کردی

در درازای داستان پر فراز و نشیب میهنمان ایران بخش هایی از این مردم و سرزمین های ایرانی کردنشین در ترکیه و آراگ ( عراق ) و شام ( سوریه ) از مام میهن جدای مانده اند. باید یادآور شد که بخش های بزرگی از خود این کشورها بخشی از ایرانشهر بزرگ بوده اند و آنچه انجام شده و هنوز به نادرستی بر آن پافشاری می شود این است که بیشتر مردمان این کشورها که امروزه برای آنان در راستای کشورداری انگلیسی - روسی و در دنباله یورش تازیان و مغولان چنگیزی - تیموری کیستی و زبان تورک و یا عرب را می دوزند، از تبار آریایی هستند و ریشه ایرانی دارند و شوربختانه همین کشورداری نادرست هم در درون کشورها و هم در میان آنها جدایی می اندازد ( جدایی بینداز و فرمانروایی کن انگلیسی ها که همواره با روس ها همدستی دارند ) . نام شهرها در این کشورها به خوبی نشانگر پهلوی بودن ریشه و تبار بیشتر این مردمان است: برای نمونه ما در ایران هَرسین و در ترکیه مَرسین را داریم و در نزدیکی آن آدانا ( آ: خوب و دانا: داناگ، داننده ) و شهرهایی مانند افشین و ارپگیر ( یادآورنده بهرام گورگیر ) و . . . و در آراگ ( سرزمین آسیاب، عراق ) خود بغداد ( خدا آفرید، خدا داد ) با تیسپون و ایوان مادَیان ( ابوان مداین، طاق کسری ) پایتخت چندین سده اشکانیان و ساسانیان نمایانگر درستی سخن من هستند. هم میهنان و هم تباران کورد یا گورد آریایی تباران ایرانی هستند و ایران سرزمین آریاییان سرزمین خود آنان است که داستانی پر فراز و نشیب دارد . ای کاش کشورداران با آگاهی از داستان جای جای ایرانشهر به داستان کهن و راستین خود و مردمشان ارج نهند و بدانند که بازوبند ارزشمندی که از پَبید ( تکرار ) داستان تلخ و اندوهبار روستم و سُهراب می تواند پیشگیری کند همانا شناخت زبان پهلوی یا پارسی پهلوی است که چون در ایرانشهر کهن از هوراسان بزرگ تا مرزهای باختری آن گفته و نوشته می شد، در بونخان های ( منابع ) بیگانگه به نام پرسیا نامیده می شد و هنوز هم می شود. پس، برای رهایی از خودباختگی در برابر آیین های نادرست بیگانگان و دسیسه های شوم جدایی افکن آنان، باید خویشتن خویش را بشناسیم و به مهر و ارج دست در دست هم نهیم و میهن ایرانشهری خود را یکپارچه ارج نهاده و دوست بداریم. شناساندن زبان پارسی پهلوی به نام های دیگر مانند دری و یا تاجیکی نیز درست نیست و به سردرگمی مردمان ایرانشهری و پیشبرد دسیسه های انگلیسی - روسی یاری خواهد رساند. رستم ها و سهراب های شاهنامه امروز با این بازوبند نیاکانی همدیگر را نیک خواهند شناخت و پوزه پلشت دیوخویان ایرانستیزی که پایان تلخ و ناگوار شاهنامه فردوسی را خوش می دانند، به خاک مالیده خواهد شد.

زبان کوردی بسیارثروتمندوغنی ازواژه گان کهن است،
کمی تفکروتحقیق لطفا

های امروزی وچند قوم که اکنون کمتر از اونا یاد میشه داره. همیشه در تاریخ تمام اقوام در کنار هم بودن وجدایی وجود نداشته تا این که دشمنایی که زورشون به ایران نمیرسیده با فکر تجزیه ایران دست به تفرقه افکنی زدن تا ملت ایران رو از هم دور کنن وگر نه اگه من باشه همه قوم وزبانها یکین . اگه قرار بود همه فارس زبان باشن یا ترک زبان باشن یا کورد زبان باشن و. . . خدا همه روبه یک زبان می آفرید. من خودم ترک زبانم اما همیشه گفتم ومیگم :یاشاسین ایران

چون سخن گو سخن به آخر برد
در زد آتش به خیل خانه ی کرد
گریه ی کردی از میان برخاست
های هائی فتاد در چپ و راست
( هفت پیکر نظامی، تصحیح دکتر ثروتیان، ۱۳۸۷ ، ص 570 )

زبانه. فکرشوکن یک کردوقتی ازشهرخودش ب شهری دیگ میره وفارسی صحبت میکن، چون نمیتون فارسی اصیل صحبت کن جای، ــَــ ــِـــُــــــــ‍ــ ــًــــــٍــــٌـــ‍ـْـ ــــــٰــٖــــ. درگویش فارسیشون رعایت نمیش وجابجاتلفظ میش وکلمات کردی هم بکاربرده میشه، ک دراینصورت میگن لهجه ( فلانی لهجه کردی داره. یعنی سعی میکن فارسی صحبت کنه ولی نمیتونه. . . . لطفامطلبی ک به اشتراک میزاریداول مطمئن شیدبعدجاییکه هزاران نفرمیخونن بزارید، مثل اون تیکه ک نوشتید، میگن:کر کی، یعنی بچه کی هستی، اینم اشتباهه. معنیش یعنی پسرکی هستی، کُر یعنی پسر، دِتْ یعنی دختر

