ولایت تکوینی

[ویکی شیعه] ولایت تکوینی بالاترین مرحله ولایت که به معنای مسلط شدن بر جهان هستی ، سرپرستی موجودات جهان و عهده دار شدن تدبیر امر آنها . این ولایت مخصوص خداوند است . برخی معتقدند: مراتبی از آن از جانب او به انسان کامل نیز داده می شود . این ولایت دارای اقسام، صورت ها، مراتب و ابعادی است.
ولایت تکوینی یعنی مسلط شدن بر جهان هستی و سرپرستی موجودات جهان و عهده گرفتن تدبیر امر آنها ست.
این ولایت مخصوص خداوند متعال است . او هر گونه تصرف و تدبیر درهر موجودی و هر رقمی برایش فراهم و ممکن است در مرتبه بعد، خداوند به هر فرد که بخواهد می بخشد. البته ولایت تکوینی اشخاص، در طول ولایت تکوینی خداوند است و به اذن خداوند در عالم هستی تصرف دارند.

[ویکی اهل البیت] «ولایت» به معنای آمدن چیزی است در پی چیزی دیگر، بدون آن که فاصله ای میان آن دو باشد. لازمه ی چنین ترتیبی، قرب و نزدیکی آن دو به یکدیگر است.از این رو، در معنای (حب و دوستی)، (نصرت و یاری)، (متابعت و پیروی)، (سرپرستی و رهبری) استعمال شده.
«ولایت تکوینی»، یعنی سرپرستی موجودات جهان و عالم خارج و تصرف عینی داشتن در آنها که اولاً و بالذات منحصر در ذات «الله» است و ثانیاً و بالعرض به پیامبران و ائمه معصومین (ع) و انسان های کامل اسناد داده می شود.
«ولایت» واژه ای عربی است که از کلمه ی (ولی) گرفته شده است و در لغت عرب، به معنای آمدن چیزی است در پی چیزی دیگر، بدون آن که فاصله ای میان آن دو باشد. لازمه ی چنین ترتبی، قرب و نزدیکی آن دو به یکدیگر است. از این رو، این واژه با هیئت های مختلف (به فتح و کسر واو) در معنای (حب و دوستی)، (نصرت و یاری)، (متابعت و پیروی)، (سرپرستی و رهبری) استعمال شده که از میان معانی ارائه شده، آنچه با ولایت تکوینی متناسب و مرتبط می باشد همان معنای اخیر است. «ولایت تکوینی»، یعنی سرپرستی موجودات جهان و عالم خارج و تصرف عینی داشتن در آنها که اولاً و بالذات منحصر در ذات «الله» است و ثانیاً و بالعرض به پیامبران و ائمه معصومین (ع) و انسان های کامل اسناد داده می شود. البته این قاعده به صورت یک برنامه ی روشمند در بسیاری از موضوعات قرآنی از قبیل عزت، قوت، شفاعت هم قابل ملاحظه است.
در مورد ولایت می بینم خداوند متعال در یک جا می فرماید: «فالله هو الولیّ»، تنها ولی حقیقی انسان و جهان الله است. در عین حال در موارد دیگر فرمود: «النبی اولی بالمؤمنین من انفسهم و اموالهم». ولایت وجود مبارک پیامبر اسلام بر جان و مال مؤمنین، از خود آنان بالاتر است. یا «انما ولیکم الله و رسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکات و هم راکعون. که این آیه، ولایت را برای خدا و پیامبر و اهل بیت اثبات می فرماید.
حال می گوییم معنای این آیات این نیست که انسان ها چند ولی و سرپرست متفاوت دارند که یکی از آنها یا برترین آنها خداست، بلکه معنایش با توجه به آیه ی حصر ولایت «والله هو الولی» آن است که تنها ولی حقیقی و بالذات خداوند است. پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت عصمت و طهارت (س) ولی بالعرض و مظهر ولایت خدایند و به تعبیر لطیف قرآن، آیه و نشانه ی ولایت الاهی اند.
بخش دوم سؤال این است که منظور از ولایت تکوینی در مورد امامان (ع) چیست؟ قبل از پرداختن به پاسخ این پرسش یادآوری دو نکته لازم به نظر می رسد:
1. از میان موجودات این عالم، انسان دارای موقعیت و جایگاه ممتازی است که حتی فرشتگان مقرب از آن بی بهره اند. انسان از استعداد و نیروهای پنهان و بالقوه ای برخوردار است که اگر آنها را در خویشتن کشف کند و بپروراند و به بالفعل مبدل سازد، می تواند خلیفة الله و اشرف مخلوقات باشد.
2. خداوند متعال از طرفی طریق وصول به ولایت خویش را به روی تمامی انسان ها باز گذاشته که «الا ان اولیاء الله لاخوف علیهم و لا هم یحزنون». و از طرفی دیگر آن را به خوبی معرفی نموده است.

