کمندان

لغت نامه دهخدا

کمندان. [ ک َ م َ ] ( اِخ ) دهی از دهستان درجزین است که در بخش رزن شهرستان همدان واقع است و 284 تن سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5 ).

کمندان. [ ک َ م َ ] ( اِخ ) دهی از دهستان حشمت آباد است که در بخش دورود شهرستان بروجرد واقع است و 299 تن سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6 ).

کمندان. [ ک َ م َ ] ( اِخ ) از دیه های بزرگ ناحیت رودشت ( ناحیت هشتم ) از نواحی هشتگانه اصفهان است. ( از نزهة القلوب چ لیدن ص 50 و 51 ).

دانشنامه عمومی

کمندان (درگزین). کمندان، روستایی در دهستان درگزین سفلی بخش مرکزی شهرستان درگزین در استان همدان ایران است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت این روستا برابر با ۲۲۴ نفر ( ۶۸ خانوار ) بوده است. [ ۱]
عکس کمندان (درگزین)

کمندان (هرند). کمندان ، روستایی از توابع بخش جلگه شهرستان اصفهان در استان اصفهان ایران است.
این روستا در دهستان امامزاده عبدالعزیز قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۰۰نفر ( ۱۰۰خانوار ) بوده است.
این روستا دارای دو مسجد می باشد که یکی به نام مسجد امام حسین است و دیگری به نام مسجد بقیه الله است.
از جاذبه های گردشگری این روستا می توان به آسیاب محمد خانم جان و آسیاب ملا سیف اله که قدمت ان به دوره ساسانیان می رسد می شود اشاره کرد و قرار است به همت بازسازی شود
این روستا دارای سه مدرسه می باشد که دارای دو دبستان دخترانه نیایش و پسرانه جعفر طیار است و دیگری که توسط خیر مدرسه ساز بنا شده است دبیرستان دخترانه می باشد.
عکس کمندان (هرند)
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

در قدیم کمانداران لشکری در این روستا بودند به همین دلیل کمانداران میگفتند بعدها به کمندان تغیر یافته
مننون از مطالب جالب و خواندنی شما در رابطه روستای کمندان و منطقه درگزین
قدمت کمندان
دو تپه خاکی از جمله آثار تاریخی مهم کمندان هستند که البته یکی از آنها در ده بیست سال اخیر کاملا از بین رفته است . سفالینه ها وگل نوشته ها ی بدست آمده از این تپه ها ، وجود حیات از دوره ساسانی تا ابتدای دوره قاجار را شامل می شوند . ساسانیان از سال ۲۲۴ تا 651 میلادی بر ایران حکومت می کردند . بنابراین با استناد به آثار بدست آمده ، قدمت کمندان به پیش از اسلام و بیش از 1700 سال پیش و به زمانی که دین مردم زرتشتی بوده می رسد . برخی آئینها و مراسمات رایج کنونی مانند عید نوروز و چهارشنبه صوری که ریشه در پیش از اسلام دارند نیز تایید مضاعفی بر قدمت کمندان هستند .
...
[مشاهده متن کامل]

