ایستگاه فضایی

ایستگاه فضایی نوعی سازه است که برای زندگی و کار بشر در فضا طراحی و ساخته شده است. تاکنون تنها ایستگاه های مدار پایین به مرحلهٔ بهره برداری رسیده اند که آن ها را «ایستگاه مداری» نیز می خوانند. تفاوت ایستگاه فضایی با فضاپیماهای دیگر این است که در ایستگاه فضایی امکانات اساسی پیش رانی یا فرود بر زمین وجود ندارد؛ در عوض از وسایل نقلیهٔ دیگر برای ترابری ( چه از ایستگاه چه به ایستگاه ) سود جسته می شود. ایستگاه های فضایی برای سکونت میان مدت طراحی شده اند که درازایش می تواند چند هفته، چند ماه و حتی چند سال باشد. تنها ایستگاه فضایی ای که هم اینک مورد استفاده است، «ایستگاه فضایی بین المللی» است. ایستگاه های فضایی پیشین الماز، سری سالیوت، اسکای لب و میر بودند.
تاریخچهٔ ساخت و توسعهٔ ایستگاه های فضایی به زمان جنگ سرد و اوج رقابت های فضایی بازمی گردد. زمانی که راکت ساترن ۵ توسط آمریکا و به دست دکتر ورنر فون براون و گروهش توسعه داده می شد، این مهندس آلمانی همواره ایدهٔ ساخت اقامت گاهی فضایی را در سر می پروراند. در همان سال ها هنرمندان برای آن که بتوانند این ایده را به شکلی بهتر برای مردم توضیح دهند، آثاری سینمایی خلق کردند که در آن ها ایستگاه های فضایی به تصویر کشیده شده بودند. این ایستگاه ها به شکل دایره ای و چرخان بودند؛ زیرا در حالت فرضی، باید با چرخش خود، گرانش مصنوعی ایجاد می کردند. در این آثار سینمایی، مردمان بسیاری به ایستگاه سفر می کردند و در آنجا کسب وکار به راه انداخته بودند؛ سفینه ها نیز همچون کشتی هایی که در بندر پهلو می گیرند، به سمت ایستگاه حرکت می کردند. به تازگی مشابه چنین ایده ای در فیلم الیسیوم ( Elysium ) به تصویر کشیده شد.
این ایستگاه ها همچون هتل های بین راهی بودند و انسان ها می توانستند از آنجا به سمت ماه یا مریخ نیز حرکت کنند. این ایده بسیار فرازمانی بود؛ اما دقیقاً همان چیزی بود که دکتر براون در ذهن داشت. این ایده با وجود پیشرفت های امروزه نیز قابل اجرا نیست؛ اما دانشمندان توانسته اند ایدهٔ اصلی ساخت ایستگاه فضایی را عملی کنند و این کار برای نخستین بار توسط اتحاد جماهیر شوروی انجام شد. نخستین ایستگاه فضایی، در سال ۱۹۷۱ به فضا پرتاب شد و از آن زمان به بعد، آمریکا و شوروی همواره ایستگاه یا ایستگاه هایی در مدار داشته اند. نخستین ایستگاهی که در مدار زمین قرار گرفت، ایستگاه فضایی سالیوت ( Салю́т ) بود که یک پروژهٔ علمی نظامی به شمار می رفت و شوروی حساسیت بسیاری روی آن داشت و سعی می کرد جزئیاتی از آن فاش نشود و در اختیار آمریکایی ها قرار نگیرد. ایستگاه فضایی بین المللی در خود فضانوردانی را جا داده است. در آنجا فضانوردان به کارهای خود رسیدگی می کنند و مجبور هستند تا در ایستگاه فضایی کار کنند پس از ایستگاه فضایی سالیوت، حال نوبت به آمریکایی ها رسیده بود تا به این عرصه وارد شوند. اسکای لب، نخستین ایستگاه فضایی آمریکا در مدار زمین بود که در سال ۱۹۷۳ میلادی توسط راکت ساترن ۵ به یک باره به فضا ارسال شد. ایستگاه سالیوت یک پروژهٔ چندگانه بود که نخستین آن ها، سالیوت ۱ نام داشت و در واقع این ایستگاه ترکیبی از سیستم فضاپیماهای آلماز و سایوز بود. آلماز، سیستمی نظامی بود که برای اهداف فضایی توسط وزارت دفاع شوروی طراحی شده بود؛ اما بعدها نوع کاربری آن تغییر کرد و به بخشی از ایستگاه سالیوت ۱ تبدیل شد.

ایستگاه فضایی (space station)
سازه ای بزرگ و طرّاحی شده برای اقامت بلندمدت انسان در فضا. از ایستگاه های فضایی برای رصدهای اخترشناسی، نقشه برداری از زمین، و همچنین، بررسی های زیست شناختی و فرآوری مواد در شرایط بی وزنیاستفاده می کنند. سالیوت۱ شوروی (۱۹۷۱) نخستین ایستگاه فضایی بود. در ۱۹۷۳، ناسا اسکای لبرا به فضا فرستاد. هستۀ اصلی ایستگاه فضایی میرشوروی در ۱۹۸۶ پرتاب شد. در ۱۹۹۸، نخستین بخش ایستگاه فضایی بین المللی به فضا پرتاب شد که آن را امریکا، روسیه، و چهارده کشور دیگر مشترکاً ساختند.