ایضاح مخالفه السنه لنص الکتاب و السنه

[ویکی نور] إیضاح مخالفة السنة لنص الکتاب و السنة از جمله تألیفات ارزشمند علامه حلی (متوفی 726ق) است که در آن مبانی کلامی اهل سنت را بر قرآن عرضه کرده و وجوه مخالفت کلام آنها را با آیات بررسی نموده است. کتاب توسط بی بی سادات رضی بهابادی تصحیح و تحقیق شده است.
کتاب مشتمل بر مقدمه مختصری از رسول جعفریان، مقدمه تحقیقی مفصلی از محقق کتاب و متن اثر است. این کتاب در دو جلد به رشته تحریر درآمده است؛ اما جلد اول آن به دست ما نرسیده است. جلد دوم این کتاب در تمام نسخه های موجود از آیه 212 سوره بقره آغاز و تا پایان سوره آل عمران ادامه یافته است. روش علامه حلی نیز بدین گونه است که واژه های آیات را تک تک مورد بررسی قرار می دهد و عقاید باطل اهل سنت را در انتهای توضیحات خود یادآور می شود.
مصحح در مقدمه اش پس از ذکر شرح حال نویسنده، منزلت علمی و کتب تفسیر او به معرفی کتاب مورد بحث پرداخته است. سپس در بخش دیگری از مقدمه، موارد تناقض کلام اهل سنت با قرآن را مورد بررسی قرار داده است. صدور کذب از جانب خدا، فعل بنده، استطاعت، حسن و قبح، صفات الهی، اراده خدا، قدرت خدا و عصمت امام از جمله عناوین بحث شده است. در انتهای مقدمه نیز نسخه های خطی مورد استفاده و شیوه تصحیح کتاب ذکر شده است (مقدمه مصحح، ص 9-47).
مصحح با تذکر این نکته که دانشمندان، این کتاب را در زمره کتب احتجاج، و هم در عداد تفاسیر به شمار آورده اند، به کلامی از صاحب الذریعة اشاره می کند: از آنجا که در این کتاب تفسیر آیات و بیان مدالیل آن است، از کتب تفسیر شمرده می شود. از سوی دیگر این کتاب از کتب ردود دینی و احتجاج به حساب می آید؛ زیرا مشتمل بر بیان مخالفت های اهل سنت با نص کتاب و سنت است (همان، ص 16).
سید محسن امین نام این کتاب را در زمره کتب علم کلام و اصول دین و احتجاج و جدل آورده است. وی به هنگام ذکر کتب تفسیری علامه می نویسد: می توان، إیضاح مخالفة السنة را از کتب تفسیر برشمرد (همان).