کپسول

کپسول (دارو). کپسول ( به فرانسوی: Capsule ) [ ۱] در داروشناسی در دو مورد به کار می رود:
• غلافی حل شدنی معمولاً از ژلاتین، برای دربرگرفتن مقدار معینی از دارو
• یکی از اشکال دارویی به صورت غلاف یا پوششی حل شدنی حاوی ماده دارویی
اغلب ایجاد شکل کپسول برای یک داروی خوراکی دو دلیل می تواند داشته باشد یا ممکن است ماده مؤثره دارو برای بخشهای ابتدایی دستگاه گوارش ( به خصوص معده ) مضر باشد مانند داروی پیروکسیکام، یا برعکس آنزیمهای معده موجب کاهش تأثیر دارو می شود لذا برای سالم رسیدن ماده مؤثره دارو به قسمت های پایین تر دستگاه گوارش از این روش استفاده می شود.
عموماً در مقایسه با قرصها ماده مؤثره بیشتری را می توان در کپسولها جای داد. بر حسب نوع ساخت، کپسولها به دو نوع سخت و نرم تقسیم می شوند. ژلاتین پوسته کپسول در آب سرد نامحلول است اما می تواند تا ده برابر وزن خود آب جذب کند. از این رو در مجاورت با مایعات دهان خیلی سریع نرم می شود و به همین دلیل بلع آن ها آسانتر از قرصها می باشد. ژلاتین در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد ذوب می شود از این رو پس از بلعیده شدن در معده ژلاتین ذوب شده و ماده دارویی آن آزاد می شود. ژلاتین ذوب شده نیز هضم می شود.
کپسولها می توانند رطوبت محیط را به خود بگیرند لذا باید از قراردادن کپسولها در محیط مرطوب خودداری کرد زیرا علاوه بر تغییر شکل کپسول امکان ناپایدار شدن فراورده داخل کپسول نیز می باشد. همچنین در محیط خشک کپسول می تواند بسیار شکننده شود. کپسولها چنانچه در کنار هم قرار گیرند به یکدیگر می چسبند. حس نشدن بو و طعم دارو از مزایای کپسولها است. از کپسولهای سخت می توان به کپسول آموکسی سیلین و از کپسولهای نرم می توان به نیتروگلیسیرین و ویتامین A اشاره کرد.

کپسول (میوه). در گیاه شناسی، کپسول نوعی میوه خشک، ساده و به ندرت گوشتی است که توسط بسیاری از گونه های گیاهان گل دار تولید می شود. [ ۱] [ ۲]
کپسول ( لاتین: capsula، جعبه کوچک ) از یک تخمدان مرکب مشتق شده و ساختاری است که از دو یا چند مادگی تشکیل شده است. [ ۳] در گیاهان گل دار، اصطلاح حفره ( لوکول ) برای اشاره به اتاقک درون میوه استفاده می شود. بسته به تعداد لوکول های تخمدان، میوه ها را می توان به صورت تک حفره ای، دوحفره ای، سه حفره ای یا چندحفره ای طبقه بندی کرد. حفره ها حاوی تخمک ها یا بذر هستند و توسط تیغه از هم جدا می شوند.
در بیشتر موارد، کپسول در زمان بلوغ، از هم شکسته و اصطلاحاً شکوفا می شود تا بذرهای درون آن آزاد شود. برخی کپسول ها از جمله کپسول های گیاهان نان میمون و خاکستردرختان، شکوفا نمی شوند. کپسول ها اغلب بر اساس نوع و محل شکستگی، به چهار نوع مختلف، طبقه بندی می شوند.

کَپْسول (capsule)
در داروسازی، محفظه ای از جنس ترکیبات مخصوص که مادۀ مؤثر دارویی در آن قرار داده می شود و با بلعیدن آن، دارو وارد دستگاه گوارش فرد می شود. برحسب جنس بدنه، کپسول در قسمت های متفاوت لوله گوارش باز و دارو آزاد می شود. برای بهبود میزان جذب دارو و کاهش عوارض نامطلوب آن، با تغییر جنس بدنه کپسول دارو را در بخش مورد نظر از دستگاه گوارش آزاد می کنند.

کپسول (گیاه شناسی). رجوع شود به:پوشینه