ایمنی از مکر خدا

[ویکی اهل البیت] کلید واژه: مکر، مکر خدا، ایمنی از مکر خدا، استدراج، خوف
علمای اخلاق اسلامی، این صفت را از صفات رذیله متعلق به قوه غضبیه، دانسته اند. امن از مکر الهی در روایات جزء گناهان کبیره معرفی شده است و علمای اخلاق، این صفت را نوعی افراط در رجا و امیدواری به خدا دانسته و مبتلایان به آن را داخل در گروه فریب خوردگان و مغرورین به خدای تعالی می دانند.
این مفهوم بسیار مهم اخلاقی، توسط آیه شریفه: «أَفَأَمِنُوا مَکْرَاللَّهِ فَلا یَأْمَنُ مَکْرَ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ»
معرفی شده است و در روایات و دعاها و رفتار عملی اولیای دین و کلمات علمای اخلاق، مورد توجه فراوان قرار گرفته است. «مکر خدا» ترکیبی مجازی است و "مکر" به معنای این است که شخصی دیگری را غافل گیر کرده و به او آسیبی برساند و نوعی پنهانی بودن در این نیرنگ و غافلگیری در معنای اصلی آن نهفته است. همان طور که خدای متعال در قرآن، مکر خود را به گونه ای می داند که انسانها آن را حس نمی کنند. بنابراین مکر خدا، نهانی تر و نامحسوس تر از مکر غیر او خواهد بود.
امن از مکر خداوند به معنی ایمن بودن از سلب عطایای الهی توسط خدای متعال است. به این معنی که آدمی از عذاب الهی و امتحانات او ایمن نشیند و از عظمت و جلال او واهمه نداشته و در دل اندیشه مؤاخذه او را نداشته باشد.
خدای متعال مردم را بر ایمنی از مکر خدا سرزنش کرده و می فرماید چرا چنین روحیه ای یافته اند و حال آن که از مکر خدا، جز زیانکاران در امان نیستند.
امام سجاد علیه السلام در دعا عرضه می دارد: خدایا! تو شایسته ای که صدیقین به (رحمت) تو مغرور نشوند و گناهکاران از (عفو و گذشت) تو نااُمید نگردند.