کامران دیبا

کامران دیبا (تهران ۱۴ اسفند ۱۳۱۵ش- )
(نام کامل: کامران طباطبایی دیبا) نقاش و از برجسته­ ترین معماران و شهرسازان ایرانی. پدرش اسفندیار دیبا دندان­پزشک بود. پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه، در سال ۱۳۳۵ برای ادامه ی تحصیل در رشته ی معماری وارد دانشگاه_هاروارد آمریکا شد. در زمان دانشگاه کم تر به خواندن دروس معماری مشغول بوده و بیش تر در کتابخانه ی کنگره آمریکا کتاب های فلسفه و روان شناسی می خواند. همین مطالعات و اطلاعات عمومی در موفقیت های بعدی اش مثمر ثمر بوده است. در سال ۱۳۴۵ هنگامی که تحصیلش در رشته های معماری و شهرسازی (کارشناسی) و جامعه شناسی (کارشناسی ارشد) به اتمام رسید، به تهران بازگشت و دفتر معماری و شهرسازی و طرح های اجتماعیِ داز را تاسیس کرد. هم زمان با مدرنیزاسیون ایران در دوران پهلوی، او در یک دوره ی کوتاه ۱۰ ساله طراح و معمار مجموعه های مسکونی و عمومی مهمی بوده است. از جمله: فرهنگسرا و پارک شفق تهران، موزه ی هنرهای معاصر تهران، فرهنگسرای_نیاوران، مسجدموزه ­ی فرش ایران و پروژه ی نیمه تمام شهر جدید شوشتر. دیگر کارهای شاخص او در ایران شامل چندین ساختمان در دانشگاه جندی شاپور می ­شود. دیبا به عنوان مشاور و برنامه ریز شهری، با وزارت مسکن و توسعه ی شهری ایران و همچنین با دفتر مخصوص فرح دیبا همکاری می کرد. همچنین دفتر او طرح جامعی برای برخی شهرها ارائه داد که از جمله ی آن ها بندر خرمشهر است.
او در سال 1357 ایران را به قصد زندگی در پاریس و واشنگتن دی سی ترک کرد تا به صورت شخصی کار کند. بعد از مهاجرت، پروژه های دیبا شامل طرح های خانه سازی در ویرجینیا و طرح توسعه ی هتل ها در اسپانیاست. او در سال ۱۹۷۷ به عنوان منتقد با دانشگاه کرنل همکاری کرد. دیبا به عنوان یک نقاش، چندین نمایشگاه انفرادی در ایران بر پا کرد. او هم چنین گردآورنده و واسطه ی فروش آثار نقاشی معاصر غرب بوده و عمده ی آثاری که در گنجینه ی دائمی موزه ی هنرهای معاصر تهران نگه داری می شوند به واسطه ی او و با پشتسبانی دفتر مخصوص فرح خریداری شده اند. قبل از ساخت موزه ی هنرهای معاصر، کامران دیبا پارک و فرهنگسرای شفق را در یوسف آباد ساخت و در ساخت این مجموعه از معماری ایرانی و مدرن نیز الهام گرفته است.
بناهای آجری شاعرانه ی دیبا معماری شاخصی را خلق می کند که زیبا و با شکوه است. از ویژگی های مشترک کارهای معماری دیبا به این موارد می توان اشاره کرد: حفظ سکوت و سکون و وقار، تاکید بر محور ها در طرح های معماری و شهرسازی، شکست پی در پی مسیرها و محورهای بصری، توجه به جزئیات و آرایش سطوح، استفاده از مونتاژ احجام نسبتا ساده که در آن ها شکاف بازشوها و حجم قابل توجه ستون ها خودنمایی می کند، استفاده از آثار هنری حجمی در طراحی فضاهای شهری و محوطه سازی و باغ سازی و گرایش مسلط به درآمیختگی خصوصیات معماری ایرانی با معماری مدرن. کارهای دیبا در دوره ی ۱۲ ساله ی فعالیتش در ایران نمایان گر علاقه ی خاص او به وجوه اجتماعی معماری یا به تعبیر خود او "معماری انسانی" است.
او در ابتدای فعالیت خود در ایران، ضمن گردآوردن هنرمندان رشته های هنرهای تجسمی در یک کانون هنری، دو نمایش بدیع در ایران ترتیب داد. در نخستین نمایش، تحت عنوان آب باز زبردست از نقاشی ، حجم سازی و صدا استفاده شده بود. گفتار نمایش به صورت شعر نو توسط خود دیبا نوشته شده بود و پرویز_تناولی و یک گوینده ی زن آن را اجرا می کردند. از طرح های مهم او در سال های پایان کارش در ایران مرکز اداری شهر اصفهان (با الهام از بافت سنتی) اثری درون گراست.
برخی دیگر از فعالیت های هنری او: شرکت در بی ینال نقاشی ونیز (۱۳۴۰)، شرکت در بی ینال نقاشی پاریس (۱۳۴۲)، برپایی نمایشگاه نقاشی در گالری رئالیته آمریکا (۱۳۴۱)، شرکت در دومین کنگره ی معماری ایران (۱۳۵۱) و شرکت در مسابقه ی معماری بنیاد آقاخان و دریافت جایزه به خاطر طراحی شهرک شوشتر (۱۳۶۵). کامران دیبا پسرعموی فرح دیبا است.
منابع
http://yon.ir/5rAal https://iranmemari.com/kamrandiba/ https://arch-projects.com/kamran-diba/ http://yon.ir/A5omk http://yon.ir/AeU2P