کنسولگری ها در تبریز

کنسولگری های تبریز به نمایندگی های سیاسی و دیپلماتیکِ خارجی در شهر تبریز اشاره دارد. تبریز در گذشته دارای ۱۱ کنسولگری بود که بیشتر این کنسولگری ها در زمان دولت محمد مصدق تعطیل شدند. در حال حاضر ۲ کشور ترکیه و جمهوری آذربایجان در این شهر دارای کنسولگری هستند. [ ۱]
تبریز در گذشته دارای ۱۱ کنسولگری بود که از جمله آن ها می توان به کنسولگری ایالات متحده آمریکا، روسیه، فرانسه، آلمان، اتریش، بریتانیا، عثمانی، جمهوری جنوا ، جمهوری ونیز و عراق اشاره کرد. [ ۲] [ ۳] [ ۴] این در حالی بود که در همان زمان در پایتخت ایران، تهران، تنها هفت سفارت خارجی فعالیت داشتند. بیشتر کنسولگری ها در محلات قدیمی تبریز همچون ایچری ارمنستان، «بارون آواک»، «میدان ترلان» در خیابان شریعتی کنونی و میارمیار واقع شده بودند. عمده فعالیت این کنسولگری ها برای امور اقتصادی و بازرگانی بود. در آن دوران، مواد اولیهٔ ارزان قیمت آذربایجان مثل پنبه، پشم، ابریشم و صنایع نساجی و بافت فرش، کشورهای اروپایی را به برقراری روابط اقتصادی با تبریز و آذربایجان تشویق می کرد. [ ۵]
کنسولگری انگلیس قدیمی ترین نمایندگی سیاسی خارجی در تبریز بود که در سال ۱۸۳۷ میلادی تأسیس شده و در محدوده بلوک امروزی پاساژ ( کوچه پستخانه قدیم ) ، در کوچه زرگرباشی قرار داشت. کنسولگری روسیه نیز که کمی پس از آن تاریخ فعالیت خود را آغاز کرد، در شمال بلوک پاساژ، در کوچه کنسولگری واقع شده بود. کنسولگری فرانسه نیز در سال ۱۸۶۶ میلادی[ ۶] در همین کوچه گشایش یافت. این کوچه به سبب وجود این دو کنسولگری به نام «کوچه کنسولگری» معروف شد. [ ۷] کنسولگری آمریکا نیز در سال ۱۹۰۶ میلادی تأسیس شد. [ ۸]
بیشتر کنسولگری های تبریز به غیر از کنسولگری های آمریکا، شوروی، فرانسه و ترکیه، در زمان دولت محمد مصدق تعطیل شدند. [ ۹] در حال حاضر تنها کنسولگری های ترکیه و جمهوری آذربایجان در این شهر فعالند. [ ۱۰]