ابوالحسن علی بن سهل

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] «ابوالحسن علی بن سهل»، معروف به «ابن ربن طبری»، پزشک و داروشناس مشهور ایرانی سده سوم هجری است.
مهمترین آگاهی هایی که درباره زندگی او در دست می باشد، اطلاعاتی است که خود در دو کتاب «فردوس الحکمة» و «الدین و الدولة» آورده است. مآخذ دیگری که به شرح احوال وی پرداخته اند، تاریخ تولد و درگذشت، زادگاه، نام دقیق او و پدرش و حتی آیین او را به روشنی نیاورده و از آن به تسامح گذشته اند. تولد ابن ربن را در اواخر روزگار ابوجعفر منصور خلیفه عباسی (۱۳۶- ۱۵۸ ق) و یا اوایل خلافت مهدی عباسی (۱۵۸- ۱۶۹ ق) دانسته و به استناد نوشته ابن ربن که می گوید به همراه پدرش، شاهد آتش سوزی عظیم در طبرستان بوده است، آن رویداد را با لشکرکشی مهدی خلیفه عباسی به طبرستان در ۱۶۷ ق، همزمان پنداشته و نتیجه گرفته اند که اگر وی در آن هنگام دست کم ۱۰ ساله بوده باشد، پس در حدود ۱۵۷ ق به دنیا آمده بوده است. برخی از منابع متاخر نیز بدون ذکر ماخذ، تاریخ تولد او را ۱۹۲ ق (۸۰۸ م) در شهر مرو نوشته اند.
اختلاف در نام ابوالحسن و پدرش
پدرش از بزرگان و دبیران مرو بود که طب را به عنوان حرفه خانوادگی و برای خدمت به خلق فراگرفت و به همین جهت به ربن یعنی سرور و معلم ما ملقب شد. با این همه بسیاری از مآخذ در ذکر نام و لقب وی و پدرش با یکدیگر اختلاف دارند و آن را به صورت های علی بن زید، علی بن زین و علی بن زیل آورده اند. حتی با توجه به این که «ربن» و «راب» از القاب روحانیون یهود است، او را یهودی انگاشته اند. به همین سبب، بیشتر کسانی که شرح حال او را نوشته اند، به عنوان پزشکی که قبلا یهودی بوده است، از او نام برده اند، اما وی خود در کتاب «الدین و الدولة» آورده است که ابتدا مسیحی بوده و سپس با غور و تعمق در اندیشه های اسلامی و معانی قرآنی، به اسلام گرویده است. مورخان بزرگی چون طبری و ابن خلکان نیز بر مسیحی بودن او تصریح کرده اند.
اختلاف در استاد بودن برای رازی
ابن ربن طب را نزد پدرش آموخت، سپس با استفاده از آثار یونانیان و دانشمندان دیگر، آن را تکمیل کرد و اگرچه بعضی او را استاد ] می دانند، لکن با توجه به این که رازی متولد ۲۵۱ ق (۸۶۵ م) است و ابن ربن در حدود ۲۲۵ ق از طبرستان کوچ کرده است، قبول این معنی که رازی وی را در بغداد دیده باشد، ناممکن است، زیرا رازی در حدود ۳۰ سالگی یا پس از آن به بغداد رفته بوده و در این هنگام ابن ربن در قید حیات نبوده است.
اختلافات در مسلمان شدن
...

پیشنهاد کاربران

بپرس