ابواِسحاقِ شیرازی، اِبراهیم (فیروزآباد ۳۹۳ـ بغداد ۴۷۶ق)
مفتی معروف و ارشد شافعی و نخستین مدرس نظامیۀ بغداد. بسیار زاهدانه می زیست، چندان که حج نگزارد و چیزی به ارث نگذاشت، حتی همسری نیز اختیار نکرد. خلیفه و نظام الملک طوسی او را بسیار گرامی می داشتند؛ اما در استشهادی که نظام الملک از عالمان و مشایخ بر نیک اعتقادی خویش گرفت، ابواسحاق او را بهترینِ ستم کاران (حسنٌ خیرُالظَّلمه) خواند. خواجه نیز چون خط او بدید، گفت هیچ کس از این بزرگان چون او راست ننوشته است. بیشتر مفتیان، قاضیان و واعظان بلاد اسلامی، مانند ابوالولید باجی، اسماعیل سمرقندی، ابونصر طوسی و ابن عبدالسلام از شاگردان او بودند. ابواسحاق در فیروزآباد نزد ابوعبدالله محمد بن عمر شیرازی، در شیراز نزد ابوعبدالله بیضاوی، ابن رامین بغدادی و قاضی ابوعبدالله جلّاب، در بصره نزد خرزی/خوزی/جزری، و در بغداد نزد ابوبکر خوارزمی، ابوعلی بن شاذان، محمد بن عبدالله خرگوشی، ابوالقاسم منصور بن عمر کرخی، به ویژه ابوحاتم قزوینی و ابوطیب طبری درس خواند. از آثار اوست: التنبیه، از متون فقهی مهم شافعیان که متن عربی آن نخستین بار به کوشش جوینبول همراه با متن ترجمۀ لاتین در لیدن (۱۸۷۹) و سپس بارها به چاپ رسیده است؛ المهذّب فی المذهب (قاهره، ۱۳۲۳ق)؛ اللمعة فی اصول الفقه، و طبقات الفقها، که بارها و ازجمله به کوشش احسان عباس در بیروت (۱۴۰۱ق) به چاپ رسیده است.
مفتی معروف و ارشد شافعی و نخستین مدرس نظامیۀ بغداد. بسیار زاهدانه می زیست، چندان که حج نگزارد و چیزی به ارث نگذاشت، حتی همسری نیز اختیار نکرد. خلیفه و نظام الملک طوسی او را بسیار گرامی می داشتند؛ اما در استشهادی که نظام الملک از عالمان و مشایخ بر نیک اعتقادی خویش گرفت، ابواسحاق او را بهترینِ ستم کاران (حسنٌ خیرُالظَّلمه) خواند. خواجه نیز چون خط او بدید، گفت هیچ کس از این بزرگان چون او راست ننوشته است. بیشتر مفتیان، قاضیان و واعظان بلاد اسلامی، مانند ابوالولید باجی، اسماعیل سمرقندی، ابونصر طوسی و ابن عبدالسلام از شاگردان او بودند. ابواسحاق در فیروزآباد نزد ابوعبدالله محمد بن عمر شیرازی، در شیراز نزد ابوعبدالله بیضاوی، ابن رامین بغدادی و قاضی ابوعبدالله جلّاب، در بصره نزد خرزی/خوزی/جزری، و در بغداد نزد ابوبکر خوارزمی، ابوعلی بن شاذان، محمد بن عبدالله خرگوشی، ابوالقاسم منصور بن عمر کرخی، به ویژه ابوحاتم قزوینی و ابوطیب طبری درس خواند. از آثار اوست: التنبیه، از متون فقهی مهم شافعیان که متن عربی آن نخستین بار به کوشش جوینبول همراه با متن ترجمۀ لاتین در لیدن (۱۸۷۹) و سپس بارها به چاپ رسیده است؛ المهذّب فی المذهب (قاهره، ۱۳۲۳ق)؛ اللمعة فی اصول الفقه، و طبقات الفقها، که بارها و ازجمله به کوشش احسان عباس در بیروت (۱۴۰۱ق) به چاپ رسیده است.