5 - خوُیشک، والی ( اصطلاح مورد اشاره ) خواهر
6 - داده، دی دی ( مورد خطاب ) آبجی
7 - برا ( اصطلاح مورد اشاره ) برادر
8 - کاکه ( مورد خطاب ) داداش
9 - دالا، داپیر، دایه خالوُ، نه نه ( اصطلاح مورد اشاره و خطاب ) مادربزرگ
10 - باپیر، باوا ( اصطلاح مورد اشاره و مورد خطاب ) پدربزرگ
11 - مه تی، پوور ( اصطلاح مورد اشاره ) خاله
12 - خالوُ، لالوُ ( اصطلاح مورد اشاره و مورد خطاب ) دایی
13 - مه تی، می می ( اصطلاح مورد اشاره و مورد خطاب ) عمه
14 - ماموُ ( مورد خطاب ) عمو
15 - ئاپ ( اصطلاح مورد اشاره ) عمو
16 - ماموُژن، ئاموُژن ( اصطلاح مورد اشاره و مورد خطاب ) زن عمو
17 - خالوُژن ( اصطلاح مورد اشاره مورد خطاب ) زن دایی
18 - ژن برا ( اصطلاح مورد اشاره مورد خطاب ) برادرزن
19 - براژن ( اصطلاح مورد اشاره مورد خطاب ) زن داداش
20 - هیوه ر ژن، شوورا ( اصطلاح مورد اشاره ) برادرشوهر
21 - هیوه رزا، شوورازا ( اصطلاح مورد اشاره ) برادرزاده شوهر
22 - دش، سی تی ( اصطلاح مورد اشاره ) خواهرشوهر
23 - دشه زا ( اصطلاح مورد اشاره ) فرزندِ خواهرشوهر
24 - دشه زازا ( اصطلاح مورد اشاره ) فرزندِفرزندِ خواهرشوهر
25 - پس مام ( اصطلاح مورد اشاره و مورد خطاب ) پسرعمو
26 - پس ئاپ ( اصطلاح مورد اشاره ) پسرعمو
27 - کچ مام ( اصطلاح مورد اشاره مورد خطاب ) دخترعمو
28 - کچ ئاپ ( اصطلاح مورد اشاره ) دخترعمو
29 - ئاموُزا ( اصطلاح مورد اشاره مورد خطاب ) عموزاده
30 - ئاموُزازا ( اصطلاح مورد اشاره ) فرزندعموزاده
31 - ئاموُزاژن ( اصطلاح مورد اشاره مورد خطاب ) زن عمو
32 - بن ئاموُزا ( اصطلاح مورد اشاره ) فرزندِفرزند عمو زاده و نسل های دورتر