در زمانهای قدیم ولایت درگزین قدیم ، که کمندان نیز جزئی از بود ، یکی از ولایتهای بزرگ ایران شامل منطقه وسیعی از استانهای امروزی همدان ، مرکزی ، قزوین و زنجان می شد . ولایت درگزین به علت واقع شدن در مسیر راههای مواصلاتی شمال به جنوب و غرب به شرق کشور از مناطق مهم اقتصادی ، فرهنگی و به ویژه نظامی ایران محسوب می شد و همواره مورد توجه همه حکومتها بود . به همین دلیل قلعه های نظامی و برجهای دیده بانی زیادی در سرتاسر آن در کنار راهها ساخته شده بودند که تپه های کمندان از جمله آن قلعه ها و برجها بودند . از وسعت و ارتفاع تپه بر جای در کمندان می توان بزرگی پادگان و بلندی برجهای دیده بانی آن را حدس زد که پس از ویرانی ، تپه ای به این بزرگی را بوجود آورده است . قلعه های مستقردر کمندان ، هم محل اسقرارنیروهای نظامی ، هم زاغه مهمات و هم محل پرورش ونگهداری اسب های جنگی بوده اند ، چون اسب از ارکان اصلی و از نیازهای اساسی تشکیلات نظامی آن زمان بوده است .
تپه خاکی
اما در سمت جنوبی تپه و درحاشیه شرقی راه رازین به قروه ، زمین های کنار راه دو سه متری پائین تر از زمینهای سمت باغات انگور هستند . کشاورزان به آن زمینها ، حمام یری ( زمین حمام ) می گویند . مفهوم این گفته آن است که قبلا حمامی در آن زمینهای پست بوده است ، آب با پای خود تا زمینهای مرتفع می رفته و از آنجا به خزینه حمام که در زمین پست ساخته شده بود سوار می شد . چون معمولا حمام را در داخل روستا می ساختند پس چنین می توان نتیجه گرفته که کمندان قدیم در حوالی حمام یری و بین دو تپه بوده است . ناهمواریهای زمین در بین دوتپه نیز تا حدودی این نظریه را تایید می کند که پس از ویران شدن روستا و در اثر انباشته شدن خاک ، بخشی از زمینها بلندتر از بقیه شده اند . همچنین حمام نیاز به آب دارد و چون کمندان غیر ازقنات آب دیگری نداشته ، پس قنات ها هم در آن زمان وجود داشته اند . کمندان قدیم روستای بزرگی بوده است زیرا اولا حفر چند رشته قنات طولانی با امکانات و ابزار آلات ابتدایی آن زمان ، کار یک جمعیت شصت هفتاد خانواری نمی تواند باشد و ثانیا وجود دو قلعه نظامی در یک روستا بیانگر بزرگی و اهمیت استراتژیک آن برای حکومتهای آن زمان است .
همانگونه که گفتم ، ولایت درگزین تا زمان سقوط سلسله صفویه یکی از ولایتهای بزرگ ایران بود که به علت قرار گرفتن در مسیر راه اصفهان ( پایتخت دولت صفوی ) به غرب ایران ( مسیر اصفهان به تفلیس ) و همچنین نزدیکی به مرزهای کشور عثمانی ، از مناطق مهم نظامی کشور و بسیار مورد توجه حکومت صفوی بود و پادگانها وقلعه های نظامی متعددی در امتداد مسیر اصفهان به تفلیس وجود داشتند ، روستای درگزین فعلی نیز در آن زمان شهری بزرگ و پایتخت نظامی صفویان محسوب می شد . بقایای راه اصفهان به غرب کشور هنوز هم در سه چهار کیلومتری شمال کمندان موجود است و در بین مردم منطقه به جاده اصفهان مشهور است . در جنگهای متعددی که بین حکومتهای عثمانی وصفوی اتفاق می افتاد ، ولایت درگزین بین دو حکومت دست به دست می شد . درگزین همواره ، هم در زمانی که به دست عثمانی می افتاد و هم در زمانی که به دست صفویان می افتاد ، مورد تاخت وتاز نظامیان قرار می گرفت . نیروهای هر دو طرف متخاصم برای تامین آذوقه و مایحتاج لشکریان خود به روستا ها یورش می بردند و قتل و غارت و قحطی به راه می انداختند . بخشی از مردم مستقیما توسط نظامیان کشته می شدند و بخشی دیگر در اثر گرسنگی و قحطی ناشی از جنگ ها از بین می رفتند .
پس از تسلط محمود افغان بر بخشهایی از ایران ، حکومت عثمانی هم غرب ایران را تا همدان و درگزین به اشغال خود در آورد . در درگزین سپاه عثمانی و افغانهای مهاجم با همدستی بازاریان درگزین که از سنی مذهبان ساکن درگزین بودند ، به قتل و غارت مردم روستاهای منطقه پرداختند . سنی مذهبان درگزین کسانی بودند که شاه عباس پس از تصرف بغداد ، برای اینکه آنها در غیاب او علیه حکومت توطئه نکنند حدود یکصدهزار نفر از آنان را از موصل عراق به درگزین تبعید کرده بود و این تبعیدشدگان با شیعیان بومی منطقه سازگاری نداشتند و همیشه با آنها در نزاع بوده اند .
