ابشیهی محمد بن احمد

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] محمد بن احمد ابشیهی دانشمند شافعی مذهب قرن نهم مصری است که اثر معروف وی، «المستطرف» نام دارد.
ابشیهى‎، ابوالفتح بهاءالدین محمد بن احمد (790-850ق‎/ 1338-1446م‎)، دانشمند شافعى مذهب مصری که به زادگاهش أَبشُوَیه (به فتح و کسر همزه‎) از دهکده‎های فَیوم منسوب است‎. ازآنجاکه وی بیشتر در المحلة الکبری مى‎زیست‎، نسبت «محلى‎» نیز به او داده‎اند.
در ده‎سالگی قرآن را حفظ کرد و در پى کسب دانش بارها به قاهره رفت و به‎ویژه در درس جلال‎الدین بُلْقینى‎، قاضى القضاة قاهره (د 824ق‎) حضور یافت و گویا در همان احوال با ادیبانى چون ابن فهد، رقیب ابن فارض مناظره داشت‎. در 814ق حج گزارد و پس از مرگ پدر، خطیب شهر خویش گردید. شاید مراد سخاوی از این شهر، المحله باشد نه ابشویه‎.
سخاوی که تنها منبع شرح احوال اوست‎، 3 کتاب به وی نسبت داده است‎:
علاوه بر آثار مذکور‎، نسخه‎ای خطى به نام «تذکرة العارفین و تبصرة المستبصرین‎» در خزاین الکتب دمشق موجود است که بروکلمان در شمار آثار او نهاده است و سرکیس و «دائرة‎المعارف اسلام‎» از او تقلید کرده‎اند.
گویى در عصر ابشیهى‎، اهل ادب به نگارش کتاب‎های دائرةالمعارف‎گونه و جنگ‎های ادبى اقبال تمام داشته‎اند. جمال‎الدین وطواط (د 718ق‎‎)، علاءالدین بهایى (د 815ق‎)، شمس‎الدین نواجى (د 859ق‎‎) و حتى بعدازآن داوود انطاکى (د 1008ق‎) آثاری به همین شیوه تألیف کرده‎اند؛ اما جُنگ ابشیهى (المستطرف‎) بیش از همه شهرت یافته و نسخه‎های خطى آن در همه کشورهای اسلامى منتشر شده است. بروکلمان به 22 نسخه اشاره کرده است‎، اما اینک دست‎نوشته‎های بیشتری از آن یافت شده است. علاوه بر این‎، برخى به تلخیص کتاب پرداختند: «المستطلف من المستطرف»‎، «المستقطف من المستطرف» و نیز تلخیص آن در الظاهریه‎.

پیشنهاد کاربران

بپرس