الرد الجمیل لالهیه عیسی بصریح الانجیل

[ویکی نور] الردّ الجمیل لإلهیّة عیسی بصریح الأنجیل به زبان عربی ردیه ی ابوحامد غزالی بر عقیده ی الوهیت مسیح است که در آن با استفاده از متون اناجیل به این بحث می پردازد که مسیح از طرف خداوند اذن خاص داشت که تعبیرات ویژه ای در باب ارتباط فرزندی با خدا و یا وحدت با خداوند به کار برد و اذن او در میان روابط پیامبران با خداوند منحصر به فرد است. اما در واقع او هرگز الوهیت را - آن گونه که امروز مسیحیان به طور عام برداشت می کنند - به خود نسبت نداد.
انگیزه اصلی غزالی در این اثر ابطال نظریه الوهیت عیسی علیه السلام، با مراجعه به نصوص مورد استناد قائلین الوهیت، و اثبات تحریف نصوص و اشتباه در فهم آنها.
مسیحیان بعد از رفع حضرت عیسی دو گروه شدند، گروهی مؤمن به عیسی بعنوان رسول خدا باقی ماندند که همان حواریّون حضرت بودند، که در قرآن وصف ایشان آمده است، در نهایت در برخورد با یهودیان و معاندان عیسی علیه السلام کشته و پراکنده شدند. گروه دیگر کسانی بودند که انجیل را مورد تحریف قرار دادند و عقیده مسیحیت را به انحراف کشاندند، تا جائی که ادعای الوهیت عیسی را کردند و او را با خدا متحد دانستند. عقیده الوهیت عیسی را یا با نصوص تحریف شده استنباط کردند و یا با فهم اشتباه از نصوص و یا با تقلید کورکورانه آن را پذیرفته و رواج دادند.
شکی در انتساب این کتاب به غزالی نیست، چنانچه زبیدی در " إتحاف السادة المتقین فی شرح اسرار إحیاء علوم الدین" و حاجی خلیفه در "کشف الظنون " این کتاب را از جمله مصنفات غزالی دانسته اند. اسماعیل پاشا بغدادی در "هدیة العارفین" این کتاب را به اسم " الرد الجمیل علی من غیّر التوراة و الإنجیل " از آثار غزالی شمرده است.
غزالی قبل از شروع مباحث اصلی، دو اصل را که بین علماء مورد اتفاق است، بیان می دارد، اول: نصوص وارده گاهی موافق عقل اند و گاهی مخالف صریح عقل اند که در صورت دوم لازم است نصوص را تأویل نماییم و آنها را به مجاز برگردانیم، دوم: در تعارض نصوصی که بعضی مثبت و بعضی منفی هستند، آنها را وقتی کنار باید گذاشت که امکان جمعی برای آنها پیدا نکنیم.