ابن حاجب الدار مظفر بن فضل

[ویکی نور] «مظفر بن فضل بن جعفر علوی» در سال 584ق1188/م در عراق، در شهر موصل، به دنیا آمد. وی برای تحصیل، به بغداد رفته و مدت زیادی در آن شهر اقامت گزید. در اواخر عمر، به زادگاه خویش بازگشت و در سال 656ق1258/م، دیده از جهان فروبست.
از آنجا که در کتب تاریخ و تراجم، گزارش قابل توجه ای از زندگی نامه و سیره وی ارائه نشده است، از اوایل دوران حیات و زندگانی علمی او، اطلاع دقیقی در دست نیست، اما از خلال مباحث کتاب وی با عنوان «نضرة الاغریض فی نضرة القریض» که پیرامون شعر و فضائل آن نوشته شده است، چنین برمی آید که شیخ ابا محمد بن ابی البرکات و ابن البقال المقریء، از اساتید او بوده و مظفر در سال 603ق، از ایشان، روایت کرده است (نظرة الاغریض،ص 458). همچنین می توان به این نکته پی برد که پدرش سهم به سزایی در تعلیم و تربیت وی داشته و مظفر از او نیز روایت نقل کرده است (نظرة الاغریض، ص 347).
عموی مادر بزرگ پدری وی، محمد بن محمد بن عبد الله علوی حسینی، که به شیخ الشرف معروف بود، عالم به علم انساب بوده و تصانیف زیادی به وی منسوب شده است. وی حدود صد سال در موصل و بغداد زندگی کرده و عده ای احتمال داده اند که مظفر، از محضر وی نیز استفاده کرده باشد (نهی عارف حسن، مقدمه نظره الاغریض).صفدی، در کتاب معروف خود با عنوان «الوافی»، ضمن ارائه شرح حال مختصری از وی و ذکر ابیاتی که منسوب به او می باشند، به این نکته اشاره کرده است که او، آشنا به فن شعر نیز بوده است.
از دیگر نکاتی که در زندگی این نویسنده جلب توجه می نماید، صله دادن ابن علقمی، وزیر معتصم بالله، آخرین خلیفه عباسی، به وی می باشد و از آنجا که ابن علقمی، به علما و ادبا احترام ویژه ای قائل بود، مظفر نیز، از مقربین وی به شمار می آمد و چنین معروف است که در مجلسی از مجالس ابن علقمی، مظفر را به نوشتن کتابی در بیان حدود و فضلیت شعر تشویق نموده و او نیز امر وی را اجابت کرد و پس از نوشتن کتاب «نضره الاغریض» آن را به وی تقدیم نمود.
اثر دیگری که از این نویسنده می شناسیم، کتاب «الرساله العلویه» می باشد که در سه موضع از کتاب نضره الاغریض، (ص 21، 268، 441) خود به آن اشاره نموده و متذکر شده است که آن را قبل از نضره الاغریض تألیف نموده است. این کتاب، پیرامون فصاحت بوده و حذو ابن سنان خفاجی از آن تحت عنوان «سر الفصاحه» یاد کرده است.