تفاوت در دو مقام علم إجمالی

در فقه اسلامی، مفهوم "علم اجمالی" به دو مقام مختلف اشاره دارد: مقام ثبوت تکلیف و مقام سقوط تکلیف (امتثال). این دو مقام در زمینههای مختلفی از فقه و اصول فقه مورد بررسی قرار میگیرند و تفاوتهای مهمی با یکدیگر دارند

مقام ثبوت تکلیف: در این مقام، بحث بر سر این است که آیا علم اجمالی میتواند سبب تنجیز و ایجاد تکلیف شرعی برای مکلف شود یا خیر. به عبارت دیگر، آیا صرف داشتن علم اجمالی به وجوب یا حرمت یک عمل، بدون دانستن جزئیات دقیق، کافی است تا فرد مکلف به انجام یا ترک آن عمل شود 

مقام سقوط تکلیف(امتثال): در این مقام، مسئله این است که آیا با انجام دادن عملی بر اساس علم اجمالی، تکلیف شرعی ساقط میشود یا خیر. به عبارت دیگر، اگر فردی بر اساس علم اجمالی به وجوب یا حرمت یک عمل عمل کند، آیا این امتثال کافی است تا تکلیف شرعی از او ساقط شود یا اینکه باید به دنبال علم تفصیلی رفت و بر اساس آن عمل کرد.

  به طور خلاصه، مقام ثبوت تکلیف به بحث در مورد ایجاد تکلیف بر اساس علم اجمالی میپردازد، در حالی که مقام سقوط تکلیف به بررسی این میپردازد که آیا انجام دادن عمل بر اساس علم اجمالی برای سقوط تکلیف کافی است یا خیر. این دو مقام در موارد مختلفی از فقه اسلامی مورد استفاده قرار میگیرند و هر کدام دارای احکام و شرایط خاص خود هستند. این تفاوتها نشاندهنده عمق و دقت نظام فقهی اسلامی در برخورد با مسائل مختلف است.