کلزا ( به انگلیسی: Rapeseed ) با نام علمی Brassica napus، یکی از گیاهان دانه روغنی مهم در مناطق معتدل بوده و دارای طیف نسبتاً وسیعی از سازگاری اقلیمی است.
گل کلزا دارای ۲۵ تا ۵۵ درصد روغن، ۱۸ تا ۲۴ درصد پروتئین و ۱۲ تا ۲۰ درصد پوست است. [ ۲] رقم اصلاح شده کلزا، که امروزه کانولا خوانده می شود، از مقدار کمتری اروسیک اسید و گلوکوزینولات برخوردار است[ ۳] و به علت محتوای کمتر مواد ضد تغذیه ای، برای مصرف انسان و تک معده ای ها نسبت به رقم غیر اصلاح شده یا همان کلزا، مناسب تر است.
روغن کلزا به علت اینکه دارای اسیدهای چرب اشباع نشده و فاقد کلسترول است از کیفیت تغذیه ای بالایی برخوردار می باشد. بین ارقام روغن کلزا و در شرایط مختلف تنوع زیادی در ترکیب اسیدهای چرب آن مشاهده می شود. [ ۴] برخی از انواع کلزا که در گروه کانولا قرار دارند دارای کمتر از ۳۰ میکرومول گلوکوزینولات در هر گرم کنجاله بوده و روغن دانه آن ها دارای مقدار زیادی اسیدهای چرب غیر اشباع و حدود ۲ درصد یا کمتر اسید اروسیک می باشند و روغن آن ها به صورت خوراکی مصرف می شود. [ ۵]
به علت میزان روغن موجود در دانه های گیاه کلزا، این گیاه برای سده های پی در پی کشت می شود. محل رویش این گیاه در ابتدا در کرانهٔ شرقی دریای مدیترانه بوده است گرچه استفاده از آن سابقه ای بسیار طولانی دارد. شواهدی موجود است که این گیاه و روغن آن، در ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در هند استفاده می شده است. در اروپای میانه این گیاه از قرن چهاردهم کشت می شود. از قرن هفدهم میلادی تا کنون، این گیاه در مقیاس های بزرگ در قاره اروپا کشت می شود.
کمبود عناصر کم مصرف در داخل خاک عملکرد عناصر پر مصرف را تحت تأثیر قرار می دهد و موجب کاهش عملکرد گیاهان می گردد. [ ۶] در کلزا، بیشترین نیاز به مواد غذایی از شروع رشد گیاه در بهار تا زمان گل دهی است. [ ۷]
بعضی عناصر غذایی کم مصرف همانند روی و آهن برای رشد گیاه ضروری هستند و در فرآیندهای فیزیولوژیکی مانند فتوسنتز، تولید هورمون های رشد و تشکیل کلروفیل گیاهی دخالت دارند و کمبود آن ها می تواند موجب عدم توازن عناصر غذایی در گیاه و نهایتاً کاهش کمیت و کیفیت محصول شود. [ ۸] در شرایطی که خاک زراعی دارای کمبود عناصر ریز مغذی بوده و سطح خاک خشک باشد، باید از محلول پاشی برگی این عناصر در گیاه کلزا در اوایل دوران رشد رویشی گیاه استفاده کرد که سبب افزایش عملکرد دانه و درصد روغن می شود. [ ۹] روی باعث افزایش تعداد خورجین در بوته، عملکرد دانه و درصد روغن می گردد. [ ۱۰] محلول پاشی توأمان سولفات روی و بوریک اسید موجب افزایش غلظت این دو عنصر در دانه کلزا گردید که از نظر غنی سازی کلزا حائز اهمیت است. با عنایت به نقش مثبت بور در افزایش عملکرد دانه و نقش مثبت مصرف توأمان روی و بور در افزایش کیفیت دانه کلزا و هم چنین بالاتر بودن سطح عملکرد دانه در رقم S. L. M046، استفاده از این رقم و محلول پاشی توأمان بوریک اسید و سولفات روی با غلظت های به ترتیب دو در هزار و سه در هزار در مراحل ابتدای ساقه رفتن و ابتدای گلدهی ( تیمار Zn1B1 ) در مناطق با آب و هوای مشابه و خاک مشابه با محل اجرای طرح توصیه می گردد. [ ۱۱]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفگل کلزا دارای ۲۵ تا ۵۵ درصد روغن، ۱۸ تا ۲۴ درصد پروتئین و ۱۲ تا ۲۰ درصد پوست است. [ ۲] رقم اصلاح شده کلزا، که امروزه کانولا خوانده می شود، از مقدار کمتری اروسیک اسید و گلوکوزینولات برخوردار است[ ۳] و به علت محتوای کمتر مواد ضد تغذیه ای، برای مصرف انسان و تک معده ای ها نسبت به رقم غیر اصلاح شده یا همان کلزا، مناسب تر است.
