کتاب سلیم بن قیس الهلالی

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] کتاب سلیم بن قیس، به زبان عربی، از شیخ ابوصادق، سلیم بن قیس هلالی عامری کوفی، اولین کتاب شیعه در زمان امیرالمؤمنین، علی(ع) می باشد و مؤلف آن، از شخصیت های برجسته و از خواص اصحاب امیرالمؤمنین و امام حسن و امام حسین و امام زین العابدین(ع) است و امام باقر(ع) را نیز درک نموده است.
تاریخ ولادت سلیم، دو سال قبل از هجرت و وفات او در سال 76ق، می باشد.
امام صادق(ع)، در باره این کتاب، می فرماید: «هر کس از شیعیان و دوستان ما کتاب سلیم بن قیس هلالی را نداشته باشد، چیزی از مسائل ولایت ما نزد او نیست و از اسباب ما آگاهی ندارد. آن کتاب، الفبای شیعه و سرّی از اسرار آل محمد(ع) است».
امام زین العابدین(ع)، می فرماید: «سلیم راست گفته است، خدا او را رحمت کند. همه اینها احادیث ما است که از آنها خبر داریم».
امام حسن و امام حسین(ع) در باره این کتاب به سلیم فرموده اند: «راست گفتی، پدرمان، علی(ع)، این حدیث را برای تو گفت و ما نشسته بودیم و ما این حدیث را از رسول الله(ص) حفظ کرده بودیم، همان گونه که پدرمان برای تو نقل کرد بدون آنکه چیزی کم یا زیاد شود.»

[ویکی نور] کتاب سلیم بن قیس الهلالی (موسوی). کتاب سلیم بن قیس الهلالی، از آثار برجای‎مانده از سده نخستین اسلام، اثر عالمی به نام سلیم بن قیس هلالی (متوفی حدود 90ق) است. این اثر روایی منسوب به شیعه، در آن روایاتی خلاف معتقدات آنان به چشم می‎خورد، لذا بسیاری در اعتبار آن شک نموده‎اند. محقق کتاب، علاءالدین موسوی، در مقدمه‎ای که بر کتاب نوشته، بعد از معرفی مؤلف، نظرات متفاوتی را که درباره سلیم بن قیس و کتابش ابراز شده، ذکر کرده است، سپس از نسخ کتاب و چگونگی تصحیح آن سخن به میان آورده است.
محقق درباره زندگی سلیم بن قیس می‎گوید: هرچند اطلاع دقیقی از زندگی ایشان در دست نیست، لکن با توجه به روایاتی که نقل نموده می‎توان به گوشه‎هایی از زندگی ایشان دست یافت.
ایشان در بخشی از این مقدمه در تأیید این اثر می‎گوید: عالمان بسیاری از اصل (کتاب) سلیم بن قیس، روایاتی را نقل نموده‎اند که کلینی، شیخ صدوق، شیخ طوسی، صفار، مفید، شاذان بن جبرئیل، ابن شهرآشوب و... از آن جمله‎اند.
علاءالدین موسوی، برای این اثر، هشت نسخه قدیمی را برمی‎شمرد، سپس می‎گوید: به نسخه‎ای که از روی نسخه محقق نوری نوشته شده بود، دست یافتم، ولی دیدم نسخه شیخ حر عاملی از آن کامل‎تر و صحیح‎تر است؛ لذا اعتماد بر نسخه حر را ترجیح دادم و گاهی برای تصحیح کلمات و یا توضیحات دیگر، به نسخه مزبور نیز مراجعه کردم.
قبلا برای این اثر، کتاب‎شناسی مناسب تهیه ‎شده است؛ لذا در اینجا به ویژگی‎های تصحیح محقق اشاره می‎شود.
علاءالدین موسوی، بر این اثر پاورقی‎های بسیار سودمندی نگاشته است که مقایسه تک‎تک روایات کتاب سلیم بن قیس با دیگر کتاب‎های شیعی یکی از آن‎ها است. ایشان با مراجعه به بسیاری از آثار همچون کتب شیخ طوسی، شیخ صدوق، شیخ مفید، علامه مجلسی و بسیاری دیگر، روایات کتاب سلیم بن قیس را با روایات دیگر کتب مذکور مقایسه نموده و در صورت اختلاف در متن، به آن اشاره نموده است. علاوه بر این، ایشان به آثار و منابع اهل سنت نیز نیم‎نگاهی داشته است و درصورتی‎که روایتی از این کتاب در آثار آنان یافته، آن را مشخص کرده است.