33 - بن ئاموُزاژن ( اصطلاح مورد اشاره ) زن فرزندِفرزند عمو زاده و
نسل های دورتر
34 - خه سوو ( اصطلاح مورد اشاره ) مادرزن، مادرشوهر
35 - زرخه سوو ( اصطلاح مورد اشاره ) نامادری زن، نامادری شوهر
36 - خه زووره ( اصطلاح مورد اشاره ) پدرشوهر، پدرزن
37 - زرخه زووره ( اصطلاح مورد اشاره ) ناپدری زن، ناپدری شوهر
38 - هه وی ( اصطلاح مورد اشاره ) هه وو
39 - هه نه زا ( اصطلاح مورد اشاره ) فرزند هه وو
40 - هه نه زازا ( اصطلاح مورد اشاره ) فرزندِفرزند هه وو
41 - باوه ژن ، زردایک ( اصطلاح مورد اشاره ) نامادری
42 - باجی ( اصطلاح مورد اشاره و مورد خطاب ) زن بابا
43 - باوه پیاره، زرباب ( اصطلاح مورد اشاره ) ناپدری
44 - کوُله به س، گورده له ( اصطلاح مورد اشاره ) فرزند زن از شوهر سابق
45 - باوک برا ( اصطلاح مورد اشاره ) فرزندانی که تنها پدرشان
مشترک است
46 - دایک برا ( اصطلاح مورد اشاره ) فرزندانی که تنها مادرشان
مشترک است
47 - کچ، کناچه، کیژ ( اصطلاح مورد اشاره ) دختر
48 - کچه زا، دوته لزا ( اصطلاح مورد اشاره ) نوه دختری
49 - کچه زازا ( اصطلاح مورد اشاره ) نتیجه دختری
50 - کوُر، خوُرت ( اصطلاح مورد اشاره ) پسر
51 - کوُره زا، کوُره لزا ( اصطلاح مورد اشاره ) نوه پسری
52 - کوُره زازا ( اصطلاح مورد اشاره ) نتیجه پسری
53 - بیوه ژن ( اصطلاح مورد اشاره ) زن بیوه
54 - بیوه میرد ( اصطلاح مورد اشاره ) مرد بیوه
55 - زربووک ( اصطلاح مورد اشاره ) زن پسرناتنی
56 - زربرا ( اصطلاح مورد اشاره ) برادرناتنی
57 - زرخوُشک ( اصطلاح مورد اشاره ) خواهرناتنی
58 - بووک، وی وی ( اصطلاح مورد اشاره ) عروس
59 - زاوا، زه ما ( اصطلاح مورد اشاره ) داماد
60 - ژن خوُشک ( اصطلاح مورد اشاره ) خواهرزن
61 - هاوه ل زاوا ( اصطلاح مورد اشاره ) باجناق
62 - هیوه رژن ( اصطلاح مورد اشاره ) جاری
63 - ژن، ئافره ت، پیرک ( اصطلاح مورد اشاره ) زن درمعنای جنس مونث
بالغ
64 - ژن ( اصطلاح مورد اشاره ) زن
65 - پیاو، پیاگ ( اصطلاح مورد اشاره ) مرد
66 - شوو، میرد ( اصطلاح مورد اشاره ) شوهر
67 - مندال، زار، زاروُله ( اصطلاح مورد اشاره ) بچه
68 - هاوژین، هاوسه رین ( اصطلاح مورد اشاره ) همسر
69_ زوُل ( اصطلاح مورد اشاره ) حرامزاده
70 - ئاوه ختی ( اصطلاح مورد اشاره ) روشن کننده اجاق خانه
71 - میمکه زا ( اصطلاح مورد اشاره ) عمه زاده و خاله زاده
برخی اصطلاحات بنیادی ( از یک واژۀ بسیط و یک صفت ( بدون اضافه در بین آنها ) ساخته شده اند. مانند پدر بزرگ ) در زبان کردی به صورت زیر هستند:
هیو ه ر، زاوا، دش، بووک، خه سوو، خه زووره، باجی، دایک، دایه، باوک، مندال، برا…
با دقت در اصطلاحات بالا، متوجه می شویم برای برادر شوهر و خواهر شوهر در زبان کُردی اصطلاح بنیادی وجود دارد اما برای خواهر زن و برادر زن نه، که این می تواند نشانۀ مرد سالاری و اهمیت بیشتر خانواده شوهر، در برابر اعضاء خانوادۀ زن باشد. و در مقایسه با زبان فارسی مرجع می بینیم حتی در زبان فارسی مرجع، برادر شوهر و خواهر شوهر جزو اصطلاحات ترکیبی اند ( اصطلاحاتی که از بهم پیوستن دو یا چند اصطلاح بنیادی ساخته شده اند مانند پسر عمو ) .
.
ویا اصطلاح مربوط به باجناق ( هاوه ل زاوا ) در زبان کردی بنیادی است اما اصطلاح مربوط به جاری ( هیوه ر ژن ) ، ترکیبی. در صورتیکه هر دو واژه در زبان فارسی بنیادی است.
لازم به ذکر است که دو واژۀ بنیادی “خه سو”و”خه زووره” در معنای مادر شوهر و پدر شوهر ، هرچند در زبان فارسی مرجع ترکیبی اند و در کردی بنیادی، اما در لهجه های زبان فارسی برای این دو نسبتِ خویشاوندی اصطلاحات بنیادی داریم. مثلآ در مشهد به پدر زن خُسُر و در اصفهان با آن بوسیده می گویند. در مشهد به مادر زن، خوش و در اصفهان به آنخوارسو می گویند. در زبان کردی برای خویشاوندان دور اصطلاحات ترکیبی وجود دارد. مثلآ بن ئاموزا ( فرزندِ فرزندِ عموزاده و دورتر ) . واین می تواند نشانۀ گستردگی روابط خویشاوندی باشد. که البته این اصطلاح را برای شاخة پدری داریم و در شاخۀ خانوادۀ مادری چنین اصطلاحی نداریم. یعنی واژه ای داریم که تا فرزندِ فرزندِ دایی و خاله و عمه را نیز دربرمی گیرد ، در صورتی که اصطلاح ” بن ئاموزا ” تا چندین نسل بعدتر از اینها را هم در بر می گیرد. یعنی تا نسلِ سوم دایی و عمه و خاله مهم بوده، اما در مورد عمو نسل�های دورتر از این هم مهم بوده�اند که برای آنها اصطلاح داریم و این اهمیت عمو و عمو زاده ها را نشان می دهد. و شاید تایید دیگر بر اهمیت فوق العاده عمو و عمو زاده در روابط خویشاوندی کُردان باشد که در این زبان، ب رای عمو و عمو زاده ، هم واژه ای داریم که صرفآ به هنگام خطاب استفاده می شود و هم واژه ای داریم که صرفآ به هنگام ِ اشاره از آن استفاده می شود. برای زنِ فرزندِ فرزندِ عمو زاده و نسل های دورتر نیز اصطلاح ترکیبی دارم اما این حالت را در مورد عمه، خاله و دایی نداریم.
همچنین برای عروس پسر ناتنی اصطلاح � زر بووک� بکار می رود اما برای همسر دختر ناتنی که از دواج می کند ، اصطلاحی وجود ندارد . دلیل این امر می تواند همان اصل مرد مکانی باشد. دختر وقتی ازدواج کرد از خانه پدری به خانه شوهر تغییر مکان می دهد و همسرش نیز بسیار کم با آن خانواده رفت و آمد دارد، لذا نیاز نیست برایش اصطلاحی داشت. اما دختر وارد خانوادۀ مرد می شود حتی اگر آن پسر، پسر ناتنی خانواده باشد، پس برای نشان دادن نقش و جایگاهش در آن خانواده نیاز به اصطلاحی حداقل جهت اشاره هست. مسئله�ی دیگر مسئله�ی خطاب ونامگذاریاست. در زبان فارسی می توان واژه خاله را به تنهایی و بدون اضافه کردن اسم خاص به آن ، به کار برد. در زبان کردی این اتفاق در مورد خاله کمتر روی می دهد، و در مورد عمو و دایی بیشتر.
در زبان کردی اصطلاح براژن ( زن داداش ) هم به عنوان خطاب و هم به عنوان اشاره بکار می رود اما ژن خوشک ( خواهر زن ) و ژن برا ( برادر زن ) صرفآ واژه�هایی برای اشاره اند و در ضمن استفاده از اصطلاح برادر زن به عنوان خطاب، نوعی اهانت در بر دارد. شاید بتوان این نتیجه را گرفت چون شوهر مهم تر از برادر است و مرد مکانی و مرد سالاری در این جامعه وجود داشته، برادر شوهر می تواند خطاب به زن بگوید زن داداش و این مالکیت را در بیان بنمایاند اما هنگامی که شوهری خطاب به برادرِ همسرش از اصطلاح برادر زن استفاده می کرده، گویی می خواهد به او بفهماند که خواهرِ تو زنِ من و مال من است. یعنی به نوعی نمایندن ادعایِ مالکیت و نشان دادن قدرت. که به همین دلیل بوده کاربرد این اصطلاح در خطاب، بارِ منفی و اهانت دارد.
در زبان کردی اگر از شوهری در اشاره به برادرزنش بپرسید که او کیست؟ خواهد گفت : دایی بچه ها. و از اصطلاح برادر زن خیلی کمتر استفاده می کند. همچنین درمورد فرزندان خواهر زنِ شوهر از او بپرسی که این فرزندِ کیست؟او خواهد گفت بچۀ با جناقم است و نخواهد گفت که بچۀ خواهر زنم است. انگار از به کار گیری و اشاره به زنان و نیز خودِ واژه زن نوعی احتیاط و عیب و عار وجود دارد. شاید بتوان نتیجه گرفت که شوهر با باجناق خویش بیشتر احساس صمیمیت دارد تا با خواهر زنش. هر چند به لحاظ روابط خویشاوندی این خواهر زن است که نزدیکتر می باشد تا باجناق. ا ما از آنجا که در فرهنگ کُرد در مورد روابط دو جنس مخاالف نوعی محدودیت و رعایت مرز وجود دارد ، پس شوهر با باجناقش به این دلیل که مرد و همجنسش است، نزدیکتر به خود می�داند.
