کالای مکمل مفهومی در علم اقتصاد است که در برابر کالای جانشین بیان می شود. [ ۱] کالای مکمل به کالاهایی گفته می شود که به صورت تکمیلی و با هم مصرف شوند تا یک نیاز مشخص را برطرف سازند. مانند قند و چای، مسواک و خمیر دندان، تفنگ و گلوله تفنگ ، اتومبیل و بنزین. [ ۲] گفتنی است که افزایش قیمت یکی از کالای های مکمل باعث کاهش در میزان تقاضا برای کالای دیگر خواهد شد و برعکس کاهش قیمت یکی از کالاهای مکمل باعث افزایش در میزان تقاضا برای کالای مکملش خواهد شد. به عنوان مثال افزایش قیمت بنزین باعث کاهش تقاضا برای اتومبیل خواهد شد. یا کاهش قیمت انرژی الکتریکی باعث افزایش استفاده از لوازم برقی می گردد. [ ۳] [ ۴]
تابع مطلوبیت کالای مکمل به صورت زیر نمایش داده می شود. تابع زیر را تابع مطلوبیت مارکس لئونتیف می نامند. بنابر نمودار رسم شده در شکل، شعاع OE ( خط نقطه چین ) نسبتی از این دو کالا را که مصرف کننده مصرف می نماید را نشان می دهد. [ ۵]
U = M i n ( a X , b Y ) یا U = M i n ( X / a , Y / b )
چنانچه قند و چای را به عنوان کالای مکمل در نظر بگیریم اگر در این حالت مصرف کننده صرفاً به اضافه کردن تعداد قندها بپردازد و در میزان چای مصرفی خود تغییری ایجاد ننماید، مطلوبیت مصرف کننده تغییر نمی کند.
چنانچه دو لنگه کفش را کالای مکمل در نظر بگیریم، صرفاً افزایش پای راست کفش، نمی تواند تاثیری در مطلوبیت فرد داشته باشد. پس مصرف کنندگان باید به نسبت ثابت و یکسانی از هر دو کالا استفاده کنند. [ ۶] [ ۷] [ ۸] [ ۹]
اگر قیمت های اسمی کالاهای مرتبط، تغییر کند به طور قطع روی مقدار تقاضای کالای مورد نظر تاثیر متقابل خواهد گذاشت. با مشاهده ی این تاثیرات متقابل می توان هر جفتی از کالا ها را به کالاهای جانشین یا مکمل تقسیم کنیم مثلاً فرض کنید کالای x فقط با یک کالای دیگر مثلاً y مرتبط است. در این حالت امکان تعریف کشش متقاطع قیمتی تقاضا وجود خواهد داشت. بر طبق تعریف کشش ارتباطی، بسته به آنکه کشش متقاطع قیمتی تقاضا مثبت یا منفی یا صفر باشد امکان طبقه بندی کالاها به وجود می آید. به عبارتی می توان با استفاده از کشش ارتباطی تقاضا نیز نوع ارتباط بین دو کالا را کشف نمود. اگر کشش ارتباطی تقاضای کالای X نسبت به قیمت کالای Y منفی باشد یعنی Exy< 0 باشد در این صورت بین تغییر قیمت کالای Y و تقاضای کالای X رابطه معکوسی وجود دارد و دو کالای X و Y مکمل یکدیگر هستند. مثلاً با افزایش قیمت چای تقاضا برای قند کاهش می یابد. در این حالت قند و چای دو کالای مکمل بوده و کشش متقاطع آن ها منفی میباشد. [ ۱۰] [ ۱۱] [ ۱۲] [ ۱۳]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتابع مطلوبیت کالای مکمل به صورت زیر نمایش داده می شود. تابع زیر را تابع مطلوبیت مارکس لئونتیف می نامند. بنابر نمودار رسم شده در شکل، شعاع OE ( خط نقطه چین ) نسبتی از این دو کالا را که مصرف کننده مصرف می نماید را نشان می دهد. [ ۵]
U = M i n ( a X , b Y ) یا U = M i n ( X / a , Y / b )
چنانچه قند و چای را به عنوان کالای مکمل در نظر بگیریم اگر در این حالت مصرف کننده صرفاً به اضافه کردن تعداد قندها بپردازد و در میزان چای مصرفی خود تغییری ایجاد ننماید، مطلوبیت مصرف کننده تغییر نمی کند.
چنانچه دو لنگه کفش را کالای مکمل در نظر بگیریم، صرفاً افزایش پای راست کفش، نمی تواند تاثیری در مطلوبیت فرد داشته باشد. پس مصرف کنندگان باید به نسبت ثابت و یکسانی از هر دو کالا استفاده کنند. [ ۶] [ ۷] [ ۸] [ ۹]
اگر قیمت های اسمی کالاهای مرتبط، تغییر کند به طور قطع روی مقدار تقاضای کالای مورد نظر تاثیر متقابل خواهد گذاشت. با مشاهده ی این تاثیرات متقابل می توان هر جفتی از کالا ها را به کالاهای جانشین یا مکمل تقسیم کنیم مثلاً فرض کنید کالای x فقط با یک کالای دیگر مثلاً y مرتبط است. در این حالت امکان تعریف کشش متقاطع قیمتی تقاضا وجود خواهد داشت. بر طبق تعریف کشش ارتباطی، بسته به آنکه کشش متقاطع قیمتی تقاضا مثبت یا منفی یا صفر باشد امکان طبقه بندی کالاها به وجود می آید. به عبارتی می توان با استفاده از کشش ارتباطی تقاضا نیز نوع ارتباط بین دو کالا را کشف نمود. اگر کشش ارتباطی تقاضای کالای X نسبت به قیمت کالای Y منفی باشد یعنی Exy< 0 باشد در این صورت بین تغییر قیمت کالای Y و تقاضای کالای X رابطه معکوسی وجود دارد و دو کالای X و Y مکمل یکدیگر هستند. مثلاً با افزایش قیمت چای تقاضا برای قند کاهش می یابد. در این حالت قند و چای دو کالای مکمل بوده و کشش متقاطع آن ها منفی میباشد. [ ۱۰] [ ۱۱] [ ۱۲] [ ۱۳]
wiki: کالای مکمل