واکسن سل

بیلیهٔ کالمِت و گِرَن ( به فرانسوی: Bilié de Calmette et Guérin ) یا به اختصار، ب. ث. ژ. ، تنها واکسن برضد بیماری سل است که از بیلیهٔ ضعیف شدهٔ بیماری سل گاوی به دست می آید. نام واکسن برگرفته از نام دو کاشف واکسن، آلبرت کالمت، پزشک و کامی گرن، دامپزشک فرانسوی است. پروژه ساخت واکسن توسط این دو دانشمند از سال ۱۹۰۵ شروع شد و سرانجام پس از ۱۶ سال و انجام ۲۳۰ پاساژ به دوز ایمنی دهنده انسانی دست پیدا کردند. بیلیه های تزریق شونده در زیر پوست انسان٬ به اندازهٔ کافی شبیه به اجداد وحشی خود بوده و پی آمد آن قادر به ایجاد مقداری ایمنی در برابر بیماری سل انسان هستند. واکسن ب. ث. ژ می تواند از هیچ تا ۸۰٪ در پیشگیری سل و برای یک دورهٔ پانزده ساله مؤثر باشد. بااین حال، قدرت اثر و محافظتی این واکسن، به نظر می رسد با توجه به جغرافیای انسانی و نیز آزمایشگاهی که در آن واکسن ساخته شده است٬ متفاوت باشد. [ ۱]
در کشورهایی که بیماری سل شایع است یک دوز در نوزادان سالم توصیه می شود که بهتر است تا حد ممکن زمان تجویز آن به زمان تولد نزدیک باشد. [ ۲] نوزادان مبتلا به اچ آی وی/ایدز نباید واکسینه شوند. [ ۳] در مناطقی که بیماری سل شایع نیست تنها در نوزادان در معرض خطر بالا واکسیناسیون انجام می شود در حالی که در موارد مشکوک به بیماری این موارد به صورت جداگانه مورد آزمایش و درمان قرار می گیرند. بزرگسالانی که سل ندارند و قبلاً واکسینه نشده اند اما اغلب در معرض بیماری سل مقاوم در برابر دارو قرار دارند ممکن است واکسینه شوند. [ ۲] همچنین این واکسن برای درمان سرطان مثانه هم استفاده می شود. [ ۴] [ ۵]
میزان حفاظت در برابر عفونت سل به طور گسترده ای متفاوت است و حفاظت واکسن بین ده تا بیست سال طول می کشد. [ ۲] در میان کودکان، این واکسن مانع از عفونت حدود ۲۰ درصد از آنان می شود و در میان کسانی که به این باکتری آلوده شده اند نیز این واکسن به نیمی از آنان کمک می کند تا بیماری در آنان ایجاد نشود. [ ۶] این واکسن با تزریق به پوست تجویز می شود. [ ۲] کارایی دوزهای اضافی توسط شواهد علمی حمایت نمی شود. [ ۲]
واکسن ب ث ژ برای اولین بار در سال ۱۹۲۱ مورد استفاده پزشکی قرار گرفت. [ ۲] این واکسن در فهرست داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت قرار دار که عبارت است از مهم ترین داروهای مورد نیاز در یک نظام سلامت پایه. [ ۷]