کردی جنوبی ( به کردی: کوردی خوارین، کوردی باشووری ) به گونه هایی از زبان کُردی گفته می شود که در استان های کرمانشاه، ایلام، همدان ( در اسدآباد ) شهرستان های بیجار و قروه استان کردستان و شرق کشور عراق رواج دارد و برخی ویژگی های آوایی، واژگانی و ساختاری آن ها را از گویش های کُردی مرکزی و کُردی شمالی متمایز می کند. [ ۳] «کردی جنوبی» خود لهجه های مختلفی را در برمی گیرد. گویش های اصلی کردی جنوبی شامل کردی کرمانشاهی، لکی ، کردی کلهری، کردی گروسی، کردی زنگنه ای، کردی سنجابی، کردی کلیایی، کردی کردلی، کردی مایانی و کردی فِیلی ( ایلامی ) و. . . می باشند که در منطقه کردستان به آن ها تکلم می کنند.
کردی جنوبی در ایران زبان اکثر کردهای استان های کرمانشاه، ایلام، شرق استان کردستان و غرب همدان هست. در عراق نیز کردی جنوبی زبان کردهای ساکن استان های دیاله، واسط و بغداد است. کردی جنوبی در برخی از شهرهای شرق کردستان عراق نظیر خانقین، مندلی، جلولا، علی الغربی، کلار و. . . تکلم می شود.
اگرچه گاهی برای اشاره به همۀ این گویش ها از عنوان کردی کرماشانی و کردی کلهری نیز استفاده می شود، اما کردی جنوبی نامی است که برخی زبان شناسان در سال های اخیر برای اشاره به گروهی از گویش ها در غرب ایران و شرق عراق انتخاب کرده اند. به گفته این زبان شناسان، خود گویشوران این گویش ها از این نام زبان شناختی استفاده نکرده و ممکن است با آن بیگانه باشند. [ ۴] گویشوران این دسته از گویش ها برای اشاره به گویش خود از نام هایی مانند «فیلی»، «گروسی»، «کرماشانی»، یا «کلهری» استفاده می کنند. [ ۵]
دیوید نیل مکنزی زبان شناس به هنگام پژوهش بر روی گویش های مختلف منطقۀ جنوب کردستان ایران، لهجه های گوناگون این منطقه همچون «هورامی، کندوله ای، کرماشانی و . . . » را «پرشمار و جدا از یگدیگر» دانست، اما آن ها را زیر نام کلی «لهجه های جنوبی کردی» طبقه بندی کرد. گ. ب. آکوپف معتقد است که مکنزی به تفاوت میان لهجه، گویش و شیوۀ سخن توجه نمی کند و علاوه بر آن نسبت به پژوهش های بسیاری که قبل از او توسط زبان شناسان و کردشناسانی همچون گ. هورنله، رودیگر و پت دربارۀ «روندهای وحدت زبانی مردم جنوب کردستان» انجام شده بی تفاوت بوده است. همچنین باید اشاره کرد که مکنزی علیرغم این اظهار نظر دربارۀ جدایی های میان گویش های جنوب کردستان، آن ها را ذیل مفهوم «گویش گورانی» وحدت می دهد و گویش های جنوبی کردی را به گورانی منسوب می کند که در ادبیات نوشتاری کردی گورانی استوار شده است. [ ۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفکردی جنوبی در ایران زبان اکثر کردهای استان های کرمانشاه، ایلام، شرق استان کردستان و غرب همدان هست. در عراق نیز کردی جنوبی زبان کردهای ساکن استان های دیاله، واسط و بغداد است. کردی جنوبی در برخی از شهرهای شرق کردستان عراق نظیر خانقین، مندلی، جلولا، علی الغربی، کلار و. . . تکلم می شود.
اگرچه گاهی برای اشاره به همۀ این گویش ها از عنوان کردی کرماشانی و کردی کلهری نیز استفاده می شود، اما کردی جنوبی نامی است که برخی زبان شناسان در سال های اخیر برای اشاره به گروهی از گویش ها در غرب ایران و شرق عراق انتخاب کرده اند. به گفته این زبان شناسان، خود گویشوران این گویش ها از این نام زبان شناختی استفاده نکرده و ممکن است با آن بیگانه باشند. [ ۴] گویشوران این دسته از گویش ها برای اشاره به گویش خود از نام هایی مانند «فیلی»، «گروسی»، «کرماشانی»، یا «کلهری» استفاده می کنند. [ ۵]
دیوید نیل مکنزی زبان شناس به هنگام پژوهش بر روی گویش های مختلف منطقۀ جنوب کردستان ایران، لهجه های گوناگون این منطقه همچون «هورامی، کندوله ای، کرماشانی و . . . » را «پرشمار و جدا از یگدیگر» دانست، اما آن ها را زیر نام کلی «لهجه های جنوبی کردی» طبقه بندی کرد. گ. ب. آکوپف معتقد است که مکنزی به تفاوت میان لهجه، گویش و شیوۀ سخن توجه نمی کند و علاوه بر آن نسبت به پژوهش های بسیاری که قبل از او توسط زبان شناسان و کردشناسانی همچون گ. هورنله، رودیگر و پت دربارۀ «روندهای وحدت زبانی مردم جنوب کردستان» انجام شده بی تفاوت بوده است. همچنین باید اشاره کرد که مکنزی علیرغم این اظهار نظر دربارۀ جدایی های میان گویش های جنوب کردستان، آن ها را ذیل مفهوم «گویش گورانی» وحدت می دهد و گویش های جنوبی کردی را به گورانی منسوب می کند که در ادبیات نوشتاری کردی گورانی استوار شده است. [ ۶]
wiki: کردی جنوبی