گُسترهٔ چربی، کَلَک چربی یا لیپید رفت ( به انگلیسی: Lipid raft ) غشای پلاسمایی سلول ها شامل ترکیبی از گلیکواسفنگولیپیدها، کلسترول و گیرنده های پروتئینی است که به صورت میکرودومین های گلیکوپروتئینی در قالب لیپید رفت سازمان دهی شده اند.
وجود آن ها در غشای سلولی همچنان محل مناقشه است. تئوری مطرح این است که میکرودمین های تخصص یافتۀ غشا فرایندهای سلولی را توسط مراکز سازمان دهی برای گرد هم آوردن مولکول های پیام رسان با تأثیر گذاشتن روی سیالیت غشا و ترافیک پروتئینی غشا و تنظیم نوروترانسمیترها و گیرنده های ترافیکی تقسیم بندی می کنند.
رفت های لیپیدی بیشتر به صورت بسته های منظم در غشای دولایه سازمان یافته اند. اما در غشای دولایه آزادانه جریان دارند. اگرچه بیشتر در غشای پلاسمایی شایع است در قسمت های دیگری از سلول مثل گلژی و لیزوزوم گزارش شده است.
یکی از تفاوت های کلیدی بین لیپید رفت و غشای پلاسمایی این است که آن ها از ترکیبات لیپیدی مشتق شده اند. محققان نشان داده اند که لیپد رفت عموماً محتوی ۳ تا ۵ برابر از کلسترول در غشای دولایه وجود دارد.
همچنین لیپید رفت غنی است از اسفنگولیپیدهایی از جمله اسفنگومیلین که عموماً بالای ۵۰٪ نسبت به غشای پلاسمایی حاوی آن است. سطح های اسفنگولیپیدها بالا و سطح های فسفاتیدیل کولین پایین است. از آنجاییکه سطح های لیپیدهای مشابه آن و کولین دار بین رفت ها و غشای دولایه ها احاطه شده است.
اسفنگولیپیدها به سبب ساختارشان و اشباعیت شاخه های هیدروکربنی با کلسترول میانکنش دارند اگرچه انحصاری نیست. اگرچه همه فسفولیپیدها در لیپید رفت اشباع کامل نیستند شاخه های آب گریز لیپیدها در لیپید رفت بیشتر اشباع و به صورت بسته های منظم در غشای دولایه احاطه شده اند.
کلسترول نقش دینامیکی دارد و در عین حال همانند چسب رفت های لیپیدی را برپا می کند. به سبب ساختار سخت گروه استرول قسمت هایی از کلسترول ترجیح می دهند که دررفت های لیپیدی از آنجاییکه زنجیره های آسیل لیپیدها گرایش دارند که بیشتر ریجیت و سخت و کمتر حالت مایع داشته باشند.
یکی از ویژگی های مهم لیپیدهای غشایی خصوصیت آمفی پاتیکی آنهاست. لیپیدهای آمفی پاتیک یک سر قطبی هیدروفیلی و یک ناحیه آب گریز غیر قطبی دارند. پس باید توجه شود که کلسترول توانایی پک کردن در بین لیپیدها را در لیپید رفت دارد و یک مولکول فضاگیر و پرکننده هر جای خالی بین انجمن های اسفنگولیپیدهاست.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفوجود آن ها در غشای سلولی همچنان محل مناقشه است. تئوری مطرح این است که میکرودمین های تخصص یافتۀ غشا فرایندهای سلولی را توسط مراکز سازمان دهی برای گرد هم آوردن مولکول های پیام رسان با تأثیر گذاشتن روی سیالیت غشا و ترافیک پروتئینی غشا و تنظیم نوروترانسمیترها و گیرنده های ترافیکی تقسیم بندی می کنند.
رفت های لیپیدی بیشتر به صورت بسته های منظم در غشای دولایه سازمان یافته اند. اما در غشای دولایه آزادانه جریان دارند. اگرچه بیشتر در غشای پلاسمایی شایع است در قسمت های دیگری از سلول مثل گلژی و لیزوزوم گزارش شده است.
یکی از تفاوت های کلیدی بین لیپید رفت و غشای پلاسمایی این است که آن ها از ترکیبات لیپیدی مشتق شده اند. محققان نشان داده اند که لیپد رفت عموماً محتوی ۳ تا ۵ برابر از کلسترول در غشای دولایه وجود دارد.
همچنین لیپید رفت غنی است از اسفنگولیپیدهایی از جمله اسفنگومیلین که عموماً بالای ۵۰٪ نسبت به غشای پلاسمایی حاوی آن است. سطح های اسفنگولیپیدها بالا و سطح های فسفاتیدیل کولین پایین است. از آنجاییکه سطح های لیپیدهای مشابه آن و کولین دار بین رفت ها و غشای دولایه ها احاطه شده است.
اسفنگولیپیدها به سبب ساختارشان و اشباعیت شاخه های هیدروکربنی با کلسترول میانکنش دارند اگرچه انحصاری نیست. اگرچه همه فسفولیپیدها در لیپید رفت اشباع کامل نیستند شاخه های آب گریز لیپیدها در لیپید رفت بیشتر اشباع و به صورت بسته های منظم در غشای دولایه احاطه شده اند.
کلسترول نقش دینامیکی دارد و در عین حال همانند چسب رفت های لیپیدی را برپا می کند. به سبب ساختار سخت گروه استرول قسمت هایی از کلسترول ترجیح می دهند که دررفت های لیپیدی از آنجاییکه زنجیره های آسیل لیپیدها گرایش دارند که بیشتر ریجیت و سخت و کمتر حالت مایع داشته باشند.
یکی از ویژگی های مهم لیپیدهای غشایی خصوصیت آمفی پاتیکی آنهاست. لیپیدهای آمفی پاتیک یک سر قطبی هیدروفیلی و یک ناحیه آب گریز غیر قطبی دارند. پس باید توجه شود که کلسترول توانایی پک کردن در بین لیپیدها را در لیپید رفت دارد و یک مولکول فضاگیر و پرکننده هر جای خالی بین انجمن های اسفنگولیپیدهاست.
wiki: گستره چربی