نادرشاه برای باز پس گرفتن غرب ایران باید از ولایت درگزین عبور می کرد بنابراین با آتش سنگین توپخانه که درکوههای روستای سوزن مستقر کرده بود به درگزین حمله کرد . قلعه ها و دژهای مستحکم منطقه را که نیروهای عثمانی و افغان ها در آن ها پناه گرفته بودند درهم کوبید و باقیمانده اقوام مهاجر سنی مزاحم را مجدداً به موصل کوچ داد . در جریان آن حمله سنگین درگزین بطور کامل تخریب و برای همیشه از جغرافیای کشور حذف شد ، بعدها روستای درگزین فعلی بر خرابه های آن بناشد . کمندان نیز به همراه دو قلعه و دژ نظامی مستقر در آن بطورکامل ویران و به تلی از خاک تبدیل شد و بسیاری از مردم آن هم کشته شدند . حمله نادر شاه در سال 1112 شمسی اتفاق افتاد و دو سال بطول کشید . پس از پایان جنگ دو ساله ، افرادی که از جنگ جان سالم به در برده بودند ، کمندان کوچک فعلی را در مکانی که اکنون واقع شده یعنی در سمت شمال خرابه های کمندان قدیم بنا نمودند . بنابراین قدمت کمندان بزرگ قدیم و قناتهای آن به زمان ساسانیان به بیش از1700 سال قبل و قدمت کمندان کوچک فعلی به سال1114 شمسی ( 285 سال قبل ) برمی گردد .
کمندان فعلی نیز حوادث دردناکی را از جنگ های اول و دوم جهانی به خود دیده است . منطقه درگزین یک بار در جریان جنگ جهانی اول توسط روسها و عثمانیها اشغال شد و یک بار دیگر هم در جنگ جهانی دوم به اشغال روسها در آمد . نظامیان روس و عثمانی برای تامین مایحتاج جنگ و سپاهیان خود به روستاهای درگزین از جمله کمندان یورش می بردند و قتل و غارت و قحطی به راه می انداختند . بسیاری از مردم در اثر قحطی هایی که اتفاق افتاد ، به علت گرسنگی از بین رفتند . مردم برای در امان ماندن از کشت و کشتار و غارت اموال ، در زیر خانه ها زاغه حفر کرده بودند و در هنگام خطر همراه با دام و آذوقه خود در آن مخفی می شدند . زاغه ها به همدیگر راه داشتند تا در مواقع خطر و بحران ، همسایه ها بتوانند به همدیگر اطلاع رسانی و کمک رسانی کنند . نظامیان مهاجم در ورودی زاغه ها آتش روشن می کردند و دود آتش را به داخل زاغه ها پر می کردند . آنها مردمان پناه گرفته در زاغه ها را با دود آتش خفه می کردند . آثار این زاغه ها هنوز هم در زیر خانه های قدیمی موجود هستند .
تاثیر اشغال منطقه توسط روسها به قدری سنگین بود که آثار آن هنوز هم در فرهنگ منطقه درگزین وجود دارد . به عنوان مثال هنوز هم مردم به نوعی از بیل می گویند اروس بیلی ( بیل روسی ) ، اروسی کالاش ( کفش روسی ) ، اروسی پنجره ( پنجره سبک روسی ) .
حوادث طبیعی نیز ، همیشه از حوادث غم انگیزی بوده اند که بسیاری از مردم هم کمندان قدیم و هم کمندان جدید را به کام مرگ کشانده اند . خشکسالی ها معمولا بصورت دوره ای ، هر چند سال یک بار ، اتفاق افتاده اند . پس از هر خشکسالی قحطی ( به زبان محلی باهالوق ) و بیماریهای ناشی از سوء تغذیه بر منطقه غالب می شدند و جان افراد و احشام را می گرفتند .
از خسارات زلزله های قدیم در کمندان اطلاعاتی در دسترس نیست ، به جز زلزله یکم تیرماه ۱۳۸۱ که کانون آن در آوج بود و با بزرگی 6. 6 ریشتر در ساعت ۷:۲۸ دقیقه به وقت محلی اتفاق افتاد . آن زلزله اگر چه در کمندان تلفات جانی نداشت اما تمام خانه های روستا یا تخریب شدند و یا آسیب دیدند و یک بار دیگر کمندان جدید بر خرابه های آن بنا شد .
همانگونه که ملاحظه می شود ، آثار تاریخی برجای مانده در کمندان رمز و رازهای زیادی از این روستای کهن در دل خود پنهان دارند وحکایت از آن دارند که این روستا در طول تاریخ ، فراز و نشیب ها و حوادث گوناگون و تلخی را پشت سر گذاشته است .

