کینین

کینین یا کوآیناین ( به انگلیسی: Quinine ) ، یک بلور آلکالوئید طبیعی سفید است که ویژگی های دارویی تب بُر، درمان کنندهٔ مالاریا و کاهش دهندهٔ درد را دارد.
کینین، داروی تب بُر سنتی قوم کچوا در پرو بود که از پوست درخت گنه گنه بدست می آمد. [ ۱] اروپایی ها پس از فهمیدن خواص درمانی آن برای مالاریا، شروع به کِشت و برداشت گستردهٔ آن کردند. در سدهٔ نوزدهم میلیون ها پوند از پوست چینچونا به اروپا صادر می شد و حکومت های پرو و کشورهای همسایهٔ آن، صدور تخم و نهال این درخت را ممنوع کردند تا انحصار آن را از دست ندهند. [ ۲] در ۱۸۶۰، یک استرالیایی موفق شد یک پوند بذر چینچونا را به طور قاچاق خریداری کرده و به دولت هلند بفروشد؛ در نتیجهٔ آن، در سال ۱۹۳۰ از کشتزارهای هلندی در جاوهٔ اندونزی بیش از ۲۲ میلیون پوند پوست درخت چینچونا تولید می شد که ۹۷ درصد کینین جهان از آن بدست می آمد. [ ۳] پس از اشغال اندونزی و فیلیپین بدست ژاپنی ها در جنگ جهانی دوم، دست متفقین از منابع کینین کوتاه شد. آمریکا پیش از اشغال توانست چهار میلیون بذر چینچونا را به ایالات متحده انتقال دهد و در کشور کاستاریکا پرورش دهد اما رشد آن ها طول می کشید و مجبور شدند تا کینین مورد نیاز را از بازار سیاه خریداری کنند یا با تولید داروهای شیمیایی چون کلروکینین که در ۱۹۳۷ ساخته شد، نیاز خود را رفع کنند. [ ۳]
در ابتدا فقط در درمان مالاریا به کار می رفت. امروزه در برخی بیماری های روماتولوژی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس سیستمیک و اسپاسم عضلانی نیز استفاده می شود. کینین در درمان مالاریای ناشی از پلاسمودیوم فالسیپارم مقاوم به کلروکین یا در صورتی که ارگانیسم عامل، نامشخص باشد یا آنکه گونه های مختلف پلاسمودیوم در بروز بیماری دخالت داشته باشند، مصرف می شود.
کینین علاوه بر تخریب پلاسمودیومها اثرات ضدالتهابی دارد. درگذشته کینین از پوست درخت سین کونا ( چینچونا ) یا درخت گنه گنه ( با نام علمی: chinchona officinalis ) به دست می آمده است. کینین یک آلکالوئید است و به نظر می رسد در وزیکول های اسیدی انگل مالاریا تجمع می یابدو با تغییر pH داخل سلولی موجب مرگ تک یاخته می شود.
علائم سینکونیسم شامل ( وزوز گوش، سردرد، پوست داغ و برافروخته، تهوع ) ، درد شکم، بثورات جلدی، اختلالات بینایی ( از جمله کوری موقت ) و اغتشاش شعور با مصرف این دارو گزارش شده است.

کِینین (quinine)
دارویی ضد مالاریا، حاصل از پوست درخت گنه گنه. در ۱۶۳۰، سرخ پوستان پرو به میسیونرها و سفیران فرانسوی چگونگی استفاده از پوست این درخت را آموختند، اما تا ۱۸۲۰، کِینین به شکل دارو جداسازی نشد. این ماده آلکالوئیدی تلخ با فرمولC۲۰H۲۴N۲O۲ است. بعدها داروهای ضد مالاریای دیگری با اثرات جانبی کمتر تولید شد، ولی مشتقات کِینین هنوز هم برای درمان آسیب های شدید و غیرعادی به کار می روند.