کاوشگر لیزا یا آشکارساز لیزا ( به انگلیسی: LISA Pathfinder ) در روز پنجشنبه ۳ دسامبر ۲۰۱۵ با موشک «وِگا» از پایگاه فضایی کورو در گویان فرانسه به فضا پرتاب شد و مدتی بعد در نخستین مدار خود قرار گرفت. هدف این مأموریت فضایی، آشکارسازی امواج گرانشی است که صد سال پیش آلبرت اینشتین در نظریه ی نسبیت عام خود پیش بینی کرده بود.
این مأموریت، توسط دانشمندان آژانس فضایی اروپا ESA، طراحی و کنترل می شود و در واقع ابزاری برای آزمایش و ردیابی امواج گرانشی می باشد. امواج گرانشی، نوساناتی در فضا - زمان هستند که نخستین بار در نظریه نسبیت اینشتین پیش بینی شدند، این امواج به قدری ضعیف هستند که به سختی می توان آنها را آشکارسازی کرد، به همین دلیل به ابزارهای خیلی دقیق، مثل تداخل سنج های لیزری بسیار حساس نیاز داریم.
لیزا فقط دارای یک ابزار است؛ ابزاری که برای اندازه گیری فاصلهٔ ۳۸ سانتی متری بین دو بلوک ۴٫۶ سانتی متری از جنس آلیاژ طلا و پلاتین، ساخته شده است. این دو بلوک در این فضاپیما به صورت معلق و در حالت سقوط آزاد قرار گرفته اند. یک سامانهٔ لیزری سعی می کند فاصلهٔ آنها را به صورت دائم اندازه بگیرد و به دنبال تغییر فاصله ای کوچک و به اندازهٔ چند پیکومتر ( کمتر از قطر یک اتم ) میان این دو بلوک باشد. بدین ترتیب اگر امواج گرانشی از رصدخانه عبور کند، باید فضا - زمان کج و معوج شود و در نتیجه فاصلهٔ بین دو بلوک تغییر کند. سامانهٔ لیزری می تواند متوجه این تغییر فاصلهٔ خیلی کوچک بشود.
در واقع با تکمیل شدن این پروژه در آینده ۲ ماهوارهٔ دیگر نیز به فضا فرستاده خواهند شد، در مجموع این سه ماهواره در فضا مثلثی متساوی الاضلاع تشکیل خواهند داد؛ که طول هر ضلع ۵ میلیون کیلومتر خواهد بود. هر ماهواره دو لیزر خواهد داشت که به آن اجازه می دهد پیوسته با دو ماهواره دیگر در ارتباط باشد. با اینکه هر لیزر، باریکه ای به قدرت تنها نیم وات شلیک می کند، تجهیزات نوری آنقدر حساسند که قادرند لرزش های ناشی از امواج گرانشی را با دقتی معادل یک تقسیم بر یک میلیارد تریلیون آشکار کنند. ( معادل حرکتی برابر یک صدم قطر یک اتم ) . در صورت کامل شدن این مأموریت که پیش بینی می شود در سال ۲۰۳۴ کامل شود، دقت آشکارساز لیزا به قدری بالاست که باید بتواند امواج گرانشی تولد جهان ناشی از تورم کیهانی را آشکار کند و ما را به یک تریلیونم ثانیه بعد از بیگ بنگ ببرد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین مأموریت، توسط دانشمندان آژانس فضایی اروپا ESA، طراحی و کنترل می شود و در واقع ابزاری برای آزمایش و ردیابی امواج گرانشی می باشد. امواج گرانشی، نوساناتی در فضا - زمان هستند که نخستین بار در نظریه نسبیت اینشتین پیش بینی شدند، این امواج به قدری ضعیف هستند که به سختی می توان آنها را آشکارسازی کرد، به همین دلیل به ابزارهای خیلی دقیق، مثل تداخل سنج های لیزری بسیار حساس نیاز داریم.
لیزا فقط دارای یک ابزار است؛ ابزاری که برای اندازه گیری فاصلهٔ ۳۸ سانتی متری بین دو بلوک ۴٫۶ سانتی متری از جنس آلیاژ طلا و پلاتین، ساخته شده است. این دو بلوک در این فضاپیما به صورت معلق و در حالت سقوط آزاد قرار گرفته اند. یک سامانهٔ لیزری سعی می کند فاصلهٔ آنها را به صورت دائم اندازه بگیرد و به دنبال تغییر فاصله ای کوچک و به اندازهٔ چند پیکومتر ( کمتر از قطر یک اتم ) میان این دو بلوک باشد. بدین ترتیب اگر امواج گرانشی از رصدخانه عبور کند، باید فضا - زمان کج و معوج شود و در نتیجه فاصلهٔ بین دو بلوک تغییر کند. سامانهٔ لیزری می تواند متوجه این تغییر فاصلهٔ خیلی کوچک بشود.
در واقع با تکمیل شدن این پروژه در آینده ۲ ماهوارهٔ دیگر نیز به فضا فرستاده خواهند شد، در مجموع این سه ماهواره در فضا مثلثی متساوی الاضلاع تشکیل خواهند داد؛ که طول هر ضلع ۵ میلیون کیلومتر خواهد بود. هر ماهواره دو لیزر خواهد داشت که به آن اجازه می دهد پیوسته با دو ماهواره دیگر در ارتباط باشد. با اینکه هر لیزر، باریکه ای به قدرت تنها نیم وات شلیک می کند، تجهیزات نوری آنقدر حساسند که قادرند لرزش های ناشی از امواج گرانشی را با دقتی معادل یک تقسیم بر یک میلیارد تریلیون آشکار کنند. ( معادل حرکتی برابر یک صدم قطر یک اتم ) . در صورت کامل شدن این مأموریت که پیش بینی می شود در سال ۲۰۳۴ کامل شود، دقت آشکارساز لیزا به قدری بالاست که باید بتواند امواج گرانشی تولد جهان ناشی از تورم کیهانی را آشکار کند و ما را به یک تریلیونم ثانیه بعد از بیگ بنگ ببرد.
wiki: کاوشگر لیزا