نویسنده براین اعتقاد است که در مورد آن دسته از روابط خویشاوندی که برای آنها هم واژه برای خطاب و هم واژه برای اشاره داریم، احساس صمیمیت وراحتی بیشتر بوده نسبت به آن دسته از روابط که برای آن�ها فقط اصطلاحی برای اشاره وجود دارد و به هنگام خطاب باید از اسمِ شخص استفاده کرد و نیز در آن مواردی که یکی از طرفین برای خطاب از اصطلاح خویشاوندی بهره می برد اما طرفِ دیگر چنین اصطلاحی در اختیار ندارد، طرفِ اول که اصطلاحی برای بکار بردن در اختیار دارد نوعی برتری قدرت و اختیار دارد . اما طرفِ دوم به لحاظ قدرت در مرحلۀ پایین تر قرار دارد. مثلا یک مرد می تواند زنِ برادرش را با اصطلاح �زن داداش�مورد خطاب قرار دهد اما این زن در خطاب اصطلاحی چنین در اختیار ندارد ( اسم به انسان هویت می دهد. در زندانهای آلمان یکی از راههای شکنجه کردن افراد زندانی این بود که به آنها شماره داده و تنها با شماره آنها را مورد خطاب قرار می دادند ) .
کُردها در خطاب به مرد بیگانه در رابطه ای خارج از خانه، از واژۀ خالوُ ( دایی ) استفاده می کنند. البته به شرطی که بسیار پیر نباشد و گرنه از عمو استفاده می کنند، زیرا واژۀ دایی در بین کردها و نیز رابطۀ دایی و خواهر زاده از صمیمیت و راحتی بیشتری بر خوردار است نسبت به رابطه عمو و برادر زاده که یک رابطه رسمی و خشک تر است. به همین خاطر هم هست که در خطاب به مرد مسن که باید به دلیل کهولت سن، ادب را بیشتر رعایت کرد و را بطه رسمی�تر باشد از واژۀ “عمو” برای خطاب بهره می برند. در زبان کردی اصطلاحی داریم به نامِ ” ماله خالوان” یعنی خانۀ دایی�ها ، در حالیکه در مورد عمو چنین اصطلاحی نداریم. شاید چون اولآ که فرزندان در خانۀ پدر و خویشاوندان پدری خویش بسر می برده اند و برای دیدن دایی�ها ی خود باید از این مکان یعنی محل سکونت پدری، به محل سکونت خانواده مادری می رفته اند. زیراآنها با عمو های خود می زیسته اند و دایی ها در مکان دیگری. از همین اصطلاح می توان نتیجه گرفت که هم “شوهر مکانی” در کردان مرسوم بوده و هم اینکه آنها به صورت خانوادۀ گسترده می زیسته اند. زیرا اصطلاح ” ماله خالوان” یعنی خانۀ دایی�ها و این یعنی آنها یعنی برادران با هم در یک خانه می زیسته اند.
و در ضمن در زبان کردی برای خطاب و اشاره به مادر بزرگ مادری اصطلاح “دایه خالوُ” را داریم به معنای “مادرِ دایی”که باز اهمیت دایی را در این روابط می نمایاند که مادر بزرگ خود را به واسطه اینکه مادرِ داییشان است، می شناخته اند و نام گذاری کرده اند.
در زبان کردی اگر قرار باشد طی قرارداد برای شوهر خاله نیز از اصطلاحی خویشاوندی استفاده شود، آن واژه عمو است نه دایی. یعنی فرزندان شوهر خاله�شان را عمو می�توانند صدا کنند اما دایی نه. اینجا باید در مورد اینکه چه زمانی از واژه�ی “دایی” و چه زمانی از واژه عمو برای خطاب به افرادی غیر از دایی و عمو استفاده می شود به این مسله اشاره کرد که در زبان کردی، دایی به مردهایی اطلاق می شود که با آنها در خارج از خانه و خانواده روبرو می شوی یعنی مثلآ یک مغازه دار، یا فردی در خیابان. اما در برای مردی که وارد خانه شود یعنی به آن حریم مقدس و خصوصی پا بگذارد ( اما دایی و یا عموی حقیقی فرزندان نیست ) باید او را عمو خطاب کرد. شاید این هم نشآت گرفته از همان روابط پدر سالارانه باشد که هیچ مردی حق ورود به خانه را ندارد مگر اینکه مرد خانه او را صمیمی بیابد تا آنجا که او را برادر خود بداند و دیگر اینکه زن با برادرش بسیار راحت�تر و صمیمی�تر است تا با برادر شوهرش یعنی عموی بچه ها. و این نامگذاری به طور ضمنی می رساند که روابط مادر خانواده با آن فرد بیگانه باید محدود باشد و نباید به او بسیار نزدیک شود. و اگر مرد بیگانه در خیابان را با دایی خطاب قرار می دهند برای این است که هم مادر در آنجا حضور ندارد و لذا رابطه ای قرار نیست بین مادر خانواده و آن مرد بوجود آید و هم اینکه همانطور که قبلآ هم ذکر شد رابطه فرزندان با دایی صمیمی تر و غیر رسمی تر از رابطه شان با عمو است و فرد می خواهد این فضای غیر رسمی و صمیمی و دلسوزانه را به این رابطه تزریق کند. از طریق اسم گذاری، نوع رابطه، فاصله، حریم و مرزها را مشخص می کنیم. با دایی صدا زدن مردی، به او می فهمانیم که تو را دوست خویش می دانیم و نه دشمن و یا یک بیگانه. و اما در عین حال این معنا را هم منتقل می کنیم که به خاطر داشته باشی که تو یک محرم هستی و اجازه نداری که مانند دیگر مردان ما را بنگری.
�پاره ای ازاصطلاحات خویشاوندی نسبی و سببی دو پهلو هستند. یعنی در دو مفهوم متفاوت بکار برده می شوند. این مفهوم را می توان عام و خاص نامید . وقتی اصطلاحی در مفهوم خاص به کار می رود، به طبقه ای از افراد اشاره می کند که خصوصیات خویشاوندی مشترکی دارند. وقتی همین اصطلاح در مفهوم عام بکار می رود، به طبقه دیگری اشاره می کند که خصوصیات خویشاوندی ذکر شده الزامآ در بارۀ آنها صادق نیست. مثلآ زن در مفهوم عام به طبقه انسانهای بالغ مؤنث در مقابل انسانهای مذکر بالغ ( مردان ) اشاره می کند ولی در مفهوم خاص یا محدود به طبقه کوچکتر از آنها که شوهر کرده اند ( در مقابل شوهر ) دلالت دارد� ( باطنی، 1374 :166 )
زن، دختر، پسر، مرد ( تنها در برخی لهجه ها ) در هر دو زبان کُردی و فارسی دو پهلواند. تنها در مورد واژه زن در کردی تفاوتی با فارسی مشاهده می شود. واژه “زن” هم در زبان کردی و هم در زبان فارسی واژه ای عام است در مقابل واژه مرد و هم واژه�ای خاص در مقابل شوهر. توجیه قضیه این می تواند باشد که مردها زنِ خود و دیگر زنان را یک کاسه کرده اند. یک الگوی رفتاری از همه آنها انتظار دارند و محافظ و حامی همه زنان باید باشند اما زنان دو الگوی رفتاری دارند. یکی در مقابل همه مردان و دیگری در مقابل همسرِ خود.
در زبان کُردی شباهت کاربرد واژۀ زن را دیدیم و تفاوت در اینجا است که در این زبان علاوه بر واژه “ژن”، دو واژۀ �پیرک�و�ئافره ت�، واژه هایی عمومی برای اشاره به طبقۀ انسانهای مؤنث بالغ در مقابل مردان نیز وجود دارد. احتمالآ چون واژه زن یک واژه تابو است و برایشان اهمیت داشته برای اشاره به آن از واژه های پیرک و ئافره ت نیز استفاده کرده اند و نیز می دانیم که مردها خصوصا در سالهای قبل�تر به هنگام صحبت از همسر خود از واژۀ �زنم� استفاده نمی کردند. بلکه می گفتند: “بچه ها ” یا “خیزان”و…
آخرین مطلبی که می خواهیم به ان بپردازیم، این است که در میان کُردها یک سری نقش وجود دارد که در جامعه با اهمیت می باشند آنقدر که نه فقط برای خود آنها، بلکه حتی دیگر افراد خانواده آنها اصطلاحاتی بکار برده می شود که در این اصطلاحات نیز از واژگان خویشاوندی بهره گرفته شده است.
کُردی فارسی
1 - سه ی زا سید زاده، فرزند سید
2 - مه لا زا فرزند آخوند
3 - مه لا ژن زنِ ملا
4 - حاجی ژن زن حاجی
5 - سه یدی ژن زن سید
6 - شیخ ژن و شیخ زا زن شیخ و فرزند شیخ
این یعنی اینکه نقشهای مذهبی سید، ملا و حاجی در جامعه بسیار مهم اند، آانقدر که حتی همسر و فرزندان آنها نیز مهم بوده و در خطاب به آنها وابستگی�شان به ملا و… بیان می شود. یعنی این افراد آنقدر در جامعه دارای اهمیت و قدرت هستند که شعاع قدرتشان تا زن و فرزندانشان نیز برد دارد.
برای فرزندان زنی که سیده است، واژه�ای وجود ندارد. یعنی زن توانایی انتقال قدرت خود به همسر و فرزندانش را ندارد. مساله جالب دیگر در این نامگذاری این است که فرزند ملا و سید و شیخ مهم هستند اما در مورد حاجی تنها همسر او اهمیت دارد. انگار نیروی مقدس ملا، سید و شیخ می تواند هم در زن و هم فرزندانش حلول کند اما نیرویی که حاجی دارد تنها بر همسرش مؤثر است و وارد نسلهای بعد او نمی�گردد.
منابع:
1 - باطنی، محمد رضا ( 1374 ) مسائل زبانشناسی نوین ، انتشارات آگاه، چاپ چهارم،
2 - بیتس و پلاگ، دانیل و فرد ( 1375 ) انسانشناسی فرهنگی، مترجم:محسن ثلاثی، انتشارات علمی، چاپ اول
3 - هه ژار ( 1381 ) هه نبانه بوُرینه، انتشارات سروش، تهران
4 - کوشک جلالی، عباس ( ؟ ) مقاله اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی، ابهام در معنا و کاربرد واژه ها، نامه فرهنگستان 3/3.

