اقتصاد تاجیکستان

اقتصاد تاجیکستان، به دلیل توانایی های جغرافیایی و طبیعی خود، یکی از مناطق مهم اقتصادی در آسیای مرکزی محسوب می شود و از جایگاهی ویژه برخوردار است.
تاجیکستان یکی از جمهوری های پیشین اتحاد جماهیر شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود و در سال ۲۰۲۰ به ۹ میلیارد دلار رسیده است. [ ۵]
در دوران پس از فروپاشی شوروی، تاجیکستان به طور عمده بازارهای خود را از جمهوری های شوروی سابق تغییر داده است. در سال ۲۰۰۵، بیش از ۸۰ درصد از کل صادرات به مشتریان خارج از کشورهای مشترک المنافع ( CIS ) ، از جمله بیش از ۷۰ درصد به کشورهای اتحادیه اروپا ( EU ) و ترکیه انجام شد. با این حال، از آنجایی که بیشتر مواد غذایی و انرژی تاجیکستان از کشورهای CIS وارد می شود، در سال ۲۰۰۵ تنها حدود ۵۳ درصد از کل فعالیت بازرگانی خارج از CIS بود. در سال ۲۰۰۵، عمده ترین خریداران کلی صادرات تاجیکستان، به ترتیب ارزش، هلند، ترکیه، روسیه، ازبکستان، لتونی و ایران بودند. علاوه بر آلومینیوم که بیش از نیمی از ارزش صادرات را به خود اختصاص می دهد، عمده ترین کالاهای صادراتی پنبه، برق، میوه ها، روغن های گیاهی و منسوجات هستند. در سال ۲۰۰۵ بزرگ ترین تأمین کنندگان واردات تاجیکستان، به ترتیب ارزش، روسیه، قزاقستان، ازبکستان، آذربایجان، چین و اوکراین بودند. این رتبه بندی واردات عمدتاً با ارزش بالای سوخت و نیروی برقی که تاجیکستان از همسایگان خود خریداری می کند تعیین می شود. یکی دیگر از واردات قابل توجه آلومینا ( اکسید آلومینیوم ) برای تأمین صنعت آلومینیوم است. تأمین کنندگان عمده آلومینا آذربایجان، قزاقستان و اوکراین هستند. تاجیکستان در اغلب دوران پس از فروپاشی شوروی دچار کسری تجاری بوده است. در سال ۲۰۰۳، کسری ۹۷ میلیون دلار آمریکا بر اساس صادرات ۷۰۵ میلیون دلار و واردات ۸۰۲ میلیون دلار آمریکا بود. در سال ۲۰۰۴، صادرات به ارزش ۷۳۶ میلیون دلار و واردات، ۹۵۸ میلیارد دلار آمریکا بود که کسری تجاری ۲۲۲ میلیون دلاری را ایجاد کرد. کسری در سال ۲۰۰۵ دوباره افزایش یافت و به ۳۳۹ میلیون دلار آمریکا رسید، عمدتاً به دلیل کاهش صادرات پنبه و افزایش تقاضای داخلی برای کالا. [ ۶]
تاجیکستان در ۲ مارس ۲۰۱۳ به سازمان تجارت جهانی ( WTO ) پیوست و به یکصد و پنجاه و نهمین کشوری تبدیل شد که به این سازمان ملحق شد. کارگروه الحاق تاجیکستان توسط شورای عمومی در ۱۸ ژوئیه ۲۰۰۱ تأسیس شد. تاجیکستان مذاکرات عضویت خود را در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۲ به پایان رساند، زمانی که گروه کاری بسته الحاق را تصویب کرد. شورای عمومی الحاق را در ۱۰ دسامبر ۲۰۱۲ تصویب کرد. کارگروه ششمین نشست خود را در ژوئیه ۲۰۱۱ برای ادامه بررسی رژیم تجارت خارجی تاجیکستان برگزار کرد. به عنوان بخشی از مذاکرات دوجانبه دسترسی به بازار، تاجیکستان با کاهش تعرفه بر تجهیزات پخت و پز، یخچال، اجاق گاز و آبگرمکن در مذاکرات برای جلب حمایت تایلند موافقت کرد. پیش از این، دولت تاجیکستان تأیید کرده بود که مذاکرات با ژاپن را به پایان رسانده است و در توافقنامه ای که در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۲ به امضا رسید، از حمایت این کشور برای الحاق این کشور برخوردار شده است. [ ۷]