[ویکی نور] «ولایت تکوینی»، نوشته استاد حسن زاده، به زبان فارسی و در باره قدرت تصرف در عالم هستی است.
کتاب، متشکل از دو فصل است که به ترتیب دارای سیزده و بیست و یک عنوان مختلف می باشند.
یکی از موضوعات اصیل معارف انسانی و یکی از مسائل مهم عرفانی، مسئله ولایت تکوینی است. انسان، در ترقیات و عروجات خویش، به مرحله ای دست می یازد که عالم، به منزله بدن وی و موجودات به منزله اعضا و جوارح وی قرار می گیرد و همان گونه که نفس مدبر بدن، بدون هیچ اشکال و صعوبتی در بدن خویش تصرف می کند، آدم به کمال رسیده ای که مظهر اسمای حسنای الهی است، در ماده کاینات تصرف کرده و تمام اجزای عالم از وی اطاعت و پیروی می نمایند.
حضرت استاد، حفظه الله تعالی، خود، در ابتدای کتاب یاد شده، نگاشته اند: «حرف عمده ما در پیرامون این موضوع اصیل و قویم معارف انسانی، این است که انسان را قابلیت و لیاقتی است که اگر نهال وجودش را به دست مربیان کامل و مکمل بسپارد و دستور العمل باغبان دین و نهال پرور و انسان ساز را در متن وجود و شئون زندگیش پیاده کند، آن چنان عروج وجودی و اشتداد روحی پیدا می کند که اگر در مقام تمثیل بخواهیم حقیقت آن را بازگو کنیم و نمایش دهیم، شجره طوبای الهی می شود کهأَصْلُهٰا ثٰابِتٌ وَ فَرْعُهٰا فِی اَلسَّمٰاءِ تُؤْتِی أُکُلَهٰا کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّهٰا» 12-23 14:24-25.
این اثر، در سال 1371، توسط انتشارات قیام طبع و منتشر شد.

[ویکی فقه] ولایت تکوینی (کتاب). «ولایت تکوینی»، نوشته استاد حسن زاده ، به زبان فارسی و در باره قدرت تصرف در عالم هستی است.
کتاب، متشکل از دو فصل است که به ترتیب دارای سیزده و بیست و یک عنوان مختلف می باشند.
گزارش محتوا
یکی از موضوعات اصیل معارف انسانی و یکی از مسائل مهم عرفانی، مسئله ولایت تکوینی است. انسان ، در ترقیات و عروجات خویش، به مرحله ای دست می یازد که عالم، به منزله بدن وی و موجودات به منزله اعضا و جوارح وی قرار می گیرد و همان گونه که نفس مدبر بدن، بدون هیچ اشکال و صعوبتی در بدن خویش تصرف می کند، آدم به کمال رسیده ای که مظهر اسمای حسنای الهی است، در ماده کاینات تصرف کرده و تمام اجزای عالم از وی اطاعت و پیروی می نمایند. حضرت استاد، حفظه الله تعالی، خود، در ابتدای کتاب یاد شده، نگاشته اند: «حرف عمده ما در پیرامون این موضوع اصیل و قویم معارف انسانی، این است که انسان را قابلیت و لیاقتی است که اگر نهال وجودش را به دست مربیان کامل و مکمل بسپارد و دستور العمل باغبان دین و نهال پرور و انسان ساز را در متن وجود و شئون زندگیش پیاده کند، آن چنان عروج وجودی و اشتداد روحی پیدا می کند که اگر در مقام تمثیل بخواهیم حقیقت آن را بازگو کنیم و نمایش دهیم، شجره طوبای الهی می شود که اصلها ثابت و فرعها فی السماء تؤتی اکلها کل حین باذن ربها»
وضعیت کتاب
این اثر ، در سال ۱۳۷۱، توسط انتشارات قیام طبع و منتشر شد.