یک زبان کامل و خود این زبان دارای گویش های زیادی است . شباهتی که میان کردی و فارسی است تنها به دلیل این است که هر دو یک زبان هند و اروپایی و ایرانی هستند منتها فارسی مربوط به شاخه جنوبی و کردی یک زبان ایرانی شاخه غربی است

مروانیان، شدادیان، روادیان، ایوبیان، اردلان ازنژادقبایل ایرانی کردبوده اندقدمت کلاش کردی هم خیلی زیاده یکی ازبرادرهای رستم زال که نامش زواره بوده درمنطقه کردنشین به دنیااومده وکوه زواره دراستان کرمانشاه به افتخارنام اوست وبستن شال کمرکردبه منظورسه پندارنیک گفتارکردارنیک وکردارنیک است وکشتی حضرت نوح درآرارات حرکت کرد ودرجودی کردستان سوریه به خشکی نشست کلی آثارباستانی واسنادومدارک هست که وجودملت کردرواثبات میکنه متاسفانه بعضی ازهموطنان بدون اینکه مطالعه داشته باشن جهت بدنام کردنش لفظ کولی مهاجرهندی روبه کارمیبرن که هیچ ارتباطی به کردنداردبه روزی که همه بفهمندتخریب بقیه هیچگاه باعث بزرگ نشان دادن خودنمیشودباسپاس.

