چلیپا

/CalipA/

مترادف چلیپا: خاج، دار، صلیب

معنی انگلیسی:
cross, rood

فرهنگ اسم ها

لغت نامه دهخدا

چلیپا. [ چ َ ] ( اِ ) صلیب باشد. ( فرهنگ اسدی ). صلیب نصاری باشد وآن داری است که به اعتقاد ایشان عیسی علیه السلام رابرآن کشیده صلیب کرده اند، و مشابه ترسایان از طلا و نقره سازند و به جهت تیمن و تبرک برگردن آویزند. ( از برهان ). صلیب را گویند که نصاری دارند. ( جهانگیری ). چوب چهارگوشه و سه گوشه که بصورت داری است که بعقیده ٔنصاری حضرت عیسی را علی نبینا و علیه السلام بر آن کشیده اند. ( از رشیدی ). چوبی باشد به صورت داری چهارگوشه که به عقیده نصاری حضرت عیسی ( ع ) را بر آن کشیده اند و صلیب معرب آن است. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ) ( غیاث ). خاج و صلیب نصاری که چوبی باشد چهارگوشه و به شکل دار یعنی داری که به اعتقاد عیسویان حضرت مسیح را برآن کشیده اند. ( ناظم الاطباء ) : و آن چوب را که گفتند عیسی را بر آن بردار کردیم ملک برگرفت و قبله ساخت و آن چلیپاست که ترسایان دارند و چون نماز کنند اندر پیش خویش دارند. و ترسایان ایدون دعوی کنندکه عیسی را برآن چوب بر دار کردند. ( ترجمه طبری بلعمی ). قیصر... دستی خلعت فرستاد از جامه خاص خویش دیبای نسیج منقش به نقش چلیپا. ( ترجمه طبری بلعمی ).
آن زاغ را نگه کن چون می پرد( ! )
مانند یکی قیرگون چلیپا.
عماره مروزی ( از فرهنگ اسدی ).
به هامون سپاه و چلیپا نماند
به دژها صلیب و سکوبا نماند.
فردوسی.
که اوریغ بد نام آن شارسان
بدو در چلیپا و بیمارسان.
فردوسی.
چو بر جامه ما چلیپا بود
نشست اندر آیین ترسا بود.
فردوسی.
چو مهر از بر نامه بنهاد گفت
که با من مسیح و چلیپاست جفت.
فردوسی.
بود تا مایه ایمان شهادت
بود تا قبله ترسا چلیپا.
فرخی.
بندد کمر وسجده کند زلف سیاهش
چون از لب و انگشت کند شکل چلیپا.
معزی.
گر چلیپا داشتی آواز درد
هفت زنار از نهان دربستمی.
خاقانی.
به دست آرم عصای دست موسی
بسازم زان عصا شکل چلیپا.
خاقانی.
عیسی به مناجات به تسبیح خجل گشت
ترسا ز چلیپا و ز زنار برآمد.
عطار.
رجوع به چلیپاوش و چلیپاخم و چلیپا کردن و صلیب شود. || آنچه به شکل دار از طلا و نقره سازند و ترسایان بر گردن آویزند و بر سر او زنارنیز نصب کنند. ( ناظم الاطباء ). || سه گوشه ای باشد که براهمه و هنود از طلا و نقره و امثال آن سازند و به رشته زنار کشند. ( برهان ). سه گوشه شکلی از زر و نقره و مس و چوب و امثال آن که براهمه در زنار اندازند. ( از شرفنامه منیری ). سه گوشه ای که هنود و براهمه از طلا و نقره سازند و به رشته زنار کشند. ( ناظم الاطباء ) : بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

صلیب، خاج، کنایه ازمعشوق، تشبیه شاعرانه

فرهنگ معین

(چِ ) (اِ. ) ۱ - صلیب . ۲ - کنایه از: زلف معشوق . ۳ - نوعی ترکیب در خوشنویسی .

فرهنگ عمید

= صلیب
۱. دو چوب متقاطع به شکل ┼ که در روم باستان برای اعدام محکومین استفاده می شد، چلیپا.
۲. نمادی به شکل ┼ که به اعتقاد مسیحیان عیسی را به آن آویخته اند و نزد آنان مقدس شمرده می شود، چلیپا.
۳. [مجاز] زلف معشوق.
۴. هر نقش یا طرح به شکل ┼.

