[ویکی فقه] اَزْرَق، احمد بن یوسف بن ازرق فارقی (شوال ۵۱۰ - بعد از ۵۷۷ق /۱۱۱۷-۱۱۸۱م)، محدث، فقیه ، مورخ، جغرافی دان معروف سده ۶ق /۱۲م و مؤلف « تاریخ مَیّافارقین و آمِد » می باشد.
او در مَیّافارقین ، از شهرهای مهم دیاربکر ، در خانواده ای اصیل و سرشناس متولد شد. اطلاعات مفصلی درباره پدر و خاندان او در دست نیست. همین قدر می دانیم که نیای وی «رئیس ابوالحسن علی بن ازرق» یکی از رجال مشهور زمان خود بود و لقب «رئیس»، بر پایگاه مهم سیاسی - اجتماعی وی دلالت دارد.از دوران صباوت ابن ازرق آگاهی زیادی نداریم. جای شگفتی است که گرچه او در زمره مورخان بزرگ محسوب است، اما تاریخ نگارانی چون ابن خلکان ، ابن شاکر کُتبی ، یاقوت و امثال آنان چیزی از چگونگی زندگی وی به دست نداده اند، هر چند بعضی از اینان مانند ابن خلکان اخباری را از تاریخ او در کتاب خود نقل کرده است. عمده اطلاعات ما درباره این مورخ از جای جای «تاریخ مَیافارقین و آمِد» خود او به دست می آید.
تحصیلات
ابن ازرق در جوانی برای فراگیری دانش به بغداد رفت و در آن جا به آموختن قرآن ، فقه ، لغت و نحو ، حدیث و تفسیر همت گماشت و از دانش گروه زیادی از مشایخ و استادان آن شهر بهره گرفت.قرآن را نزد «شیخ ابومحمد بن بنت الشیخ، شیخ عبدالوهاب حفاف و ابومنصور رزّاز» و جماعتی دیگر خواند. فرائض، یا مبحث ارث را پیش شیخ «ابوالمظفر بن شهر زوری عطار» و نحو و لغت را در خدمت ابومنصور جوالیقی آموخت. حدیث را از «ابن سمرقندی، عبدالوهاب اَنماطی و قاضی ابوبکر» فراگرفت. افزون بر این، وی در مجلس درس علمای دیگری نیز حاضر شد.
عوض بدوی عبداللطیف، مقدمه بر تاریخ الفارقی ابن ازرق، ج۱، ص۳۳، بیروت، ۱۹۷۴م.
ابن ازرق همچون جدش «ابوالحسن علی» مدتی از عمر خود را عهده دار پاره ای از مشاغل دولتی بود.در ۵۴۳ق /۱۱۴۸م وی را در شغل اِشراف بر اوقاف حومه مَیّافارقین می بینیم و این زمانی بود که «مکین الدین مصری» از جانب «سعید حسام الدین» در این شهر حکم می راند.در ۵۶۲ق /۱۱۶۶م نظارت بر حصن کیفا را برعهده گرفت. پس از مدتی به مَیّافارقین بازگشت و به منصب اِشراف بر موقوفات این شهر گمارده شد.افزون بر این ها، ابن ازرق در بلاد دیگر مناصب دیگری را عهده دار بوده است. او چندی متصدی اِشراف موقوفات دمشق بود و مدتی نیز مسئولیت های مهمی در گرجستان داشت.
عوض بدوی عبداللطیف، مقدمه بر تاریخ الفارقی ابن ازرق، ج۱، ص۳۵، بیروت، ۱۹۷۴م.
...
او در مَیّافارقین ، از شهرهای مهم دیاربکر ، در خانواده ای اصیل و سرشناس متولد شد. اطلاعات مفصلی درباره پدر و خاندان او در دست نیست. همین قدر می دانیم که نیای وی «رئیس ابوالحسن علی بن ازرق» یکی از رجال مشهور زمان خود بود و لقب «رئیس»، بر پایگاه مهم سیاسی - اجتماعی وی دلالت دارد.از دوران صباوت ابن ازرق آگاهی زیادی نداریم. جای شگفتی است که گرچه او در زمره مورخان بزرگ محسوب است، اما تاریخ نگارانی چون ابن خلکان ، ابن شاکر کُتبی ، یاقوت و امثال آنان چیزی از چگونگی زندگی وی به دست نداده اند، هر چند بعضی از اینان مانند ابن خلکان اخباری را از تاریخ او در کتاب خود نقل کرده است. عمده اطلاعات ما درباره این مورخ از جای جای «تاریخ مَیافارقین و آمِد» خود او به دست می آید.
تحصیلات
ابن ازرق در جوانی برای فراگیری دانش به بغداد رفت و در آن جا به آموختن قرآن ، فقه ، لغت و نحو ، حدیث و تفسیر همت گماشت و از دانش گروه زیادی از مشایخ و استادان آن شهر بهره گرفت.قرآن را نزد «شیخ ابومحمد بن بنت الشیخ، شیخ عبدالوهاب حفاف و ابومنصور رزّاز» و جماعتی دیگر خواند. فرائض، یا مبحث ارث را پیش شیخ «ابوالمظفر بن شهر زوری عطار» و نحو و لغت را در خدمت ابومنصور جوالیقی آموخت. حدیث را از «ابن سمرقندی، عبدالوهاب اَنماطی و قاضی ابوبکر» فراگرفت. افزون بر این، وی در مجلس درس علمای دیگری نیز حاضر شد.
عوض بدوی عبداللطیف، مقدمه بر تاریخ الفارقی ابن ازرق، ج۱، ص۳۳، بیروت، ۱۹۷۴م.
ابن ازرق همچون جدش «ابوالحسن علی» مدتی از عمر خود را عهده دار پاره ای از مشاغل دولتی بود.در ۵۴۳ق /۱۱۴۸م وی را در شغل اِشراف بر اوقاف حومه مَیّافارقین می بینیم و این زمانی بود که «مکین الدین مصری» از جانب «سعید حسام الدین» در این شهر حکم می راند.در ۵۶۲ق /۱۱۶۶م نظارت بر حصن کیفا را برعهده گرفت. پس از مدتی به مَیّافارقین بازگشت و به منصب اِشراف بر موقوفات این شهر گمارده شد.افزون بر این ها، ابن ازرق در بلاد دیگر مناصب دیگری را عهده دار بوده است. او چندی متصدی اِشراف موقوفات دمشق بود و مدتی نیز مسئولیت های مهمی در گرجستان داشت.
عوض بدوی عبداللطیف، مقدمه بر تاریخ الفارقی ابن ازرق، ج۱، ص۳۵، بیروت، ۱۹۷۴م.
...
wikifeqh: ابن ازرق