و طبق تحقیقات تمام اسم. اداب و رسوم از بیان هدف خاص پیروی میکنن
مثلا به دختر آفرت میگن یعنی افریننده
پوشش روسری رو خیلی احترام دارن اما اجبار ندارن
در رقصشون یک زن و یک مرد قرار میگیره که نماد برابری.
دستهای همو میگیرن نماد اتحادشون.
اولین و اخرین نفر در رقص پارچه در دست داره که نماد پرچم کورد هست. . . . . با احترام به پرچم عزیزمان ایران. . .
هماهنگ با هم و محکم پا به زمین کوبیدن نماد وفاداری به وطن
بخاطر همین رقص کوردی ثبت جهانی شده
من کورد نیستم ولی با تموم وجود میگم
کورد با غیرت دوستون داریم
لطفا اتحاد و زبان زیباتون رو حفظ کنید که باعث افتخارید

مشترک بوده است باید عرض کنم هرکدام از گویش های زبان کردی واژه هایی را از گذشته دور حفظ کرده اند که شاید در گویش دیگر دچار تغییر شده باشد اما همه این گویش ها از یک ریشه استفاده میکنند واین یعنی تمام گویش های زبان کردی به یک اندازه قدمت دارند منتها با توجه به جابه جایی ها و تحول زبانها در کنار یکدیگر گویشی بیشتر و گویشی کمتر این واژه ها را در خود حفظ کرده اند اما این نکته روشن است که اگر یک بررسی تخصصی انجام شود تمام کلمات اوستایی رو در تمام گویش های زبان کردی میتوان پیدا کرد و صد البته هرزبانی که گویش های فراوان داشته باشد یعنی اصالت و قدمتش بیشتر است

توفیق وهبی، زبان کردی را اینگونه تقسیم می کند :
کرمانجی
الف : کرمانجی شمال از شاخه های زیر بوجود آمده است . بادینانی – بوتانی – آشتیانی – حکاری و بایزیدی
ب : کرمانجی جنوب از شاخه های زیر بوجود آمده است . مکری – مهابادی – سورانی – اربیلی – سلیمانیه – کرکوکی - اردلانی
لری شامل : بختیاری – لکی – فیلی – کلهری و ممسنی
گوران شامل : باجلانی – کاکه یی – زنگنه و هورامانی
زازایی
استاد خال زبان کردی را به چهار دسته تقسیم می کند:
زازا
کرمانجی راست شامل : سورانی – بابانی –مکریانی – اردلانی – کلهری – گورانی
کرمانجی چپ شامل : شمالی – بوتانی – بادینانی – حکاری – بایزیدی – شمدینانی
لری شامل : بختیاری – لکی – فیلی
و تقسیم بندی های دیگر که عمدتا به این صورت است بر اساس جغرافیا نوشته شده :
کردی شمال ( کرمانجی شمالی ) : کرمانجی = کردهای ترکیه، سوریه، شمال خراسان، بخشی از کردستان عراق، بخشی از کردستان ایران، ارمنستان و دیگر کشورهای شوروی سابق .
کردی وسط ( کرمانجی میانی ) : شامل سورانی در کردستان عراق و کردستان ایران.
کردی جنوب ( کرمانجی جنوبی ) شامل = کلهری، لکی و لوری در کردستان ایران و کردستان عراق .
اما پرفسور محمد امین زکی بیگ می گوید : لهجه های زبان کردی چند دسته اند و بزرگترین آنها لهجه کرمانجی است، با استناد به کتاب شرفنامه ملت کرد و زبانشان را چهار دسته می داند : کرمانج – کلهر – گوران – لر .
می توان تقسیم بندی � شرف خان بتلیسی � را هرچند قدیمی است اما دقیق ترین تقسیم بندی دانست، چرا که توانسته در این تقسیم بندی فاکتورهای علمی را بگنجاند .
ایرادات تقسیم بندی های پیشین
اما دیگر تقسیم بندی ها عموما ایرادات اساسی بر آنها وارد است مثلا تقسیم بندی که استاد خال ارائه می دهد، و در آن کرمانجی راست را شامل : سورانی – بابانی –مکریانی – اردلانی – کلهری – گورانی می داند . در حالی که گورانی و کلهری را به هیچ وجه نمی توان در این دسته قرار داد زیرا گورانی قدیم یا همان هورامی از نظر وژاگانی و کلهری از نظر دستور زبان با دیگر لهجه ها در این دسته متفاوت و هر کدام خود یک گویش محسوب می شوند . و زازا را یک لهجه مجزا معرفی نموده که بر اساس دستور زبان و دایره واژگان، زازایی و هورامی یک دسته به حساب می آیند واصطلاحا گویش زازا - گوران را می سازند. همچنین لکی و فیلی را با بختیاری یکجا آورده که برای این نیز باید گفت لکی خود براساس معیارهای علمی زبان که برای دیگر گویش ها در نظر گرفته می شود یک گویش مستقل و فیلی نیز زیر لهجه ای از گویش کلهری می باشد .
توفیق وهبی نیز در تقسیم بندی که ارائه می دهد در بند دوم لری را شامل : بختیاری – لکی – فیلی – کلهری و ممسنی می داند که این تقسیم بندی نیز دارای ایراد است، همانگونه که اشاره شد لکی و کلهری هر کدام یک گویش مستقل و فیلی یک لهجه از کلهریست .

