پیدایش فرقه اسماعیلیه خالصه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شیعه یکی از فرق اسلامی است که در عصر پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلّم) پی ریزی شد و پیروانی پیدا کرد ( علامه طباطبایی می فرماید: «شیعه پس از رحلت آن حضرت، به تدریج رشد نموده است، و بر این عقیده اند که خلافت اسلامی که البته ولایت باطنی و پیشوائی معنوی لازم لاینفک آن است، از آن علی و اولاد علی(علیه السّلام) است که به موجب تصریح خود پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) و سایر ائمه، اهل بیت هستند که دوازده تن می باشند»).
تشیع در زمان سه پیشوای اول (حضرت امیرمؤ منان علی و حسن بن علی و حسین بن علی علیهم السلام) هیچگونه انشعابی نداشت اما طولی نکشید که شیعیان در میان خودشان بعد از شهادت امام سوم دچار اختلاف و انشعاب داخلی شدند. و در این هنگام بود که فرقه های شیعه یکی پس از دیگری به خاطر اختلاف بر سر امامت و رهبری، و عوامل دیگر (پدید آمدن فرقه های گوناگون در تشیع بخاطر درک ناصحیح مفاهیم دینی و منافع و اغراض شخصی. و اختلاف بر سر شمار امامان و چگونگی تعیین امام بود که این اختلاف به تدریج در امامت و جانشینی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) و چگونگی تعیین، نصب و ویژگی های شخصی امام و مسائل فکری و اصول عقیدتی و مسائل فرعی فقهی، توسعه پیدا کرد.)، از اصل نخستین تشیع جدا شدند و گروه و فرقه خاصی را به وجود آورده و باعث گمراهی عده ای از مسیر اصلی تشیع شدند امروزه بیشتر این فرق تشیع منقرض شده است (چند فرقه مهم شیعه را نام می برد که منقرض شده اند؛ ۱. کیسانیه، ۲. فطحیه که عبدالله افطح فرزند امام صادق علیه السّلام را امام می دانستند ۳. واقفیه؛ در امامت حضرت موس بن جعفر متوقف شدند (این فرقه در دوران امامت حضرت جواد (علیه السّلام) بر اثر توبه بیشتر آنان و قبول امامت آن حضرت از میان رفتند).) و تنها نامی از آنها در لابلای کتاب ها به چشم می خورد. هرچند شمار فرقه های شیعه را کسانی مانند شهرستانی بسیار ذکر کرده اند ولی مشهورترین فرقه های شیعه که فرقه نویسان ذکر کرده اند: کیسانیه، زیدیه، اسماعیلیه، امامیه، فطحیه و غلات (لازم به یاد آوری است که هرچند فرقه نویسان غلات را از تشیع به شمار آورده اند ولی علمای شیعه، آنها را کافر و نجس دانسته و از فرق شیعه نمی شمارند) هستند.و یکی از این فرق و جریان که به شیعه منسوب است و از دل تشیع بوجود آمده است فرقه اسماعیلیه است که به چند گروه تقسیم شدند و اولین انشعاب اسماعیلیه، به اسماعیلیه خالصه مشهورند که در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد.
انشعابات اسماعیلیه
اسماعیلیه، فرقه ای هستند که در آغاز تشکیل خود به امامت امام علی (علیه السّلام)، امام حسن علیه السّلام، امام حسین علیه السّلام، امام سجاد (علیه السّلام)، امام باقر (علیه السّلام) و امام صادق (علیه السّلام) اعتقاد داشتند ولی پس از امام صادق علیه السّلام در امامت حضرت موسی بن جعفر (علیه السّلام) با امامیه به اختلاف افتادند و امامت ایشان را نپذیرفته و می گفتند پس از امام صادق (علیه السّلام)، امامت به فرزندش، اسماعیل، منتقل شده است. اسماعیلیان در آغاز به دو گروه تقسیم شدندخالصه و مبارکیه.الف. اسماعیلیه خالصه: چون اسماعیل بن جعفر (علیه السّلام) از دنیا رفت، گفتند او نمرده است؛ بلکه از انظار غایب شده است و او همان مهدی موعود (علیه السّلام) است و روزی بازخواهد گشت. ب. مبارکیه: این گروه، خود به گروه هایی دیگر انشعاب یافته است. اینان مرگ اسماعیل بن جعفر علیه السّلام را پذیرفتند و محمد بن اسماعیل- نوه امام صادق علیه السّلام - را جانشین پدرش (اسماعیل) پنداشتند.
موسس فرقه اسماعیلیه خالصه
این فرقه در قرن دوم هجری بعداز مرگ اسماعیل تاسیس شد و اسماعیل بن جعفر (علیه السّلام) در واقع مؤسس فرقه اسماعیلیه نیست (اسماعیل در زمان امام صادق (علیه السّلام) از دنیا رفت وهیچ گونه ادعای امامت هم نکرد وخود امام بعد از مرگ او جنازه فرزندش اسماعیل را در ملاء عام گذاشت تا مردم بدانند که او از دنیا رفته و امام کسی نمی باشد توضیح بیشتر در صفحات بعدی می آید.) ولی درباره ی رهبر اصلی آنان اختلاف است؛ بعضی رهبر اصلی آنان را «عبدالله بن میمون قداح (علمای رجال شیعه معتقدند که میمون و پسرش عبدالله شیعه امامی و از اصحاب امام جعفر صادق (علیه السّلام) و ایرانی و خوزستانی بودند و به سبب مدتی اقامت در مکه معروف به مکی شدند، سپس میمون بر اثر معاشرت با ابوالخطاب به مذهب غلو گرائیده و طرفدار اسماعیل بن جعفر و پسرش محمد بن اسماعیل گردید.)» می دانند، ولی بسیاری، رهبر بزرگ و اصلی آنان را «محمد بن ابی زینب اسدی اجدع»، مشهور به «ابی الخطاب» می دانند و به همین جهت به آنان «خطابیه» نیز می گویند.
ویژگی ها و عقاید ابوالخطاب
...

پیشنهاد کاربران

بپرس