نکا

نکا شهری در استان مازندران و مرکز شهرستان نکا است که از غرب به شهرستان های ساری و میاندورود و از شرق به شهرستان بهشهر، از سمت شمال به دریای کاسپین و از سمت جنوب به دامنه های رشته کوه های البرز و استان سمنان متصل است. [ ۲] مردم نکا از قومیت طبری و ایرانی تبار هستند[ ۳] و به زبان طبری ( مازندرانی ) سخن می گویند. [ ۴] در سال ۱۳۷۴ با انتزاع بخش نکا از شهرستان بهشهر و نیز انتزاع بخش هزارجریب از ساری، شهرستان نکا با مرکزیت شهر نکا تشکیل شد. [ ۵] [ ۶] [ ۷]
بندر نکا به عنوان بزرگ ترین بندر نفتی شمال نقش مهمی در تهیه سوخت پالایشگاه های کشور دارا است. [ ۸]
استان مازندران پیش از اسلام تپورستان ( به پهلوی: ) نامیده می شد که برگرفته از نام قوم تپوری ( به یونانی: Τάπυροι ) می باشد که پس از اسلام قوم طبری نام گرفتند و سرزمینشان طبرستان نامیده شد. [ ۹] [ ۱۰] [ ۱۱] به اعتقاد مورخان آماردها نخستین سکنه باستانی مازندران بودند و آماردها از آمل تا تنکابن و تپورها از آمل تا گرگان سکونت داشتند. [ ۱۲] در عصر هخامنشی در کرانه جنوبی دریای مازندران اقوام، تپوری، آمارد، آناریاکه و کادوسی سکونت داشتند. [ ۱۳] مورخان آماردها را به مردمان داهه و سکایی و پارسی پیوند داده اند. هرودوت از قبیله مارد ( mardes ) در کنار دائی ها ( daens ) ، دروپیک ها ( dropiques ) ، و ساگارتی ها ( sagarties ) به عنوان پارس های کوچنشین و صحراگرد یاد کرده است. [ ۱۴] پلینیوس مورخ یونانی محل آماردها را قسمت شرقی مارگانیا شناسایی کرده است. [ ۱۵] استرابون ( ۶۳ ق. م ) قوم آمارد را در کنار اقوام تپوری، کادوسی و کرتی به عنوان اقوام کوهستان نشین شمال کشور یاد می کند. استرابو می نویسد: تمام مناطق این کشور به استثنای بخشی به سمت شمال که کوهستانی و ناهموار و سرد است و محل زندگی کوهنشینانی به نام کادوسی ( Cadusii ) و آماردی ( Amardi ) و تپوری ( Tapyri ) و کرتی ( Cyrtii ) و سایر مردمان دیگراست، حاصلخیز است. [ ۱۶] به گفته واسیلی بارتلد تپوری ها در قسمت جنوب شرقی ولایت سکونت داشتند و در قید اطاعت هخامنشیان درآمده بودند و آماردها مغلوب اسکندر مقدونی و بعد مغلوب اشکانیان شدند و اشکانیان در قرن دوم ق. م. آنها را در حوالی ری سکونت دادند و اراضی سابق آماردها به تپوری ها اهدا شد و بطلمیوس در شرح دیلم یعنی قسمت شرقی گیلان در ساحل بحر خزر در آن زمان از تپوری ها نام می برد. [ ۱۷] به گفته یحیی ذکا در «کاروند کسروی» آورده است: آماردان یا ماردان، در زمان لشکر کشی اسکندر مقدونی به ایران، این تیره در مازندران نشیمن می داشتند و آن هنگام هنوز قبایل تپوران به آنجا نیامده بودند. [ ۱۸] به گفته مجتبی مینوی قوم آمارد و قوم تپوری در سرزمین مازندران می زیستند و تپوری ها در ناحیه کوهستانی مازندران و آماردها در ناحیه جلگه ای مازندران سکونت داشتند. در سال ۱۷۶ ق. م فرهاد اول اشکانی قوم آمارد را به ناحیه خوار کوچاند و تپوری ها تمام ناحیه مازندران را فرو گرفتند و تمام ولایت به اسم ایشان تپورستان نامیده شد. [ ۱۹] سرزمین لنگا و تنکابن بخشی از سرزمین دو قوم تپوری و آمارد بود. [ ۲۰]