فرهنگستان زبان و ادب

{Becrux} [نجوم] ستارۀ بتاصلیب جنوبی که دومین ستارۀ درخشان صورت فلکی صلیب جنوبی است متـ . بتاصلیب جنوبی Beta Crucis مُمْهَظه mimosa
{chiasm/ chiasma} [علوم پایۀ پزشکی] حالت بخش ها یا ساختارهایی از بدن انسان که صلیب وار از روی یکدیگر یا از کنار یکدیگر عبور می کنند
[حمل ونقل ریلی] ← تقاطع چلیپا

دانشنامه عمومی

چلیپا (صورت فلکی). چَلیپا ( crux ) ، که بیشتر به آن صلیب جنوبی ( Southern Cross ) می گویند، یکی از صورت های فلکی کوچک در میان ۸۸ صورت فلکی امروزی است و با اینحال یکی از جالب توجه ترین صورت های فلکی نیمکره جنوبی آسمان است. این صورت فلکی از سه سمت توسط صورت فلکی قنطورس احاطه شده است. چلیپا زمانی، طبق افسانه های یونان باستان جزئی از قنطورس شمرده می شد اما از قرن پانزدهم از آن جدا شد، بعد از سفر آمریگو وسپوچی به آمریکای جنوبی در سال ۱۵۰۱. وسپوچی نقشه دو ستاره را کشید، آلفا سانتور و بتا سانتور که تماماً جزئی از چلیپا شدند که البته این مشخصات در یونان قدیم به همین منوال بود. این صورت فلکی از دو جهت صورت فلکی ای استثنایی است. این صورت فلکی با وسعت ظاهری حدود ۶۸ درجه مربّع کوچک ترین صورت فلکی است. این صورت فلکی چگالی اختری ای حدود ۱۹٫۱۲ دارد که به طوری غیرعادی زیاد و بی مانند است که دلیل دیگر استثنایی بودن این صورت فلکیست.
در آسمان فلکی چلیپا در شمال صورت فلکی قنطورس قرار دارد. قنطورس به علت بزرگی شرق و جنوب شرقی و جنوب غربی چلیپا را نیز اشغال می کند. چلیپا در نیم کره جنوبی آسمان ( آسمان جنوبی ) قرار دارد. صورت فلکی مگس در شمال چلیپا و در غرب آن صور بادبان و شاه تخته قرار دارد. البته این صورت فلکی در انتهای مرئی راه شیری قرار دارد.
عکس چلیپا (صورت فلکی)

چلیپا (گیاه). چلیپا ( نام علمی: Matthiola longipetala ) نام یک گونه از سرده شب بو است.
چلیپا گیاهی از خانواده شب بو است که مثل گل تنباکو عطری شبیه به سوسن دارد و مناسب مناطق خنک و سرد است. عطر ملایم این گیاه از غروب شروع به منتشر شدن کرده و فضا اطرافش را خوشبو می کند. [ ۱]
عکس چلیپا (گیاه)
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

چَلیپا (Crux)
چَلیپا
صورت فلکی نیمکرۀ جنوبی آسمان. در تداول عام به صلیب جنوبی معروف است. در بین ۸۸ صورت فلکی از همه کوچک تر، اما یکی از درخشان ترین و معروف ترین آن هاست. این صورت فلکی بر پرچم استرالیا و نیوزیلند نقش بسته است. درخشان ترین ستاره های آن آلفا چلیپا (نیّرِ نعیم)، ستاره ای دوگانه در فاصلۀ تقریبی ۳۶۰ سال نوری از خورشید، و بتا چلیپا (مُمحِظه) اند. در نزدیکی بتا چلیپا، خوشۀ ستاره ای درخشانی، با نام «جعبۀ جواهر»، قرار دارد که جان هرشل آن را نام گذاری کرده است. سحابیِ تاریکِ «گونیِ زغال»، که سایه نمایی در مقابل پس زمینۀ ستاره ای درخشانِ راه شیری است، در محدودۀ این صورت فلکی است. چلیپا، که در یکی از درخشان ترین بخش های راه کهکشان قرار گرفته است، در ابتدا بخشی از قنطورس را تشکیل می داد و تا قرن ۱۵م به صورت جمع اختری مجزایی نام گذاری نشده بود. این صورت فلکی تا قرن ۱۷ صورت فلکی مستقلی به حساب نمی آمد.

چلیپا (گیاه). چَلیپا (گیاه)
گیاهانی یک ساله یا پایا، از جنس Matthiola، خانوادۀ شب بو. کرک دار و دارای گل های سرخ ـ ارغوانی، زرد یا رنگ پریده اند. این جنس در نقاط متفاوت ایران بیش از ده گونه دارد. این گیاهان به شب بوهای معطر وحشی نیز معروف اند. M.bicornis در شب معطر می شود. از شب بوی وحشی انواعی پرورشی ازجمله شب بوی پُرپر، شب بوی کم پر به دست آمده است.

