گنبد جبلیه

[ویکی فقه] جَبَلیه، گنبد، بنایی در کرمان متعلق به دوره سلجوقیان می باشد.
این بنای هشت ضلعی در مشرق شهر کرمان و در امتداد خیابان تختی در نزدیکی مسجد صاحب الزمان قرار دارد.
وجه تسمیه
ظاهراً جبل سنگی یا جبل سنگ نامیده شدن آن، به سبب کاربرد بسیار زیاد سنگ در ساخت آن بوده است.
اولین استعمال
نام گنبد جبلیه نخستین بار در تذکرة الاولیاء یا مزارات کرمان محرابی کرمانی (تألیف در ۹۲۵ تا ۹۳۹) آمده است.
نام های دیگر
...

گُنبد جَبَلیِّه
گُنبد جَبَلیِّه
در کرمان با نام گنبد جَمَلیه هم شهرت دارد. قدمت این بنا به درستی معلوم نشده است. برخی منابع، آن را از آثار پیش از اسلام دانسته اند؛ اما بعضی کارشناسان، ازجمله اریک شرودر، آن را به سبب نوع گنبدسازی اش، از بناهای پس از اسلام و دورۀ سلجوقی می دانند. منابع قبل از قرن ۱۰ق این بنا را با نام های گنبد گَبْر و گنبد گَبْران یاد کرده اند. این بنا، گنبدخانه ای با قاعدۀ هشت ضلعی است، که دیوارهای آن از قطعات بزرگ سنگ ساخته شده است، به عقیدۀ دونالد ویلبر و کریستی ویلسون، گنبد این بنا دوپوش بوده، اما پوش دوم آن احداث نشده است، و امروز تنها پایۀ پوش خارجی دیده می شود که از آجر و سنگ است. تا ۱۳۳۳ش سنگ قبری درون این گنبدخانه وجود داشت. برخی مدفون این بنا را، سیدمحمد تباشیری، و برخی دیگر دانیال حکیم، مشهور به پیرمراد، می دانند.