کانی شناسی

کانی شناسی یا مینِرالوژی ( به انگلیسی: Mineralogy ) یک موضوع از زمین شناسی است که متخصص در مطالعه علمی شیمی، ساختار بلوری، و خواص فیزیکی ( از جمله نوری ) کانی ها و مصنوعات معدنی است. مطالعات خاص در کانی شناسی شامل فرآیندهای منشاء و تشکیل کانی ها، طبقه بندی کانی ها، پراکندگی جغرافیایی آنها و همچنین استفاده از آنها می باشد.
لغت مینرال یا کانی که از قرون وسطی مورد استعمال قرار گرفته از لغت یونانی Mna ( متشابه لاتینی آن Mina است ) به معنی "کانی" یا "گردال" ( در علم معدن شناسی ) گرفته شده است.
قرن ها پیش از دستیابی انسان به فلزات و علم استخراج و مصرف آنها، برخی از سنگ ها و کانی ها مهمترین ابزار دفاعی، زراعی و شکار بشر محسوب می شده اند. بشر اولیه جهت تهیه ابزار سنگی از مولد دارای سختی زیاد همچون سنگ آتشزنه، کوارتزیت، ابسیدین، کوارتز و . . . که در محیط زندگی اش فراوان بوده استفاده کرده است. نحوه استفاده و به کارگیری این مواد آنچنان در زندگی و پیشرفت انسان مؤثر بوده است که بر این اساس زمان زندگی انسان اولیه را به سه دوره دیرسنگی، میان سنگی و نوسنگی تقسیم کرده اند. همزمان با شناخت فلزات و استخراج آنها عصر فلزات آغاز گردید. احتمالاً اولین فلز استخراج شده در حدود ۴۵۰ سال ق. م، مس بوده است.
مصریان قدیم شش هزار سال قبل از میلاد در صحرای سینا فیروزه را به خاطر رنگ زیبایش استخراج می کردند. انسانهای عهد حجر، سنگ آتشزنه ( چخماق ) را که دارای سطح شکست تیز است، به عنوان چاقو و سرنیزه، جهت تراشیدن چوب و تهیه نوک تیز کمان به کار می بردند. علاوه بر تفریت که دارای سطح شکست منحنی شکل است برای تهیه تبر و از سنگ آتشزنه و پیریت جهت تهیه آتش استفاده می کردند.
عهد حجر زمانی خاتمه یافت که انسان توانست در نتیجه تجارب گوناگون از مس و قلع آلیاژی به نام مفرغ یا برنز تهیه کند. در طی عهد برنز بشر قرنها تجربه اندوخت تا سرانجام حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به کشف و تهیه آهن توفیق یافت. به روایت دیگر حدود ۲۷۰۰ سال قبل عصر مفرغ آغاز شد که در این عصر انسان ابزار خود را از این آلیاژ تهیه می نموده است. حدود ۳۰۰۰ سال ق. م مصری ها از ذوب سیلیس، شیشه تهیه نمودند و قرنها پیش از میلاد مسیح چین ها در فسیلها از کائولن ابزار چینی می ساخته اند. در طول تاریخ اطلاعات بسیاری در رابطه با چگونگی شکل گیری، جنس، ساختمان و سایر خصوصیات کانی ها بدست آمده است.

کانی شناسی (mineralogy)
علم مطالعۀ کانی۱ ها. طبقه بندی کانی ها اساساً بر ترکیب شیمیایی آن ها و نوع پیوند شیمیایی اتم ها مبتنی است. کانی شناسان۲ مشخصه های بلورشناختی۳ و فیزیکی، محل، و نحوۀ پیدایش کانی ها را نیز مطالعه می کنند. مطالعۀ روشمند کانی ها در قرن ۱۸ آغاز شد و کانی ها به چهار دسته تقسیم شدند: خاک ۴ها، فلزات۵، نمک۶ ها، و مواد قیری۷. واکنش کانی ها در برابر گرما و آب نیز شناخته شد.
mineralmineralogistcrystallographic characterearthmetalsaltbituminous substance