کمندان ، روستایی کوچک در دهستان درگزین علیا از بخش شاهنجرین از توابع شهرستان درگزین استان همدان است که هم اکنون 68 خانوار و 224 نفر جمعیت دارد . دو روستای دیگر هم به نام کمندان ، یکی در استان اصفهان و دیگری در استان لرستان وجود دارند . افرادی نیز با نام خانوادگی کمندانی در شهرستان بهار همدان زندگی می کنند و به زبان ترکی تکلم می کنند اما مشخص نیست که ریشه آنها از کدامیک از سه کمندان است . البته بحث من در این گزارش فقط مربوط به روستای زادگاه خودمان یعنی کمندان درگزین است .
...
[مشاهده متن کامل]

جمعیت و وسعت کمندان درگزین ، از حدود شصت سال پیش به این طرف که من به یاد دارم ، تقریبا به همین اندازه ای بوده که اکنون هست . یعنی به همان میزان که زاد و ولد بوده به همان میزان نیز مرگ و میر و مهاجرت اتفاق افتاده است . متاسفانه هیچ اثر مکتوبی ، حتی یکبرگ ، از تاریخ و فرهنگ این روستا در دسترس نیست و هرچه هست شفاهی است که سینه به سینه نقل شده است و آن هم مربوط به حدود یکصد و پنجاه سال اخیر می شود و کهن تر از آن را پوشش نمی دهد . اما آثاری از دوران قدیم در روستا برجای مانده اند که با بررسی آنها ، مشاهدات میدانی و در نظر گرفتن مطالب شفاهی در ذهن افراد مسن ، می توان به اطلاعاتی درباره قدمت ، تاریخ ، فرهنگ ، اقتصاد و چگونگی زندگی مردم دست یافت .
آثار تاریخی کمندان
بخشی از آثار تاریخی برجای مانده از دوران قدیم در روستای کمندان عبارتند از 1 – دو تپه خاکی 2 – قنات و ابزارآلات ، تجهیزات و تاسیسات جانبی آن 3 – بقایای یک حمام 4 - قبرستان قدیمی 5 – مسجد 6 - دست بافته هایی مانند قالی و جاجیم و لباس 7 – اسناد مکتوب مربوط به معاملات زمین ، عقدنامه ها و جهیزیه عروسیها ، وصیت نامه ها و غیره که همگی به خط سیاق نگاشته شدند 8 – آداب ورسومی که هنوز هم کم و بیش اما کم رمق رواج دارند .

کمندان یعنی چه و چرا نام این روستا را کمندان گذاشته اند ؟
در ارتباط با علت نام گذاری کمندان ( کمندان درگزین ) چندین فرضیه میتوانند قابل بررسی قابل بررسی باشند :
1 – چون روستای پرآبی بوده به آن کمند آب می گفتند که به مرور زمان به کمندان تغییر پیدا کرده است .
...
[مشاهده متن کامل]

2 – چون در آن منطقه حیوانات وحشی را به کمند می انداختند ، کمندان از کلمه کمند و کمند انداختن گرفته شده است .
3 - کلمه کمندان از دو کلمه کمن و دان ترکیب شده است ، مثل جامه و دان ( جامعه دان یا چمدان ) ، یخ و دان ( یخ دان ) ، سرمه و دان ( سرمه دان ) . در گویش منطقه درگزین هم به آن ، کمن نان ، می گویند . در این نوع ترکیبات ، کمن به معنی مخفی گاه است . بنابراین چون روستا ، مخفیگاه ( محل نگهداری ) مهمات و چیزهایی از این قبیل بوده است به آن کمندان می گفتند .
4 – چون روستا ، محل نگهداری و پروش اسب بوده است ، نام آن سمندان یا سمنگان بوده که بعدها به کمندان تغییر پیدا کرده است . سمند در شعر و ادب فارسی کهن به اسبی گفته می شد که رنگی متمایل به زرد یا رنگ طلایی داشت . در نوروز نامه ( کتابی به زبان فارسی و منسوب به عمر خیام ) باهنرترین اسبان ، اسب سمند گفته شده است . نام خودرو سواری سمند ایرانی نیز از همین نام گرفته شده است .
فرضیه 1 نمی تواند درست باشد . زیرا نه رودخانه پرآبی از روستاعبور می کرده و نه حتی رودخانه پر آبی در اطراف آن وجود داشته ، آب روستا منحصر به قنات بوده که آب قنات هم در حد معمول و متعارف بوده است . بنابراین روستای پرآبی نبوده است .
از بررسی گورستان قدیمی روستا می توان به این نتیجه رسید که فرضیه 2 هم نمی تواند درست باشد . زیرا بر روی سنگ قبر افراد متوفی شغل ، جنسیت ، حالات معنوی ، خصوصیات اخلاقی و سایر خصوصیات فردی آنها با نقوشی مانند مهر و تسبیح ، شانه یک طرفه و دو طرفه ، دفه و قیچی ، دوک نخ ریسی و دار قالیبافی و غیره کنده کاری شده اند . بر روی این سنگها حتی یک مورد هم نقش شکار و شکارچی دیده نمی شود ، مفهوم این موضوع این است که در این روستا نه شکاری بوده است و نه شکارچی .
بنابراین علت نامگذاری روستا یا به علت وجود زاغه مهمات در داخل دوقلعه نظامی بوده است و یا اینکه به علت پرورش و نگداری اسبهای جنگی در دو قلعه نظامی بوده است .

احتمالا در قدیم محل نگهداری ادوات جنگی بوده

بپرس