مواظبت ( عربی ) : پاراسته ن
پارک ( انگلیسی ) : بی ستان
ارسال کردن ( عربی ) : هناردن
اشخاص ( عربی ) : کَه سان
جمع ( عربی ) : گَه ل
عظیم ( عربی ) : گورا
قبلا ( عربی ) : اوسا
مقاومت ( عربی ) : برخودان
موسیقی ( عربی ) ؛ گورانی
ارتفاع ( عربی ) : برزی
هجوم ( عربی ) : هیرش
ایام ( عربی ) روژگار
خبر ( عربی ) : دنگو باس
خارج ( عربی ) : دیشت
و. . . میبینیم که کلمات زبان کوردی اصیل تر هستند و تعداد کلمات عربی دخیل در اون خیلی کمتر از فارسی هستش. و چون بعضی از دوستان غیر کورد از بحث اصلی خارج شدن اینم بگم که ما کورد ها هیچ وقت به کسی ظلم نکردیم با این که خیییییلی به ما ظلم شده! ما طرفدار صلح هستیم و اگه خاطرتون باشه نوبل صلح رو پارسال به یک دختر کورد دادن. دختر تک تیر انداز کورد، ریحانه که نزدیک 200 نفر داعشی رو به گور فرستاد افتخارمه یا همشهری خودم هانیه ی دلیر که تو زلزله برمیگرده تا داداشش رو نجات بده و هزاران پسر و دختر دیگه که در مقابل ظلم ایستادن و به تمام دنیا فهماندن که کورد رو نمیشه کشت حتی اگه اون رو زنده نزاشت! بعدشم من خودمو میگم که افتخار میکنم که کورد هستم ربطی هم به نژاد پرستی نداره و نمیگم که نژاد کورد از همه سر تره فقط میگم اصیل تره همین! و اگه میخواید گوشه کوچکی از ظلمی که به ما شده رو در قالب فیلم سینمایی ببینید توصیه میکنم چند تا شو حتما ببینید که بر اساس واقعیت ساخته شده اند: زمانی برای مستی اسب ها، دختران خورشید، کژال، نیوه مانگ.
هر بژی کورد و کوردستان

افکار کوتاه و خاموش خودشون دارن که کورد ی لهجست خودشون هم بهتر از ما میدونن کوردی ی زبان چون الان بیسواد نرین ادم هم میدونه که کوردی چه پیشینه وجایگاهی و خواستگاهی داشته پس عزیزان اینهارو بزارید در عقده هاشون غلط بزنن بلکه ارامش گرفتن چقدر بدبختن اینها که بجای رنگ و بو دادن به انسانیت در فکر زبان و لهجه هستن . ما کارهای مهمتری داریم تا اینکه وقتمونو صرف بحث با این افراد کوتاه فکر کنیم . با ارزوی موفقیت برای همتون

میزارم و برایم قابل احترام و شاجعتشون تحسین برانگیزه چرا که دختران و مردان اونا مبارزهای خوبی هستن

و دیگر مردمان این مرز و بوم ارجمند و دوست داشتنی هستند. من نیز بسان یک ایرانی آدوریگ ( از آذربایجان کنونی ایران ) آنان را دوست می دارم. بی ( امّا ) باید گفت که دشمنان ایران از همان دیرباز کوشیده اند تا میان ما ایرانیان و ایرانشهریان دشمنی انداخته و ما را هر روز ناتوان تر از دیروز کنند و به سیه روزی بنشانند. روس ها پس از جنگ گیهانیگ نخست، پیشه وری، میرزا کوچک خان جنگلی، و . . . را در آدورپایگان، گیلان، گردستان، و هوراسان ( خراسان ) به دست نشاندگی خود گماشته و پشتیبانی کردند تا خاک ایران را هر چه توانند جدا و به خاک خود بیفزایند، و روباه پیر انگلستان نیز در خوزستان و بخش هایی از رَپیهوین ( جنوب ) ایران خسانی چون شیخ خزعل را افراشته و پشتیبانی کردند. این دو کشور بدکردار و دژاندیش پیشتر نیز بخش هایی از خاک ایرانشهر ( افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، کازاگستان، گرجستان، ارمنستان، بخشی از روسیه کنونی مانند دربند را از مام میهن جدا کرده بودند. دست نشاندگان آنان نیز همواره کوشیده اند که بر مردمان مرزنشین ایران زندگی را چنان سخت کنند، که مردمان این بخش ها نیز میهن خویش را به آسایش جان خود و خانواده شان سودا کنند، که نیمه پنهان کشورداری ( سیاست ) همان روسیه و انگلستان است. زبان راستین ایرانشهر و ایرانی در جای جای آن، نه این زبان فارسی استخوان شکسته از یورش بیابانگردان ارمائیل ( عرب ) مسلمان و بیابان نشینان ددمنش چنگیزی و تیموری ( تورک ) و عثمانی ( تورکی گوی ) ، که زبان پارسی پهلوی از پَیمان ( دوره ) ساسانیان است که اگر چه زخم های بسیار سخت دیده و بی مهری ها کشیده است، هنوز و هنوز در زبان مردم ایرانشهر بزرگ گل واژه های زیبای آن یافته می شوند. در این میان، زبان و فرهنگ گردستان ( سرزمین دیلیران ) و بلوچستان بیشتر رنگ و بوی پارسی پهلوی خود را نگه داشته اند. از این روی، بیگانگان نیز بیشتر بر این کوستَگان ( نواحی ) میهنمان چشم آز ( طمع ) دوخته اند و مردمان این بخش ها را بیشتر و بیشتر آزرده اند تا آنان را از مام میهن جدا کنند. از این روی، از دانش آموختگان و فرهیختگان جای جای ایران خواهش می کنم که به بررسی زبان و فرهنگ پارسی پهلوی و زبان کوستَگ خود بکوشند تا به درستی این سخن پی ببرند. روشن است که ایرانشهر بزرگ زیستگاه بسیاری از مردمان با گویش ها و چه بسا زبان های دیگر نیز بوده است، و زبان پارسی پهلوی زبان واسپوهر ( اصلی ) این مرز و بوم بوده است که پس از یورش های بیگانگان، و چیرگی آنان بر جان و دارایی مردمان این سرزمین، زخم ها خورده است.

بحث بحث لهجه یا زبانو داشیم بحث انسانیت یا اون دنیای دیگر نداشتیم اینو همه میفهمن هرچی خوبی کرد به گور میبری پس بحث لهجه بود یارو میاد میکه زبان کوردی لهجه است داداش این و ترجمه کنید/ سیکار کشیدن اکیداممنوع /کجاش فارسی جز عربی
تمدن کورد و خوب مطالعه کنید لطفا
همین البرز. اولاش برز بوده یعنی بلندی در زبان کردی بعدا ال رو تو زبان فارسی اضافه شده

بنابراین برای چیزهایی بجنگیم که همراه ما به گور بروند نه بالای گور بمانند. . .
امیدوارم متوجه منظور بنده شده باشید . .
لطفا هر انسانی باهر نژادی که باشه انسانیتش رو به عرضه بگذاره نه چیزهای ساختگیشو.
بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
توکز محنت دیگران بی غمی
نشاید که نامت نهند آدمی
لذا ؛ اصالت و قدمت خاص خداوند متعال است و بس . . .
انسانم آرزوست. .

