بنیامینِ تُطیْلی یا بنیامین تودلایی ( به عبری: בִּנְיָמִין מִטּוּדֶלָה ) ( مرگ پس از ۱۱۷۳ میلادی ) جهانگرد، ماجراجو، بازرگان و خاخام یهودی ناواری بود. او در سدهٔ دوازدهم میلادی به اروپا، آسیا و آفریقا سفر کرد. او که آشنایی گسترده ای به زبان های شرقی به ویژه عربی داشته آگاهی هایی سودمند از جغرافیا و یهودیت برجای گذاشته در سده های میانه ارزشمند است. می نماید که بنیامین تطیلی نخستین سیاح اروپایی است که به خاورزمین آمده است.
... [مشاهده متن کامل]
سفرش را پیرامون سال ۱۱۶۵ از شمال خاوری اسپانیا را برای زیارت به سوی اورشلیم آغاز کرد. می نماید که برای آغاز این سفر انگیزهٔ بازرگانی هم داشته است. همچنین گویا او در اندیشهٔ مشخص نمودن جامعه های یهودی در راه اورشلیم بوده است. او راه درازی را پیمود و با کسان بسیاری دیدار نمود و شهر به شهر آمار یهودیان را گزارش نموده و از رویدادهایی سخن می راند.
سفر
از باشندگان شهر تطیله ( تودلا ) در پادشاهی ناوار آن روزگار بود. او سفرش را پیرامون ۱۱۶۱ میلادی از زاراگوزاآغاز کرد و به فرانسه رفت و در مارسی بر کشتی نشست. سپس از جنوا، پیزا، رم، یونان و قسطنطنیه دیدار نمود. آنگاه به آسیا در آمد و آسیای کوچک و سوریه و لبنان و فلسطین و شمال میان رودان را دید. سپس پیرامون ۱۱۶۸ به بغداد رفت و ره به سوی ایران پویید. آنگاه به شبه جزیره عربستان رفت و از آن سرزمین به مصر وآفریقای شمالی. و سرانجام پیرامون ۱۱۷۱ تا ۱۱۷۳ میلادی به شبه جزیره ایبری بازگشت.
مسیر حرکت بنیامین تطیلی
شهرهای بصره و شوش و کیش را دیده است. نیز از شوش و از راه صیمره و سیروان به همدان رفته است. اگرچه شهرهای بیشتری را در ایران ندید ولی از راه شنیده ها آگاهی هایی نیز از شیراز و اصفهان و سمرقند و حتی تبت داده است.
کتاب بنیامین
شرح سیاحت او در کتابی گردآوری شده است. متن عبری سیاحتنامهٔ اش نخستین بار در ۱۵۴۳ میلادی در قسطنطنیه به چاپ رسید و ترجّمه لاتین آن ۱۵۷۵ میلادی در آنورس نشر شد.
می نماید این کتاب پس از مرگ او از روی یادداشت های روزانهٔ بنیامین –که در زمان سفر نوشته - گردآوری شده باشد. این کتاب نه تنها برای آمار ارزشمندی که دربارهٔ زندگی یهودیان در شهرهای جهان آورده بلکه دربارهٔ آمیزهٔ نژادی خاورمیانه در آن روزگار هم منبع سودمندی است. کتاب سفرهای بنیامین تاکنون به بیشتر زبان های اروپایی ترجمه شده است.
منبع
عبدالحسین زرین کوب، تاریخ ایران بعد از اسلام، انتشارات امیر کبیر، ISBN 978 - 964 - 00 - 0064 - 9
... [مشاهده متن کامل]
سفرش را پیرامون سال ۱۱۶۵ از شمال خاوری اسپانیا را برای زیارت به سوی اورشلیم آغاز کرد. می نماید که برای آغاز این سفر انگیزهٔ بازرگانی هم داشته است. همچنین گویا او در اندیشهٔ مشخص نمودن جامعه های یهودی در راه اورشلیم بوده است. او راه درازی را پیمود و با کسان بسیاری دیدار نمود و شهر به شهر آمار یهودیان را گزارش نموده و از رویدادهایی سخن می راند.
سفر
از باشندگان شهر تطیله ( تودلا ) در پادشاهی ناوار آن روزگار بود. او سفرش را پیرامون ۱۱۶۱ میلادی از زاراگوزاآغاز کرد و به فرانسه رفت و در مارسی بر کشتی نشست. سپس از جنوا، پیزا، رم، یونان و قسطنطنیه دیدار نمود. آنگاه به آسیا در آمد و آسیای کوچک و سوریه و لبنان و فلسطین و شمال میان رودان را دید. سپس پیرامون ۱۱۶۸ به بغداد رفت و ره به سوی ایران پویید. آنگاه به شبه جزیره عربستان رفت و از آن سرزمین به مصر وآفریقای شمالی. و سرانجام پیرامون ۱۱۷۱ تا ۱۱۷۳ میلادی به شبه جزیره ایبری بازگشت.
مسیر حرکت بنیامین تطیلی
شهرهای بصره و شوش و کیش را دیده است. نیز از شوش و از راه صیمره و سیروان به همدان رفته است. اگرچه شهرهای بیشتری را در ایران ندید ولی از راه شنیده ها آگاهی هایی نیز از شیراز و اصفهان و سمرقند و حتی تبت داده است.
کتاب بنیامین
شرح سیاحت او در کتابی گردآوری شده است. متن عبری سیاحتنامهٔ اش نخستین بار در ۱۵۴۳ میلادی در قسطنطنیه به چاپ رسید و ترجّمه لاتین آن ۱۵۷۵ میلادی در آنورس نشر شد.
می نماید این کتاب پس از مرگ او از روی یادداشت های روزانهٔ بنیامین –که در زمان سفر نوشته - گردآوری شده باشد. این کتاب نه تنها برای آمار ارزشمندی که دربارهٔ زندگی یهودیان در شهرهای جهان آورده بلکه دربارهٔ آمیزهٔ نژادی خاورمیانه در آن روزگار هم منبع سودمندی است. کتاب سفرهای بنیامین تاکنون به بیشتر زبان های اروپایی ترجمه شده است.
منبع
عبدالحسین زرین کوب، تاریخ ایران بعد از اسلام، انتشارات امیر کبیر، ISBN 978 - 964 - 00 - 0064 - 9