ترجمه و شرح باب حادی عشر

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] ترجمه و شرح باب حادی عشر به قلم محسن غرویان، شرح و توضیح «منهاج الصلاح فی اختصار المصباح» اثر علامه حسن بن یوسف حلّی (متوفی 726ق) است.
علامه حلی، کتاب منهاج را به عنوان مختصری از کتاب «مصباح المتهجد» شیخ طوسی در ده باب تنظیم کردند و سپس به درخواست وزیر وقت محمد بن محمد قوهدی باب یازدهم را با عنوان «الباب الحادی عشر فیما یجب علی عامة المکلفین من معرفة أصول الدین» بر آن افزودند .
مترجم محترم با همکاری سید محمدرضا طالبیان تلاش کرده اند که با قلمی روان مراد ماتن و شارح را در اختیار طلاب و دانشجویان قرار دهند.
شارح انگیزه نگارش اثر را چنین توضیح داده است: «این کتاب با اینکه الفاظش اندک است اما دانش فراوانی در آن است. و با اینکه مختصر است، فوائد زیادی دربردارد. در گذشته ها من به درخواست عده ای از برادران چیزهایی نوشتم که با تبیین دلایل و براهین، در حد مطالب این کتاب کمک می کرد، اما حوادث روزگار من را از تکمیل آن باز داشت؛ چراکه زمانه آدمی را از رسیدن به مرادش باز می دارد و بین او و مطلوبش حائل می شود. اما سپس در بعضی سفرها با وجود مشغله فراوان و تشویش فکری مجالست و مذاکره با بعضی از علما رخ داد و بعضی از بزرگان و اعاظم از من خواستند که مجدداً تجدید نظر کنم و در آن چه قبلاً نوشته بودم تأمل نمایم و به آنچه گرد آورده بودم رجوع کنم. من نیز دعوت آنان را اجابت کردم» .
شیوه ارائه مطالب بدین ترتیب است که در یک صفحه متن و در صفحه دیگر ترجمه و شرح ذکر شده است. فهرست مطالب در ابتدای کتاب و در پاورقی های کتاب نیز آدرس آیات و توضیحات اندکی ارائه شده است.
غرویان، محسن، ترجمه و شرح باب حادی عشر، قم، انتشارات دارالعلم، 1386ش.

[ویکی نور] ترجمه و شرح باب حادی عشر (علامه حلی حسن بن یوسف). ترجمه و شرح باب حادی عشر اثر علی شیروانی، ترجمه و شرحی فارسی بر شرح عربی مقداد بن عبدالله سیوری مشهور به فاضل مقداد (متوفای 826ق) است که خود شرح باب حادی عشر علامه حلّی (متوفی 726ق) است.
شرح فاضل مقداد سالهای متمادی از کتب درسی در کلام و عقائد امامیه در حوزه های علمیه بوده و در چند دهه اخیر در دانشگاه های داخل و بعضاً در خارج از کشور ایران نیز از کتب درسی بوده است (کوچنانی، عباسعلی، ص 148).
این شرح بارها به فارسی نیز ترجمه شده است. کوچنانی در ابتدای مقاله اش به تعدادی از این ترجمه ها اشاره نموده و مورد نقد قرار داده که خواننده می تواند با مطالعه این مقاله با دید روشن تری از ترجمه شیروانی استفاده نماید (همان).
شیروانی پس از آوردن بخشی از متن عربی کتاب در بالای صفحه، در ذیل به ترجمه و شرح مختصر آن اقدام نموده و ترجمه ای سلیس و روان ارائه نموده است.
مترجم در ترجمه اثر رعایت امانت را کرده و عناوین و مطالبی را که از خود به متن افزوده را داخل کروشه قرار داده است. وی اگر توضیح مفصل تر یک لفظ، عبارت یا اصطلاح را لازم دیده آن را به پاورقی کتاب منتقل کرده است. همچنین اگرچه آدرس روایات را متذکر نشده اما آدرس آیات و سوره ها را جلوی آیه داخل کروشه آورده و تمامی آیات و روایات را نیز اعراب گذاری کرده است.
از ایرادات وارد بر این ترجمه، فقدان مقدمه ای که خواننده را با زندگی مؤلف و شارح و شیوه نگارش کتاب آشنا کند. نبود فهرست اعلام، آیات و روایات را نیز باید بر نقاط ضعف کتاب افزود. البته فهرست تفصیلی مطالب در ابتدای کتاب آمده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس