کارنامه ی بُندارِ بیدَخش یک «برخوانی[ پانویس ۱] برای دو برخوان» است از بهرام بیضایی که اوّل بار نویسنده خود با بازیِ مهدی هاشمی و پرویز پورحسینی به سالِ ۱۳۷۶ بر صحنه برد.
بیضایی این نمایشنامه را سال ۱۳۷۴ پس از سی وپنج سال که از نگارش نسخهٔ اولیه اش می گذشت باز می یابد و با ویرایش و به پایان رساندنش در همان سال، آن را در زمستان ۱۳۷۶، پس از بازگشت از سفر دیر انجامیدهٔ استراسبورگ، به نمایش درآورده و همچون سومین برخوانی ( پس از اژدهاک و آرش ) در کتاب سه برخوانی در انتشارات روشنگران و مطالعات زنان با شابک شابک ۹۶۴−۵۵۱۲−۸۲−۴ به چاپ می رساند. [ ۱] «کارنامهٔ بندار بیدخش» پیش ترک در ماهنامه کلک ( شماره ۷۶ - ۷۹ تیر تا مهر ماه ۱۳۷۵ ) منتشر شده بود. نیز در جلد یکم دیوان نمایش ( ۱۳۸۲ ) نسخه ای باز هم بازنگری شده از این کار چاپ شده است. [ ۲]
بُندار دانشمندی است که جام جهان نما را برای جم ساخته است و چنان که بر می آید بیدخش اوست. او با اعتماد کامل، انواع دانش ها را به شاه می آموزد و جم نیز با این دانش ها بر جهان حکم می راند. اما جم بندار را تنها نردبانی از بهر صعود به قله قدر می داند و قدرت نیز چشمانش را کور کرده است. وی بندار بیدخش را فراموش کرده و از بیم این که مبادا روزی بندار دانشمند، این دانش ها را به دشمنی بیاموزد، او را به زندان «روئینه دژ» که ساخته دست و دانش خود بندار است می افکند. بندار در گوشه زندان به گذشته خود می نگرد و افسوس می خورد که چرا آن اندازه نسبت به شاه خوش بین بود و هنگام ساختن روئینه دژ، دست کم راهی پنهان برای روز مبادای خود هم تعبیه نکرد تا بگریزد.
نخستین بار بیضایی این نمایش را از بهمن سال ۱۳۷۶ تا اردیبهشت ۱۳۷۷ در تالار چهارسوی تئاتر شهر با بازی پرویز پورحسینی ( در نقش جَم ) و مهدی هاشمی ( در نقش بُندارِ بیدَخش ) بر صحنه برد. و سپس به دعوتِ روبرتو چولی و هلموت شفر روزهای ۲۱ و ۲۲ سپتامبر در تماشاخانهٔ روئر در مولهایم نیز اجرا شد. [ ۳]
فیلمِ این نمایش که در واپسین اجراهای تهران ضبط شده بود[ ۴] در خردادِ ۱۳۹۵ در سینما چهارسوی تهران به نمایش همگانی درآمد. [ ۵]
این نمایشنامه بارها به شیوه های اجرایی گوناگون بر صحنه رفته است.
• کارنامهٔ بندار بیدخش، اجرا کازرون، سالن اداره ارشاد، کارگردانی امین اسکندری، تاریخ خرداد ماه ۱۳۸۸. [ ۶]
• کارنامهٔ بندار بیدخش، اجرا تهران ( سالن ارغنون ) ، شهریور ماه ۱۳۹۵، به کارگردانی آرش اشاداد
• کارنامه ی بندار بیدخش، اجرا تهران ( تالار محراب ) ، دی و بهمن ماه ۱۳۹۸، به کارگردانی علی جهانجونیا
• کارنامه ی بندار بیدخش ، اجرای تهران ( فرهنگسرای نیاوران ، گوشه ) آذر 1384 ، به کارگردانی مهراو نوری ( دومین جشنواره نمایشنامه خوانی بنیاد فرهنگی هنری نیاوران )
• کارنامه ی بندار بیدخش ، اجرای تهران ( سالن مکتب ) مهر 1394 ، به کارگردانی مهرآو نوری ، ( جشنواره نیمکت )
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبیضایی این نمایشنامه را سال ۱۳۷۴ پس از سی وپنج سال که از نگارش نسخهٔ اولیه اش می گذشت باز می یابد و با ویرایش و به پایان رساندنش در همان سال، آن را در زمستان ۱۳۷۶، پس از بازگشت از سفر دیر انجامیدهٔ استراسبورگ، به نمایش درآورده و همچون سومین برخوانی ( پس از اژدهاک و آرش ) در کتاب سه برخوانی در انتشارات روشنگران و مطالعات زنان با شابک شابک ۹۶۴−۵۵۱۲−۸۲−۴ به چاپ می رساند. [ ۱] «کارنامهٔ بندار بیدخش» پیش ترک در ماهنامه کلک ( شماره ۷۶ - ۷۹ تیر تا مهر ماه ۱۳۷۵ ) منتشر شده بود. نیز در جلد یکم دیوان نمایش ( ۱۳۸۲ ) نسخه ای باز هم بازنگری شده از این کار چاپ شده است. [ ۲]
بُندار دانشمندی است که جام جهان نما را برای جم ساخته است و چنان که بر می آید بیدخش اوست. او با اعتماد کامل، انواع دانش ها را به شاه می آموزد و جم نیز با این دانش ها بر جهان حکم می راند. اما جم بندار را تنها نردبانی از بهر صعود به قله قدر می داند و قدرت نیز چشمانش را کور کرده است. وی بندار بیدخش را فراموش کرده و از بیم این که مبادا روزی بندار دانشمند، این دانش ها را به دشمنی بیاموزد، او را به زندان «روئینه دژ» که ساخته دست و دانش خود بندار است می افکند. بندار در گوشه زندان به گذشته خود می نگرد و افسوس می خورد که چرا آن اندازه نسبت به شاه خوش بین بود و هنگام ساختن روئینه دژ، دست کم راهی پنهان برای روز مبادای خود هم تعبیه نکرد تا بگریزد.
نخستین بار بیضایی این نمایش را از بهمن سال ۱۳۷۶ تا اردیبهشت ۱۳۷۷ در تالار چهارسوی تئاتر شهر با بازی پرویز پورحسینی ( در نقش جَم ) و مهدی هاشمی ( در نقش بُندارِ بیدَخش ) بر صحنه برد. و سپس به دعوتِ روبرتو چولی و هلموت شفر روزهای ۲۱ و ۲۲ سپتامبر در تماشاخانهٔ روئر در مولهایم نیز اجرا شد. [ ۳]
فیلمِ این نمایش که در واپسین اجراهای تهران ضبط شده بود[ ۴] در خردادِ ۱۳۹۵ در سینما چهارسوی تهران به نمایش همگانی درآمد. [ ۵]
این نمایشنامه بارها به شیوه های اجرایی گوناگون بر صحنه رفته است.
• کارنامهٔ بندار بیدخش، اجرا کازرون، سالن اداره ارشاد، کارگردانی امین اسکندری، تاریخ خرداد ماه ۱۳۸۸. [ ۶]
• کارنامهٔ بندار بیدخش، اجرا تهران ( سالن ارغنون ) ، شهریور ماه ۱۳۹۵، به کارگردانی آرش اشاداد
• کارنامه ی بندار بیدخش، اجرا تهران ( تالار محراب ) ، دی و بهمن ماه ۱۳۹۸، به کارگردانی علی جهانجونیا
• کارنامه ی بندار بیدخش ، اجرای تهران ( فرهنگسرای نیاوران ، گوشه ) آذر 1384 ، به کارگردانی مهراو نوری ( دومین جشنواره نمایشنامه خوانی بنیاد فرهنگی هنری نیاوران )
• کارنامه ی بندار بیدخش ، اجرای تهران ( سالن مکتب ) مهر 1394 ، به کارگردانی مهرآو نوری ، ( جشنواره نیمکت )
wiki: کارنامه بندار بیدخش