اجماع از منظر نقد و نظر

[ویکی نور] اجماع از منظر نقد و نظر، به زبان فارسی، تألیف سید محمد محسن حسینی تهرانی، کتابی است که از دیدگاه انتقادی، یکی از ادله چهارگانه دست یابی به حکم شرعی؛ یعنی اجماع را بررسی نموده و در نهایت، به این نتیجه می رسد که اجماع در تحت هیچ شرایطی حجیت ندارد.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و شش فصل است و در آن، هم بحث های کلامی - عقیدتی و هم مباحث اصول فقه مطرح شده و از روش بحث علمی هر دو حوزه بهره گرفته شده است.
در مقدمه، مباحثی از قبیل اینکه پایه های مسائل اجتماعی نزد اقوام و ملل بر بدیهیات و فطریات است، تدوین قوانین جامعه بر اجماعیات استوار است، ترجیح اصالت جامعه بر اصالت فرد در تمدن جدید... و حساسیت مسئله اجماع به عنوان اصل عملی در اجتهاد مطرح شده است.
فصل اول که در مورد بررسی مفهوم اجماع در کلمات لغت دانان و اهل شرع است، مشتمل بر مطالبی از قبیل تشابه مفهوم اجماع با سیره عقلائیه، تأکید آیات قرآن بر اجماع و وحدت کلمه و نهی آیات از متابعت عقول ناقصه می باشد.
فصل دوم، اجماع را بر طبق مبانی فکری اهل سنت طرح و ارزیابی کرده است. بیشترین بخش این فصل، به نقد نظریات فخر رازی، اختصاص دارد. فخر رازی، آیه «اولی الامر» را دلیل بر حجیت و معصومیت اجماع امت می داند. نویسنده، با ایراد اشکالاتی متعدد بر استدلال فخر رازی، نظرات او را به چالش کشیده و آنها را رد می کند. هم چنین وی، به تبیین روایت «لا تجتمع امتی علی ضلالة او علی خطأ» که یکی از مهم ترین ادله اهل سنت بر حجیت اجماع امت و معصومیت آن است، می پردازد.