وثوق الدوله

/vosuqoddowle/

لغت نامه دهخدا

وثوق الدوله. [ وُ قُدْ دَ / دُو ل َ / ل ِ ] ( اِخ ) حسن یا میرزاحسن خان ، فرزند میرزا ابراهیم معتمدالسلطنه ، از رجال معروف و سیاستمدار مشهور ایران و نیز از زمره شعرا و منشیان عصر خویش به شمار می رود. تولد او به سال 1290 هَ. ق. است. نخست ادبیات فارسی و عربی را فراگرفت ، بعدها به زبان های فرانسوی و انگلیسی نیز آشنا شد. پیش از مشروطیت شغل های مستوفیگری آذربایجان ، خالصجات سرکاری را به عهده داشت و پس از مشروطیت به نمایندگی مجلس ، وزارت دادگستری ، وزارت دارایی ، وزارت داخله ، وزارت خارجه و وزارت معارف و ریاست وزراء نایل آمد. قرارداد معروف 1298 هَ. ش. ( 1916م. ) را با انگلستان منعقد کرد. وثوق الدوله در سال 1314هَ. ش. به ریاست فرهنگستان ایران نیز نایل گردید. وی چنانکه نوشته شد طبع شعر داشته است و نمونه ای از اشعار او نقل میشود:
چون بد آید هرچه آید بد شود
یک بلا ده گردد و ده صد شود
آتش از گرمی فتد مهر از فروغ
فلسفه باطل شود منطق دروغ...
نیکبختان راست ابر فرودین
زیب بخش ملک و مشاطه زمین
تیره بختان راست باران بهار
سیل خرمن کوب و برق شعله بار
آن یکی چون مرغ پرد بر اثیر
درنوردد شش جهت را روی و زیر
نه بلا دامی به راهش افکند
نه کمند حادثه بر وی تند
این یکی آهسته پیماید رهی
لغزدش پائی و افتد در چهی
این یکی را آب سیل خانه کوب
آن یکی را مرکب سهل الرکوب
خاک آن را نیشکر بارآورد
این یکی را حنظل و خار آورد
این یکی را آتش افروزد چراغ
بر دل آن یک نهدچون لاله داغ
این یکی را باد پیک مژده بر
این یکی را حامل رنج و خطر...
وثوق الدوله در بهمن ماه 1329 هَ. ش. به سن قریب به هشتادسالگی درگذشت و در قم به خاک سپرده شد. رجوع به تاریخ رجال ایران ، مهدی بامداد ج 1 صص 348-352،و دیوان حسن وثوق ص 65 شود.

فرهنگ فارسی

میرزا حسن خان پسر میرزا ابراهیم خان معتمد السلطنه در جوانی عربی و فارسی آموخت و فرانسه و انگلیسی را کم و بیش فرا گرفت . در ۱۳۱٠ ه.ق . مستوفی آذربایجان شد . در سال ۱۳۱۱ ه.ق . لقب جناب یافت و در ۱۳۱۲ لقب وثوق الملک و در ۱۳۱۴ لقب وثوق الدوله یافت . در سال ۱۳۱۷ ه.ق . محاسبات خالصجات سر کاری ضمیمه شغل او شد . در دوره اول تقنینیه نماینده مجلس شورای ملی و پس از فتح تهران و خلع محمد علی میرزا رئیس هیئت مدیره کشور گردید . وی چهاردهمین نخست وزیر ایران میباشد که از ۷ شهریور ۱۲۹۵ تا ششم خرداد ۱۲۹۶ و از ۱۵ مرداد ۱۲۹۷ تا تیرماه ۱۲۹۹ به ریاست وزرا منصوب گردید و در این دوره بود که قرارداد معروف ۱۹۱۹ را با انگلستان امضائ کرد و از ۱۳۴۸ ه.ق . خدمات دولتی را ترک گفت و در سال ۱۳۱۴ ه.ش . بریاست فرهنگستان منصوب گردید.
حسن یا میرزا حسن خان فرزند میرزا ابراهیم معتمد السلطنه از رجال معروف و سیاستمدار مشهور ایران و نیز از زمره شعرا و منشیان عصر خویش بشمار می رود . نخست ادبیات فارسی و عربی را فرا گرفت بعد ها بزبان های فرانسوی و انگلیسی نیز آشنا شد .

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] میرزا حسن خان معروف به وثوق الدوله، از رجال سیاسی، درباری و خائن به ایران بود.
"میرزا حسن خان" معروف به "وثوق الدوله" در فروردین ۱۲۵۴ هجری شمسی دیده به جهان گشود او از هفت سالگی به فرا گرفتن درس فارسی و مقدمات عربی پرداخت و در جوانی در مدرسه مروی قسمتی از فلسفه را نزد شیخ علی نوری و قسمتی از فقه را نزد سید عبد الکریم لاهیجی فرا گرفت و سپس به آموختن زبان فرانسه و تتبع در ادبیات فارسی پرداخت، دائی او امین الدوله نیز در پرورش استعداد او کوشید و زیر دست او خدمت خود را آغاز نمود.
وثوق الدوله در شمار مستوفیان
او در تیرماه ۱۲۷۴ه. ش همراه پدرش نزد ناصرالدین شاه رفت، معلومات و استعداد او در جوانی توجه شاه را به خود جلب کرد و این باعث شد فرمان استیفای آذربایجان و به همراه آن لقب وثوق الدوله به او داده شود. او از این زمان در شمار مستوفیان در آمد و با پدرش که او نیز همین عنوان را داشت به همکاری پرداخت و با "دوشیزه مریم" دختر آصف الدوله ازدواج کرد.
نمایندگی مجلس و دوره استبداد صغیر
وثوق الدوله بعد از انقلاب مشروطه حضور مستمری در سیاست داخلی داشت، او از آغاز نهضت، گرایشی به نهضت و اعتقاد به برقراری حکومت پارلمانی داشت و نیز به وسیله برادر خود که منشی مخصوص شاه بود آگاهی های بیشتری از روند و پیشرفت نهضت به دست می آورد و با این حرکت همراه شده و از سوی صنف بازرگان به نمایندگی تهران انتخاب شد. در نخستین انتخابات هیت رئیسه مجلس شورای ملی که صنیع الدوله وکیل صنف اعیان به ریاست مجلس شورای ملی برگزیده شد. وثوق هم بعنوان نایب رئیس اول مجلس انتخاب گردید و تا پایان دوره یکم مجلس شورای ملی این مقام را داشت، وی بغیر از نائب رئیس بودن، ریاست کمیسیون بودجه و مالیه را هم بعهده داشت و در تنظیم و تصویب برنامه های اصلاحی نقش داشت.در دورۀ استبداد صغیر و بسته شدن مجلس اول وثوق الدوله منزوی بود و اوقات خود را بیشتر به مطالعه می گذرانید و با مشروطه خواهان ارتباط داشت.
دوران فتح تهران و ریاست بر هیات مدیره
...

پیشنهاد کاربران

بپرس