جدول کلمات

صلیب, خاج

مترادف ها

cross (اسم)
حد وسط، خاج، صلیب، چلیپا، اختلاف، نا درستی

rood (اسم)
خاج، صلیب، چلیپا

پیشنهاد کاربران

همپوشانی نادرستی که درین واژه پیدا شده اینجاست که واژه چلیپا برای آن ریختی بوده است که چندخط از یک کانون سوا شده باشند ، ولی صلیب دو خط برخورد کرده با هم هستند ، ولی چلیپا میتواند چهار یا بیشتر خط هایی
...
[مشاهده متن کامل]
باشد که از یک کانون بسمت بیرون کشیده شده باشند . به همین سبب ، نوشته جناب آریابد درست ترین اشاره به چلیپاست �گردونه � اگر چلیپا را با شتاب دور خودش بگردانیم ، خط ها کمانه میشوند و درست همان گردونه خواهد شد ، ازینروی میتوان چلیپا را بابیشتر از چهار یال هم داشت . وگرنه چگونه میشود گیسوی یار را مانند صلیب دانست ؟ واگر در هنر خطاطی به نوشته دو خط موازی و کج شده را چلیپا میگویند ، تنها یک نام قراردادیست و میتواند هیچ ریشه ای از چلیپای گردونه نداشته باشد .

اینکه دیسه ای به مانند چلیپای ترسایی از روزگار باستان میان اریان بوده سخنی است درست مگر انکه ایرانیان انرا چلیپا نمی نامیدند
چلیپا/چلیبا/صلیبا/کلیبا/قلیبا همه واژی ارامی بچم برگرفتن است سگ را زین رو کلب گفتند و بیشینه عربها انرا چلب گویند برخی میگیند عربها چ ندارند این درست نیست عربی نوشتاری قرانی که بر بنای گویش قریش بود چ نداشت و در نوشته های اغازین اسلامی هم امده که دیگر عربها مانند بنی تمیم و بنی اسد و بسیاری دگر بسیاری از واژگانرا که قریش با ک و ص و ش و ق گوید با - چ - گویند
...
[مشاهده متن کامل]

بهمینگونه چلاب/قلاب ( تنها ایرانیان انرا قلاب میگویند ) عربها انرا چلاب میگویند ( اویلاه یابه قلبی انکسر چلابه=ای وای ای پدرم در دلم قلاب شکست )
و دار برکشیدن را برای ان دار گفته اند که بر فراز میدارد و نه انکه از دار درخت و چوبین است و در آرامی هم برای همین آنرا چلیپا/چلیبا/صلیبا گفتند

چلیپا : چلیپا نام گلی زیبا است .
چلیپا کلمه ای باستانی است و در آیین پرستاری از گاو کاربرد داشته چلیپا از سه بخش چ، لی، پا تشکیل شده است و اشاره به چهار عدد پستان گاو ماده دارد و در مقابل آن سلیپا است که اشاره به سه آلت تناسلی گاوه نر دارد
...
[مشاهده متن کامل]

چ اول چهار است لی به معنی لای و درون، پا هم که پا است بعلاوه خود لیپا به معنی شیر دان است و همان لای پا است

صلیب
صبر از وصال یار من برگشتن از دلدار من
گر چه نباشد کار من هم کار از آنم می رود
در رفتن جان از بدن گویند هر نوعی سخن
من خود به چشم خویشتن دیدم که جانم می رود
سعدی فغان از دست ما لایق نبود ای بی وفا
طاقت نمی آرم جفا کار از فغانم می رود

نماد گردونه خورشید یا گیسوی یار ، که در اوستا به گونه " هو استی" و در سانسکریت " سواستیکا " به چم خوب بودن است.
به معنای جوانه و تازه رسته است چِلیپا
چلیپا از علائم بروی بیرقهای سپاهیان داریوش کبیر یا قبل از اوبوده که قدیمیترین چلیپای که دنیا وجود دارد امروزه بر روی دیوارههای دخمه وقبر داریوش نقش بسته است که علامت صلیب سرخ امروز از روی آن نقوش به یغما
...
[مشاهده متن کامل]
رفته است. چلیپا دقیقا بشکل بعلاوه است اما صلیب بمانند کلاغ سیاهی است که بالهایش را گوشوده یا در بعضی از آنها زیر گلویشان علامت صلیب را دارند اما چلیپا با صلیب تفاوت دارد

به معنی چشمک زدن ستاره
صلیب ـ کلیسا ـ کنایه از علامت محرم
کنایه از علامت سوگواری در ماه محرم که ترکیبی است از پر های بلند ؛ سطوح فلزی فنری ؛ ابزارهای جنگی مثل ( کلاهخود و سپر ) و پارچه های ترمه ؛ که روی محور افقی قرار دارند .
صلیب - کلیسا
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٣)

بپرس