ابن بابویه قمی علی بن حسین بن موسی

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] اِبْن ِ بابِویه ْ، ابوالحسن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (د ۳۲۹ق /۹۴۱م )، فقیه ، محدث شیعی و مرجع مردم قم و اطراف آن .
علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، متوفی در سال ۳۲۹ ه ق، مدفون در قم، پدر شیخ محمد بن علی بن بابویه، مـعـروف بـه شیخ صدوق است که در نزدیکی شهر ری مدفون است. پسر محدث است و پدر فقیه و صاحب فتوا، معمولا این پدر و پسر، به عنوان صدوقین یاد می شوند.
بابویه، نام جد بزرگ او یک نام کهن ایرانی است که در روزگار پس از ظهور اسلام نیز افرادی به این نام موسوم بوده اند. برخی این کلمه را منسوب به «بابُو» یعنی بابا، پدر، پیر و مرشد می دانند و در زبان عربی هم به ضم با و فتح واو و سکون یاء تلفظ می شود. بنابراین «ابن بابویه» به معنای پسر بابا می شود و هم اکنون نیز در میان خانواده های ایرانی تعبیر «فرزند بابا» یا «پسر بابا» به فرزند مورد احترام و علاقه پدر بسیار شهرت دارد.
علی بن حسین به «صدوق اول» نیز معروف است که هر جا «صدوقین» یا «ابنا بابویه» گفته شود او و فرزندش ابوجعفر محمد در نظر است و تصور این که شیخ صدوق و برادرش مراد باشد اشتباه است.
ابن بابویه قمی این رادمرد بزرگ علم و دین در قم حرم اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام چشم به جهان گشود و به حیات پربار علمی و معنوی خویش ادامه داد.
گرچه تاریخ ولادتش معلوم نیست ولی با توجه به نامه ای که از امام حسن عسکری علیه السلام دریافت کرد و در آن نوشته از او تجلیل شده است، حکی از منزلت علمی و فقهی این محدث بزرگ شیعی در عصر امامت امام یازدهم علیه السلام دارد. بنابراین در سال شهادت امام عسکری علیه السلام یعنی سال 260 ق، حداقل بیست بهار از عمر خود را سپری کرده است و سالروز تولد وی ممکن است از سال 235 ق، به بعد باشد.
فقیه بزرگوار ابن بابویه قمی، در جوار بارگاه ملکوتی فاطمه معصومه سلام الله علیها از فقها و محدثان به نام قم که از قله های فرازمند فرهنگ تشیع به شمار می آمدند و در فقه، حدیث و دیگر علوم و معارف اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام سرآمد روزگار بودند بهره برد و به سرعت در حدیث و فقه و دیگر علوم اسلامی و نیز در تقوا و پارسایی و فضائل اخلاقی از چهره های بی نظیر تاریخ اسلام گشت. نامه ای که یازدهمین پیشوای انسان ها برای وی نگاشت جایگاه رفیع ابن بابویه قمی را در بین دیگر دانشمندان و فقهای قم و نیز موقعیت خاص و احترامی که در نزد ائمه معصومین علیهم السلام داشت آشکار می سازد.
امام حسن عسکری علیه السلام پس از حمد و ثنای ربوبی و صلوات و سلام بر پیامبر صلی الله علیه و آله و عترت طاهرینش خطاب به او می نویسد: «یا شیخی و معتمدی و فقیهی ابا الحسن علی بن الحسین القمی وفّقک الله لمرضاته و جعل من صلبک اولادا صالحین برحمته؛ ای فقیه بزرگوار و مورد اعتمادم ابوالحسن علی بن حسین قمی! خداوند تو را بر انجام افعال پسندیده حق توفیق دهد و از نسلت به رحمت و کرمش فرزندان شایسته ای به وجود آورد».

پیشنهاد کاربران

بپرس