روغن کلزا به علت اینکه دارای اسیدهای چرب اشباع نشده و فاقد کلسترول است از کیفیت تغذیه ای بالایی برخوردار می باشد. بین ارقام روغن کلزا و در شرایط مختلف تنوع زیادی در ترکیب اسیدهای چرب آن مشاهده می شود. [ ۴] برخی از انواع کلزا که در گروه کانولا قرار دارند دارای کمتر از ۳۰ میکرومول گلوکوزینولات در هر گرم کنجاله بوده و روغن دانه آن ها دارای مقدار زیادی اسیدهای چرب غیر اشباع و حدود ۲ درصد یا کمتر اسید اروسیک می باشند و روغن آن ها به صورت خوراکی مصرف می شود. [ ۵]
به علت میزان روغن موجود در دانه های گیاه کلزا، این گیاه برای سده های پی در پی کشت می شود. محل رویش این گیاه در ابتدا در کرانهٔ شرقی دریای مدیترانه بوده است گرچه استفاده از آن سابقه ای بسیار طولانی دارد. شواهدی موجود است که این گیاه و روغن آن، در ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در هند استفاده می شده است. در اروپای میانه این گیاه از قرن چهاردهم کشت می شود. از قرن هفدهم میلادی تا کنون، این گیاه در مقیاس های بزرگ در قاره اروپا کشت می شود.
کمبود عناصر کم مصرف در داخل خاک عملکرد عناصر پر مصرف را تحت تأثیر قرار می دهد و موجب کاهش عملکرد گیاهان می گردد. [ ۶] در کلزا، بیشترین نیاز به مواد غذایی از شروع رشد گیاه در بهار تا زمان گل دهی است. [ ۷]
بعضی عناصر غذایی کم مصرف همانند روی و آهن برای رشد گیاه ضروری هستند و در فرآیندهای فیزیولوژیکی مانند فتوسنتز، تولید هورمون های رشد و تشکیل کلروفیل گیاهی دخالت دارند و کمبود آن ها می تواند موجب عدم توازن عناصر غذایی در گیاه و نهایتاً کاهش کمیت و کیفیت محصول شود. [ ۸] در شرایطی که خاک زراعی دارای کمبود عناصر ریز مغذی بوده و سطح خاک خشک باشد، باید از محلول پاشی برگی این عناصر در گیاه کلزا در اوایل دوران رشد رویشی گیاه استفاده کرد که سبب افزایش عملکرد دانه و درصد روغن می شود. [ ۹] روی باعث افزایش تعداد خورجین در بوته، عملکرد دانه و درصد روغن می گردد. [ ۱۰] محلول پاشی توأمان سولفات روی و بوریک اسید موجب افزایش غلظت این دو عنصر در دانه کلزا گردید که از نظر غنی سازی کلزا حائز اهمیت است. با عنایت به نقش مثبت بور در افزایش عملکرد دانه و نقش مثبت مصرف توأمان روی و بور در افزایش کیفیت دانه کلزا و هم چنین بالاتر بودن سطح عملکرد دانه در رقم S. L. M046، استفاده از این رقم و محلول پاشی توأمان بوریک اسید و سولفات روی با غلظت های به ترتیب دو در هزار و سه در هزار در مراحل ابتدای ساقه رفتن و ابتدای گلدهی ( تیمار Zn1B1 ) در مناطق با آب و هوای مشابه و خاک مشابه با محل اجرای طرح توصیه می گردد. [ ۱۱]
wiki: کلزا