بالون هواشناسی

بالون هواشناسی بالونی از جنس لاستیک طبیعی یا لاتکس LATEX یا مواد ترکیبی با خاصیت کشسانی بسیار بالاست که تا ۷ برابر حجم روی زمین خود می تواند انبساط پیدا کرده و بزرگ شود. از این بالون به تنهایی برای به دست آوردن جهت و سرعت باد یا همراه با دستگاه رادیوسوند یا کاوشگر جوّ، برای اندازه گیری متغیرهای جوّ بالا استفاده می شود. پس از اینکه بالون با هیدروژن پر شد آن را به سوی جوّ رها می نمایند. بالون به دلیل سبک تر بودن گاز درون آن، از هوا بر پایه قانون شناوری ارشمیدس، درون جوّ صعود می کند. هر چه بالون بالاتر می رود، فشار هوای بیرون کاهش یافته و باعث انبساط یا بزرگتر شدن بالون می شود تا اینکه در نهایت دیواره بالون دیگر تاب نیاورده و پاره خواهد شد. در این زمان بالون می ترکد. بالاترین ارتفاع ثبت شده برای بالون هواشناسی ۴۲ کیلومتر از سطح دریاهای آزاد می باشد؛ ولی بیشتر بالون های هواشناسی حامل دستگاه رادیوسوند RadioSonde به ارتفاع بین ۳۰ تا ۳۸ کیلومتری از سطح دریاهای آزاد صعود می کند. سقف پرواز بالون های هواشناسی به درجه خلوص گاز داخل آنها، جنس بالون، وزن آن و وزن محموله و همچنین وضعیت جوّی دارد. اسباب های خودکار مانند رادیوسوند که اطلاعات دما، نم نسبی، فشار هوا، سرعت و جهت باد، میزان گاز ازن، تابش های رادیواکتیو و غیره را در لایه های مختلف جوّ بالا اندازه گرفته و توسط یک فرستنده رادیویی به یک گیرنده زمینی که معمولاً به یک رایانه متصل می باشد، مخابره می نماید، توسط بالون هواشناسی به اعماق جوّ حمل می شود. در ایران ۱۵ ایستگاه هواشناسی وجود دارند که جهت مطالعه جوّ هر روز بالون های هواشناسی را در فاصله هر ۱۲ ساعت یا هر ۲۴ ساعت به سوی جوّ بالا روانه می نمایند. این کار مطابق با دستورالعمل های سازمان هواشناسی جهانی WMO انجام می شود. علاوه بر این ارسال هر بالون هواشناسی باید با کسب اجازه از مراقبت پرواز فرودگاه نزدیک به ایستگاه هواشناسی به انجام برسد. بالون های هواشناسی بسته به سرعت وزش باد در سطوح بالای جوّ و مرغوبیت مواد به کار رفته برای ساخت آنها و مقدار گاز تزریق شده، ممکن است تا مسافت ۴۰۰ کیلومتری محل رها شدن هم برسند. این امر در اوایل زمستان که جریان جت استریم در لایه های بالایی جو بوجود می آید، می تواند رخ بدهد. بالون های هواشناسی در فصل تابستان مسافت های کوتاه تری را به صورت افقی طی می کنند.