[ویکی فقه] کتاب سلیم بن قیس الهلالی (کتاب). «کتاب سلیم بن قیس»، به زبان عربی ، از شیخ ابو صادق، سلیم بن قیس هلالی عامری کوفی ، اولین کتاب شیعه در زمان امیر المؤمنین، علی علیه السّلام می باشد و مؤلف آن، از شخصیت های برجسته و از خواص اصحاب امیرالمؤمنین و امام حسن و امام حسین و امام زین العابدین علیه السّلام است و امام باقر علیه السّلام را نیز درک نموده است.
تاریخ ولادت سلیم، دو سال قبل از هجرت و وفات او در سال ۷۶ ق، می باشد.
دیدگاه ائمه درباره کتاب سلیم
امام صادق علیه السّلام ، در باره این کتاب، می فرماید: «هر کس از شیعیان و دوستان ما کتاب سلیم بن قیس هلالی را نداشته باشد، چیزی از مسائل ولایت ما نزد او نیست و از اسباب ما آگاهی ندارد. آن کتاب، الفبای شیعه و سری از اسرار آل محمد علیه السّلام است». امام زین العابدین علیه السّلام ، می فرماید: «سلیم راست گفته است، خدا او را رحمت کند. همه اینها احادیث ما است که از آنها خبر داریم». امام حسن و امام حسین علیه السّلام در باره این کتاب به سلیم فرموده اند: «راست گفتی، پدرمان، علی علیه السّلام ، این حدیث را برای تو گفت و ما نشسته بودیم و ما این حدیث را از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم حفظ کرده بودیم، همان گونه که پدرمان برای تو نقل کرد بدون آنکه چیزی کم یا زیاد شود.» امیر المؤمنین، علی علیه السّلام ، در این باره می فرماید: «خدایا! سلیم را از اولیای من قرار بده. ای سلیم! این امر ولایت ما که خداوند معرفت آن را به تو داده است و به این وسیله بر تو منت گذارده، شناختن و خبره شدن در آن، از شناخت طلا و نقره مشکل تر است و عده کمی از امت، به آن، معرفت دارند، پس خدا را شکر کن و آنچه به تو عطا کرده و تو را به آن اختصاص داده با سپاس گزاری نگه دار.»
انگیزه سلیم از تألیف کتاب
سلیم، در ابتدای ورود به شهر مدینه، با حوادث عجیبی روبه رو شد که هر مسلمانی از شنیدن آن رنج می برد و چه بسا همین حوادث انگیزه ای برای تالیف این کتاب گردید. او، مشاهده کرد که اهل بیت وحی علیه السّلام که حافظان حقیقی دین و منصوب شدگان از طرف خداوند هستند، در جامعه اسلامی کنار زده شده اند و سفارش «انی تارک فیکم الثقلین»، نادیده گرفته شده و بین قرآن و عترت جدایی افتاده است. سلیم، با مشاهده این وضعیت، با احساس وظیفه ای که در درونش بود، در اوان جوانی تمام وجود خود را وقف در راه حفظ سیره رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم و تاریخ صحیح اسلام نمود. سلیم، مخفیانه با اصحاب راستین پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم آشنایی پیدا کرد. در اولین مرحله، ملازمت امیر المؤمنین، علی علیه السّلام را بر خود لازم دانست و خود را به منبع وحی متصل نمود، سپس با اصحاب آن حضرت، به خصوص، سلمان و ابوذر و مقداد و... ارتباط خصوصی برقرار کرد. او، از آنها در مورد سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم و وقایع بعد از رحلت آن حضرت، به دقت می پرسید و جزئیات قضایا را جویا می شد، آنان نیز بدون تقیه جواب می دادند و سلیم، همه مطالب آنها را می نوشت و ثبت می کرد. وی، در طول شصت سال از عمرش این کتاب را جمع آوری و تالیف کرد.
ساختار کتاب
...

پیشنهاد کاربران

بپرس