روبه جنوب درمی نوردند و همگی به رود بزرگ گنگ می ریزند. اقلیم کشور نپال از جنوب تا شمال متغیر است. جلگه های جنوبی نسبتاً معتدل و بارانی است و روبه شمال به تدریج از دمای هوا کاسته شده و به نواحی یخبندان و سرد شمالی منتهی می شود. بارندگی آن فراوان است و در ماه های خرداد تا شهریور به حداکثر می رسد. فصل خشک و کم باران آن نیز از آبان تا دی به درازا می کشد. میانگین دمای شهر کاتماندو در دی ماه ۱۰ درجۀ سانتی گراد، در تیرماه حدود ۲۵ درجۀ سانتی گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۱,۴۲۴ میلی متر است. بیش از نیمی از کشور نپال از جنگل پوشیده شده است و جلگۀ تِرایی نیز حیات وحشی غنی دارد که گونه هایی از آن عبارت اند از ببر، پلنگ، کرگدن، بز کوهی، گوسفند وحشی، یوزپلنگ سفید، بوفالو، و قرقاولِ هیمالیا. کشور نپال به پنج ناحیه و چهارده بخش تقسیم می شود و شهرهای مهم آن عبارت اند از کاتماندو، جالِسوار، بوتوال، پوخارا، سورخِت، بیراتناگار، و لالیتپور.
اقتصاد. نپال از نظر کشاورزی خودکفاست و بیشتر نپالی ها با فرآورده هایی که از راه کشاورزی به دست می آورند، روزگار می گذرانند. دامداری و پرورش گاو، گوسفند، بز، و بوفالو نیز در اقتصاد این سرزمین نقش مهمی دارد. چوب و الوار و مصنوعات جنگلی از اقلام صادراتی نپال است و چوب بری و جنگل زدایی از تهدیدات زیست محیطی آن به شمار می رود. زغال سنگ، آهن، و مس مهم ترین منابع زیرزمینی نپال محسوب می شوند، صنعت این کشور نیز به هنرهای دستی و بعضی صنایع سبک و کوچک منحصر است و فرآوری محصولات کشاورزی مانند کنف، شکر، گوشت، و برنج مهم ترین فعالیت های صنعتی آن محسوب می شوند. صنعت گردشگری، به ویژه در اطراف شهر کاتماندو، روبه رونق و توسعه است و گردشگرانی که به قصد کوهنوردی در کوه های هیمالیا به این سرزمین سفر می کنند، ازجمله منابع مهم درآمد نپال به حساب می آیند.
حکومت و سیاست. کشور نپال مطابق قانون اساسی نوامبر ۱۹۹۰ دارای نظام سلطنتی مشروطۀ چندحزبی با دو مجلس قانون گذاری است. ۲۰۵ عضو مجلس نمایندگان نپال را مردم هر پنج سال یک بار انتخاب می کنند و ۶۰ عضو مجلس شورای ملی آن را پادشاه برای شش سال منصوب می دارد. رهبر حزب اکثریت با تأیید پادشاه، مقام نخست وزیری و تشکیل دولت را عهده دار می شود.
مردم و تاریخ. جمعیت نپال ۲۸,۵۸۴,۹۷۵ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به۱۹۴.۲ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور۲.۱ درصد است.۵۸.۵ درصد از جمعیت کشور مزبور را نپالی ها تشکیل می دهند و هندوئیسم آیین رسمی آنان است. ۸۵.۵ درصد از نپالی ها روستانشین اند و زبان رسمی آنان نپالی است. نپال با پرجمعیت ترین نواحی جهان، میان چین و هند، جای دارد و از نظر فرهنگی و تاریخی، به کشور هند نزدیک است. بنابر افسانه ها و اساطیر، نپال را سلسلۀ گوپتا تأسیس کرد؛ ولی اسناد تاریخی گویای آن است که یکی از فرمانروایان گورکا در ۱۷۶۹ این کشور را پایه گذاری نمود و جانشینان او آیین هندوئیسم را در این سرزمین رواج دادند. پس از آن که انگلستان هند را اشغال کرد، استقلال نپال نیز ازمیان رفت و بخش وسیعی از آن به تصرف انگلستان درآمد و به فرمانداری کل هندوستان پیوست. با نخست وزیرشدن جونگ بهادر، نپال مقر افراد نظامی بریتانیا شد و هنگ های گورخا، که در خدمت ارتش بریتانیا بودند، شهرت بسیار یافتند. براساس پیمانی که در ۱۹۲۳ بین فرمانروای نپال و نمایندۀ بریتانیا به امضا رسید، نپال به استقلال کامل دست یافت و قانون اساسی آن در ۱۹۵۲ به تصویب رسید. این کشور در ۱۹۵۵ به عضویت سازمان ملل متحد درآمد.