است که تعبید شدیم واقعا خیلی کار کردیم که هنوز فراموشش نکردیم هرچند بعضی از کلمه. هارو فقط فراموش کردیم بازم شکر که کوردی حرف میزنیم

حوزه های زیر را بررسی کنیم به عظمت و قدرت واژه سازی و ریشه ای بودن و پرقدمت بودن زبان بسیار گسترده کردی پی می بریم.
1 - زبان مجموعه ای از نشانه های قراردادی است که در امتداد یک بعد ( زمان ) برای انتقال پیام استفاده می شود.
2 - در تئوری محاسبات زبان به یک مجموعهٔ رشته ها بر روی یک الفبا گفته می شود.
3 - کلامی یا نوشتاری بوده که توسط انسانهای متعلق به یک گروه اجتماعی یا فرهنگی خاص برای نمایش و فهم ارتباطات و اندیشه ها به کار برده می شود.
یک زبان از چه منظرهایی بررسی می شود:
ساخت و تاریخ زبان ها؛
زبان شناسی نظری – آواشناسی - واج شناسی - واژه شناسی - ساخت واژه – نحو - معناشناسی
معناشناسی واژگانی - معناشناسی آماری - معناشناسی ساختاری - سبک شناسی - تجویز و توصیف
کاربردشناسی - زبانشناسی کاربردی - اکتساب زبان - زبان شناسی روان شناختی - زبان شناسی جامعه شناختی - زبان شناسی شناختی - جامعه شناسی زبان - زبان شناسی محاسباتی - زبان شناسی توصیفی
زبان شناسی تاریخی - زبان شناسی تطبیقی - رده شناسی زبان - دستور گشتاری - ریشه شناسی -
1 - زبان کردی : گویشور بالای 50 میلیون در جهان
2 - زبان گوگل ترانسلیت google translate
3 - زبان ویندوز10 و 8
4 - زبان کردی به عنوان زبان رسمی در کشور عراق، در کنار زبان عربی محسوب می شود.
5 - در کشورهایی چون ایران، ترکیه، سوریه، جمهوری آذربایجان، آلمان و. . . به عنوان زبان زنده و آکادمیک دارای ادبیات و کتب بی شمار نیز محسوب می شود. این زبان زیرمجموعهٔ زبان های هندواروپایی است.
6 - در الفبای کردی مصوت ها به مانند صامت ها نوشته می شوند و چیزی به نام حرکت یا همان اعراب، در آن وجود ندارد و به همین دلیل برخلاف زبان عربی و فارسی که یک کلمه می تواند به چندین شکل خوانده شود، در کردی چنین حالتی رخ نمی دهد.
7 - قابلیت واژه سازی آن بسیار بالا بوده فقط در گویش کرمانجی آن با 14 هزار فعل سروکار داریم که در نوع خود بی نظیر است.
8 - از میان زبانهای خاورمیانه تنها زبان کردیست که کمترین تاثیر را از زبان عربی پذیرفته است و خزانه ای بزرگ از کنایات و کلمات و اصطلاحات مادی و باستانی و کهن را در خود به بهترین شیوه حفظ کرده و پرورش داده است و هورامی نزدیکترین زبان به کتاب اوستا است و تا 40 درصد برابری می کند که شگفت آور است/
9 - هرچند خیانتها و جنایتهایی که در حق این زبان و مردمش روا داشته است و نکته مهم اینکه به شیوه ای دولتی و سرمایه گذارانه در زبان کردی شاهد مرکزی منسجم و بزرگ مانند ترکیه و ایران که فرهنگستان دارند ، در مورد این زبان نیستیم، ولی با این وصف با کوشش دلسوزان و از خودگذشتگان کرد، این زبان روز به روز پر رنگتر مهمتر و برزبان های دوروبرش غلبه میکند و در پی اثبات حقانیت خود برامده است/
10 - یکی از زبانهاییست که بهترین سازگاری را با رسم الخط لاتین دارد و به همین دلیل کوردی کرمانجی را با استانداردهای رسم الخط لاتین می نویسند از حدود یک قرن پیش/
11 - بر خلاف تصور عامه که چون زبان رسمی در ایران فارسی است پس هر زبان دیگری زیر شاخه آن است، زبا ن کردی فارغ از این داستان است و حتی ریشه های کلمات فارسی را به وسیله زبان کردی پی می گیرند در بیشتر موارد زبان شناسان. به خصوص آقای فریدون جنیدی در کتاب آموزش پهلوی اشکانی/
12 - و . . . .

مردم سوریه نژاد خود را آشوری می دانند
و نام کشور خود را از اسم آشور گرفته اند
آسوریه::آشوریه، سوریه

کرده وکردستان وکرمانشاه وایلام اکثر مطلق کرد هستند حالا شاید چند درصد اقوام دیگه باشند وشهرهای دیگه ایران درصدی کرد دارند که با یک سرشماری درست در حدود ۸میلیون جمیت ایران وبا احتساب کل کردهای جهان حدود ۵۰ ملیون بیشتر که شاید ولی نه کمترکردجمعیت دارد

تضعیف کردهای ترکیه داده است. شما که فارس هستید و مثل ما ایرانی و برادر مایید لطفا از این حرفها نگید. همچنین اورامی مادر زبان کردی میباشد چون از همه لهجه های کردی کهن تر است

به منطقه ی آشورانی ( آسورانی. سورانی ) شمال عراق و جنوب ترکیه و سوریه راه یافت
دولت آشور ::نینوا
سوریه::آشوریه. آسوریه
قوم آشور

به فکر همه مردم هست
یه چیز هم بگم کسی که شایسته خدمت به مردم باشه هیچ وقت حاکم نمیشه
باتشکر
میلان